Veel Japanners willen Spelen niet: besmettingsgevaar, besluiteloze overheid en te veel geld

"De mensen zien de Spelen niet zitten vanwege de pandemie", vertelt Wesley Rikken (29). Hij woont sinds 2017 in Japan, net buiten de grens van Tokio. Hij is getrouwd met een Japanse vrouw, werkt in de stad als leraar Engels en spreekt dagelijks mensen van alle leeftijden.

"Elke werkdag voer ik verschillende discussies met Japanners. Ik heb de afgelopen maanden maar twee mensen gehoord die positief zijn over de Spelen, en die werken voor de olympische organisatie."

Weinig getest

Via nieuwsberichten horen mensen volgens Rikken vooral hoe erg het aantal coronabesmettingen in andere landen is. "Over Japan zelf wordt vrij oppervlakkig een aantal besmettingen per gebied genoemd. Maar dat geloven veel mensen niet. In andere landen met strengere regels lopen de besmettingen hard op. Dus waarom zou dat in Japan anders zijn?"

Het aantal PCR-tests in Japan is ontzettend laag. "Op een zondag worden er in Tokio, een stad met 14 miljoen inwoners, 1500 tot 2000 mensen getest, daar kwamen lange tijd zo'n 500 positieve tests uit. De meeste mensen weten dat er heel weinig getest wordt en het werkelijke aantal waarschijnlijk hoger ligt."

Gevaarlijke buitenlanders

Veel mensen denken dat het besmettingsaantal bewust laag wordt gehouden, om de Spelen door te laten gaan. "Maar dat weet niemand echt zeker. Er is ook een groep die denkt dat als de Spelen doorgaan, de 'besmettelijke buitenlanders' dan een gevaar vormen."

Buitenlanders werd in het begin van de pandemie zelfs even de toegang tot bars, restaurants en universiteiten ontzegd. "Ook op straat zag je soms een bange blik. Maar dat is nu niet meer zo."

Trage overheid

Een andere reden om de Spelen niet meer te willen, is volgens Rikken dat de bewoners moe zijn van de constant veranderende plannen van de overheid. "Daarnaast is de overheid ongelooflijk traag met het nemen van beslissingen. Iets wat in andere landen vaak één discussie of debat nodig heeft voor een beslissing, heeft hier misschien twee discussies, drie meetings en een enquête nodig."

De meeste mensen gaan er volgens Rikken al vanuit dat de Spelen doorgaan, ook al zijn ze ertegen. "Een veel voorkomende uitdrukking hier is 'Shou ga nai' en betekent 'Zo is het nou eenmaal'. De meeste mensen zijn dus tegen de Spelen, maar niemand zal zich er echt tegen verzetten. Mensen zullen waarschijnlijk ook wel naar de stadions gaan, ze vinden dat ze er het beste van moeten maken."

Geheime testlocaties

Nicki Yoshihara (44) bevestigt het verhaal van Rikken. Ze woont sinds 2011 in Tokio en begon twee jaar later Tokiotours. Haar medewerkers leiden door het hele land toeristen rond. Omdat het toerisme nu stil ligt, gaat Yoshihara atleten tijdens de Olympische Spelen begeleiden.

Maar wel onder strikte regels van de overheid. "Het duurde even voor duidelijk werd wat die regels waren. De overheid is traag, niet transparant en niet doortastend. Daar zijn Japanners gefrustreerd over. In het begin van de pandemie deed de overheid geheimzinnig over het aantal besmettingen. Er waren geheime testlocaties in anonieme gebouwen. Mensen met klachten werden geweigerd in ziekenhuizen en overleden aan een longontsteking of ouderdom, niet aan corona."

Kost veel, levert weinig op

Maar daarnaast frustreert het veel Japanners ook dat de Spelen ontzettend duur zijn en het naar verhouding weinig gaat opleveren. "Er is een ontwerp voor een stadion gemaakt, dat kostte veel geld. Daarna werd besloten dat het toch maar niks was en kwam er een nieuw ontwerp. Hetzelfde geldt voor het logo van de Spelen."

Nu de coronabesmettingscijfers oplopen in Japan, zien de Japanners volgens Yoshihara weinig voordelen. "De Spelen leveren alleen maar problemen op, denken ze. Het kost bakken met geld en het aantal besmettingen neemt waarschijnlijk ook toe. Ze zien er de voordelen niet van in."

Geen toeristische stops

Maar de Spelen gaan door, dat heeft de overheid besloten en daar hebben veel Japanners zich bij neergelegd. "De sporters worden opgehaald vanaf de luchthaven en meteen naar hun hotel of appartement gebracht", vertelt Yoshihara.

"Ze krijgen boodschappen en een welkomstpakket met alle informatie. Als ze eten willen bestellen, kan dat via een nummer en wordt het voor hen geregeld. Er wordt alles aan gedaan om ze zo min mogelijk in contact te laten komen met de lokale bevolking."

Yoshihara heeft een lijst gekregen met vaste plekken waar de atleten naartoe mogen, die van tevoren zijn goedgekeurd. "Dat zijn het olympisch dorp, tv-studio's en alle sporthallen. Ze mogen niet vijf minuten even stoppen om bijvoorbeeld een foto te maken. Maar het zou leuk zijn als ik ze met mijn verhalen kennis kan laten maken met de Japanse keuken, culturen en gebruiken."

'Ze willen geen risico lopen'

Schaatscoach Johan de Wit traint al zes jaar het Nationale schaatsteam, de dames en heren. Ook hij vertelt over de weifelende overheid. "De regels veranderen geregeld. Het ene moment is er een lockdown, dan weer niet. Het is bijvoorbeeld lastig om mijn bewegingswetenschapper uit Nederland over te laten komen, want zodra hij landt, moet hij twee weken in quarantaine. De regels worden telkens aangescherpt, hij is inmiddels al 1,5 jaar niet meer geweest."

Dus traint hij zijn schaatsers ook via Zoom, videolinks en whatsapp-bellen. Als hij met zijn ploeg reist, heeft iedereen handschoentjes aan in het hotel en zitten ze aan aparte tafels te eten. "Dat is niet per se opgelegd, maar het is iets dat de schaatsers zelf willen. Als we ergens een wedstrijd hebben, gaan onze sporters tien tot veertien dagen niet naar hun ouders toe. Ze willen geen risico lopen."

De Japanners oordelen volgens De Wit niet over andere landen en hoe zij met de coronaregels omgaan. "Ze willen het hier gewoon heel goed doen. De cijfers lopen nu op. In Tokio zijn er 3000 besmettingen. Zo hoog is het nog nooit geweest. Dat willen ze de kop indrukken." En dat is een stuk ingewikkelder als er duizenden sporters uit andere landen overkomen.