Ebola breekt uit in Afrika, minister noemt situatie 'zeer zorgelijk'
Naast het coronavirus komt er voor een aantal Afrikaanse landen mogelijk een epidemie bij: ebola. Autoriteiten zijn ongerust over een nieuwe uitbraak van dit zeer dodelijke virus. Correspondent Saskia Houttuin beantwoordt de belangrijkste vragen over het virus in Guinee. "Het lijkt erop dat een overledene het bij een begrafenis heeft overgedragen."
Je kent vast nog wel de beelden uit 2014: bij een uitbraak van ebola in drie landen in West-Afrika vielen toen ruim 11.000 doden – de dodelijkste ebola-epidemie in de geschiedenis. Guinee, waar de uitbraak begon, werd zwaar getroffen. Tegelijkertijd met deze nieuwe uitbraak zijn deze week ook weer nieuwe ebolabesmettingen in de Democratische Republiek Congo geconstateerd.
In het oosten van Congo zijn zeker vier mensen besmet en twee doden gevallen. In Guinee gaat het om zeker tien besmettingen en vijf doden. De twee uitbraken hebben, gezien de grote afstand tussen beide landen, waarschijnlijk niets met elkaar te maken.
Het zijn dus nog geen heel hoge cijfers. Toch noemde de minister van Volksgezondheid van het land de situatie 'zeer zorgelijk'. De Wereldgezondheidsorganisatie WHO heeft de uitbraak in Guinee bestempeld als epidemie.
1. Hoe is de uitbraak begonnen?
Correspondent Saskia Houttuin: "Het is nog onduidelijk hoe deze nieuwe uitbraak is ontstaan. Het is mogelijk dat er, net als in 2014, een link is met besmette vleermuizen. In Guinee leven dieren die mogelijk drager zijn van het virus. Het kan zijn dat iemand is gebeten of een besmette vleermuis heeft gegeten.
Wat we wel weten, is dat deze uitbraak is ontstaan in Goueké, een plaatsje in het zuidoosten van het land. Een verpleegster overleed daar op 28 januari aan het virus, vier dagen later werd ze begraven."
"Begrafenissen zijn ebola-besmettingshaarden en kunnen zorgen voor een snelle en massale verspreiding van het virus. Ebola kan ook na overlijden nog worden overgedragen bij aanraking van het lichaam. Het lijkt erop dat dat nu ook is gebeurd. Meerdere besmette personen waren aanwezig bij de begrafenis."
Wat is ebola?
Ebola is een virus. Volgens het RIVM zijn uitbraken van het virus tot nu toe alleen in Afrika voorgekomen. Mensen verspreiden het verder naar anderen via direct contact met bloed, ontlasting, urine, sperma, braaksel en zweet.
De meesten krijgen een week na besmetting klachten. De voornaamste: koorts, hoofdpijn en spierpijn. Ook treden diarree en overgeven op, wat zorgt voor uitdroging. En typerend voor ebola: interne en externe bloedingen. Op dat moment is een patiënt het besmettelijkst.
Anders dan bij het coronavirus is nooit aangetoond dat het virus kan worden verspreid via de lucht. Ook anders: ebola is een stuk dodelijker. In Afrika overlijdt meer dan de helft van de mensen die het virus oploopt. En ook als iemand overlijdt, is diegene dus nog besmettelijk.
2. Tegen het coronavirus is intussen een vaccin. Is dat er ook tegen ebola?
"Om een herhaling van het drama van 2014 te voorkomen, is hard gewerkt aan het ontwikkelen van een vaccin. Tot nu toe zijn er volgens de WHO twee goedgekeurd: Ervebo en Zabdeno/Mvabea.
Het is niet zo dat nu massaal wordt geprikt in West-Afrika en Congo. Daarvoor is het verloop van het virus te onvoorspelbaar en er is bovendien niet genoeg op voorraad. WHO-vertegenwoordiger Alfred George Ki-Zerbo zei tegen persbureau AFP in contact te zijn met de fabrikant om ervoor te zorgen dat genoeg doses zo snel mogelijk beschikbaar komen."
3. Welke maatregelen neemt Guinee nog meer?
"De nationale overheid heeft zondag meteen crisisberaad gehouden. In een persbericht zeggen zij al meerdere stappen te hebben ondernomen, zoals het isoleren van 'verdachte gevallen', een speciale onderzoeksmissie die vanuit de hoofdstad Conakry zal worden aangestuurd en het openen van een ebola-diagnosecentrum."
4. Wat doen andere Afrikaanse landen?
"De WHO heeft alle zes buurlanden van Guinee gewaarschuwd, waaronder natuurlijk Liberia en Sierra Leone, de twee landen die bij de vorige uitbraak ook hard zijn getroffen. De president van Liberia heeft de gezondheidsautoriteiten in het land gevraagd scherp te zijn. Hij wil dat inwoners van de regio’s die niet ver van de Guinese grens en het plaatsje Goueké liggen, goed op de hoogte zijn van de risico’s. Sierra Leone spreekt van een noodsituatie en zegt de controle in het grensgebied met Guinee op te voeren."
Volgens het RIVM is er voor Nederland geen reden tot zorg. "Voor zover wij weten is het nog geen ernstige gezondheidscrisis en de verwachting is dat dat ook niet gebeurt", zegt een woordvoerder. "We verwachten dat de bestrijding goed en snel op gang komt."
"De uitbraak in 2014 was wel ernstig, maar er was toen nog geen goede diagnostiek en er waren ook geen vaccins beschikbaar", zegt de woordvoerder. "Dat is nu anders. Er zijn nu dan ook weinig consequenties voor ons."