Uitstel presidentsverkiezingen VS? 'Lijkt op proefballonnetje van Trump'
Er is veel ophef over het idee van president Trump om de Amerikaanse presidentsverkiezingen uit te stellen. Die zijn op 3 november, maar Trump gaf op Twitter aan dat een latere datum misschien beter zou zijn vanwege de coronapandemie en het 'onveilige' stemmen per post dat daarmee samenhangt. Correspondent Erik Mouthaan beantwoordt de belangrijkste vragen.
Kan Trump dit zomaar doen?
"Nee. Hij moet daarvoor de kieswet aanpassen. En de Democratische meerderheid in het Huis van Afgevaardigden zal daar niet mee akkoord gaan. Trump zou eventueel een beroep kunnen doen op een noodverordening om die wet te omzeilen , maar dat zal leiden tot zeer veel kritiek en rechtszaken."
Wie bepaalt in de VS wanneer er verkiezingen zijn?
"Dat is per wet geregeld. En wet uit het jaar 1845 geeft aan dat de presidentsverkiezingen elke vier jaar gehouden worden op de dinsdag die volgt op de eerste maandag in november. Dus anders dan in Nederland, waar de verkiezingsdatum afhankelijk is van bijvoorbeeld de val van het kabinet, weet je in de VS altijd exact wanneer er verkiezingen zijn. Mensen leven daar ook naartoe, die datum staat in hun geheugen gegrift: in november gaan we stemmen."
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Wordt het lastig om de verkiezingen te houden tijdens de pandemie?
"Zeker. Heel veel staten gaan over tot stemmen per post, zodat mensen niet boven op elkaar in stembureaus hoeven te staan. Sommige staten stemmen op die manier al jaren zonder grote problemen. Maar voor andere staten is het nieuw. Bij de voorverkiezingen zagen we dat het soms leidde tot heel lang wachten op een uitslag, omdat al die stemmen die per post binnengekomen zijn, netjes geteld moeten worden, en een deel ervan niet erkend wordt als formulieren bijvoorbeeld verkeerd zijn ingevuld."
De president heeft het over mogelijke fraude. Hoe zit dat?
"Hij is bang dat er valse stembiljetten ingestuurd worden. Er is geen bewijs dat dit soort fraude op grote schaal voorkomt. Maar de president wijst naar bepaalde tussentijdse verkiezingen waarbij onregelmatigheden zijn vastgesteld. Het is niet de eerste keer dat Trump de eerlijkheid van verkiezingen aanvalt: dat deed hij ook in 2016, toen hij achter stond in de peilingen en dreigde een verlies niet te accepteren omdat het volgens hem allemaal doorgestoken kaart zou zijn. Hij vertelt aan de lopende band de onwaarheid dat 3 miljoen mensen in dat jaar illegaal zou hebben gestemd. Hij riep een commissie in het leven die de zogenaamde kiesfraude moest onderzoeken, maar die commissie heeft zichzelf opgeheven zonder een eindrapport en zonder grote gevallen van fraude te constateren."
Hoe serieus is die opmerking van Trump dan?
"Laten we even wachten of hij dit ook voor de camera's gaat zeggen, tot er een verklaring van het Witte Huis komt. Het zou ook gewoon een proefballonnetje op Twitter kunnen zijn. 'Iedereen even lekker gek maken.' Ik ben ook benieuwd wat de Republikeinen in het parlement gaan zeggen."
Waarom denk je dat Trump juist nu dit idee tweet?
"Het kan zijn dat hij hier al langer mee speelt, maar hij doet het ook op het moment dat bekend wordt dat de Amerikaanse economie met bijna 33 procent gekrompen is in het tweede kwartaal. Als hij dat nieuws kan overschaduwen met een controversiële tweet, komt dat minder goed over bij de Amerikaanse bevolking. Zo probeert hij wel vaker onwelgevallig nieuws te neutraliseren: door ander nieuws te creëren met een tweet."