Onrust in Wit-Rusland na de arrestatie van tientallen Russische huurlingen
Grote commotie in Wit-Rusland. Daar zorgt de arrestatie van 33 Russische huurlingen voor de wildste theorieën. Stuurde Moskou de mannen om invloed uit te oefenen op de verkiezingen, of is het een uiterste poging van de zittende president om zijn hachje te redden? Correspondent Eva Hartog legt uit.
De huurlingen verbleven deze week in een kuuroord net buiten de Wit-Russische hoofdstad Minsk. Volgens staatspersbureau Belta vielen de mannen op omdat ze, in tegenstelling tot de gemiddelde Russische toerist, geen alcohol dronken en in militaire kledij rondliepen.
Volgens het management van het kuuroord hadden de mannen zware koffers bij zich. Of ze ook bewapend waren is niet duidelijk. Uiteindelijk werden de huurlingen een paar dagen na hun aankomst in het kuuroord opgepakt. De Wit-Russische staatstelevisie deelde onderstaande beelden van de arrestaties.
Volgens diezelfde staatsmedia zijn de mannen onderdeel van de Wagner Group, een particuliere militaire organisatie. De Russische huurlingen zouden het in opdracht van Moskou op de huidige president Aleksandr Loekasjenko en zijn herverkiezing gemunt hebben.
De buurlanden en hun leiders konden het jarenlang erg goed met elkaar vinden. Maar die vriendschap raakte in 2014 bekoeld. "Loekasjenko was kritisch toen Rusland de Krim, dat toen onderdeel uitmaakte van Oekraïne, annexeerde", aldus Rusland-correspondent Eva Hartog.
Goedkope olie
Het laat zien dat Loekasjenko niet alles wat Moskou besluit meteen toejuicht. "Hij wil op veel zaken nog wel samenwerkenl", legt Hartog uit. "Maar strubbelt tegelijkertijd tegen een verdere fusie met Rusland."
Tot ongenoegen van de Russische president Poetin richtte het buurland haar blik steeds vaker op de Europese Unie en andere Westerse landen. "Rusland dreigde daarom al eens met het stopzetten van de verkoop van goedkope olie. Iets wat voorkomen kon worden als Loekasjenko akkoord zou gaan met verdere samenwerking."
Maar daar zag de president van Wit-Rusland vanaf. Loekasjenko ziet de inzet van de Russische huurlingen daarom als een manier van Moskou om onrust te stoken. En vooral zijn herverkiezing te saboteren.
Protesten
"Maar dat wordt door experts in Moskou niet als waarschijnlijk gezien", aldus Eva Hartog. "Loekasjenko en Poetin staan op gespannen voet, maar in de basis is het in het belang van beiden om de status quo te behouden."
Volgens haar is het ook in het belang van Rusland dat het buurland de huidige leider behoudt. "Een machtswisseling in Minsk zou een slecht voorbeeld zijn voor het Rusland van Poetin, die zelf ook kampt met een verzwakte economie en protesten."
Meer over de Wagner Groep
De Wagner groep is een handig instrument voor het Kremlin om in te zetten om buiten de eigen grens Ruslands belangen te behartigen zonder dat het daarvoor hoeft uit te komen.
De firma ontstond uit de oorlog in Oost-Oekraïne waar ze in 2014 werden ingezet om de separatisten te steunen tegen Kiev terwijl Rusland officieel alle betrokkenheid ontkende. Het bleek een belangrijke stap te zijn in de annexatie van de Krim door Rusland.
Separatisten
Die ervaring in Oekraïne werd blijkbaar als een groot succes gezien, want sindsdien worden de huurlingen overal ter wereld ingezet als vooruitgeschoven pionnen van Moskou.
De Russische schrijver Zachar Prilepin, waarvan bekend is dat hij samen met de separatisten vocht in Oost-Oekraïne tijdens de oorlog, schrijft nu op Facebook dat hij sommigen van de mannen die in Minsk gearresteerd zijn herkent.
Bewuste inmenging of niet, Loekasjenko blijft schande spreken en noemt het 'vuile plannen' van Rusland. "Hij zal dit gebruiken als aanleiding om de verkiezingen uit te stellen of als een afleidingsmanoeuvre", aldus Hartog.
Al sinds 1994 is Loekasjenko aan de macht. Maar de roep om een frisse wind nam de afgelopen tijd toe. Zo kon het Wit-Russische beleid tegen het coronavirus op flink wat kritiek rekenen.
Maar die roep om een nieuwe leider zorgt verspreid over Wit-Rusland voor een gespannen sfeer. Oppositieleden en journalisten werden opgepakt en protesten hardhandig neergeslagen.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Na de arrestaties van deze week zijn alle presidentskandidaten vanochtend bij elkaar gekomen voor een spoedberaad met de centrale kiescommissie. Volgens staatsmedia zijn er grote zorgen omdat er naast de 33 opgepakte huurlingen nog eens 200 anderen in het land zouden zijn.
De verkiezingen staan gepland voor 9 augustus. Maar nu Loekasjenko na 26 jaar presidentschap langzaamaan zijn macht voelt wegglippen zou hij de arrestatie zomaar kunnen aangrijpen om de verkiezingen uit te stellen.
"Dat hij dat nodig acht zegt veel over Loekasjenko’s inschatting over waar hij bij de Wit-Russen staat, de protesten hebben hem duidelijk angst aangejaagd."
