Stemmen bij het songfestival: buurlanden kiezen vaak voor elkaar
Buurlanden die elkaar punten geven. Het is een veelgehoorde ergernis bij de puntentelling van het songfestival. Maar stemmen landen die naast elkaar liggen inderdaad het meest op elkaar? Wij hebben op een rij gezet welke landen elkaar de meeste punten geven. En daar zit soms een verrassing bij. "Migranten lijken een grote rol te spelen."
'Twelve points from Belarus go to…Russia!' Het is een zin waarvan veel mensen vast denken dat hij op elke songfestivaleditie wordt uitgesproken. Maar ook West-Europese landen zijn goed in de punten onderling verdelen. Uit onderzoek van Adam Price van Towards Data Science blijkt dat Europa kan worden opgedeeld in verschillende blokken.
Binnen zo’n blok worden veel punten onderling verdeeld. Volgens het onderzoek komt dat doordat landen simpelweg buurlanden van elkaar zijn of dat ze een gedeelde cultuur (en daaruit voortvloeiende muzieksmaak) hebben of omdat een land grote invloed uitoefent op andere landen op politiek en maatschappelijk gebied. Denk aan Rusland, dat een grote invloed heeft op landen in het oosten van Europa.
Op basis daarvan komt Price met deze blokkenverdeling:
Nederland zit dus in het zogenaamde Noord-Europese blok. Met België, Scandinavië, de Baltische Staten, Oostenrijk en Polen. Dat dat blok bestaat, blijkt wel uit gegevens van Datagraver en Eurovision. In de volgende tool kan je per land opzoeken van welke andere landen ze de meeste punten kregen tussen 2009 en 2019.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Hoe groter de bol, hoe meer punten dat land in de afgelopen tien edities heeft gegeven aan het land dat bovenin de blauwe balk staat. Nederland is dus het meest populair bij landen als België, Denemarken, Zweden, Estland en Polen. Allemaal landen die in hetzelfde blok vallen. En dat geldt voor meerdere landen in meerdere blokken.
Er zijn ook landen die niet in een blok vallen, vooral de meeste grote landen in West-Europa. Dat komt doordat bij die landen geen duidelijk stempatroon naar voren komt.
Hoe zit het ook alweer?
Elk land kan bij de finale van het songfestival 1 tot en met 8, 10 en 12 punten verdelen. Tot 2009 waren het de stemmen van het publiek die de winnaar volledig bepaalden. Maar er kwam kritiek van vooral West-Europese landen dat met dat systeem Oost-Europese landen alleen maar op elkaar stemden. Veel Oost-Europese landen wonnen dus ook.
In 2009 werden de regels aangepast. Niet alleen de mensen thuis, ook een vakjury per land zou een verdeling van de punten maken. Die gingen voor 50 procent meetellen. Sindsdien zijn er ook veel West-Europese landen die hebben gewonnen. Daarom begint de bovenstaande tool ook in 2009.
Toch zijn er ook een aantal verrassingen te zien. Landen die veel punten geven aan een land dat geen buurland is en ook geen gedeelde cultuur heeft. Vaak lijken migranten daar een grote rol te spelen. Bijvoorbeeld in het geval van Turkije, dat in het verleden tijdens deelname aan het songfestival veel punten kreeg van West-Europese landen als Duitsland, Frankrijk, België en Nederland.
Turkije
Nella Geurts, socioloog aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, herkent dat beeld in haar eigen werk. Geurts deed onderzoek naar de rol en voorkeuren van Turkse migranten in West-Europa bij het stemmen tijdens het Eurovisiesongfestival. "Meer dan 90 procent van de Turken gaf aan dat de voorkeur voor winst uitgaat naar Turkije, in plaats van het land met het beste lied."
"Dat komt onder andere doordat ze simpelweg een band ervaren met het land van herkomst. Maar er zijn ook wel verschillen tussen migranten. Lager opgeleiden zijn vaak wat nationalistischer en gaan dan voor een stem op Turkije. Religieuzen hebben meer met de Turkse cultuur en geven daarom de voorkeur aan het land van herkomst. En mensen aan de rechterkant van het politieke spectrum zijn eerder geneigd voor Turkije te stemmen, terwijl linksere mensen eerder de voorkeur geven aan het land met het beste lied."
Het onderzoek van Geurts komt uit de tijd dat Turkije nog meedeed, want intussen is het land al heel wat jaren afwezig op het Eurovisiepodium. Maar de voorkeuren en het stemgedrag van Turkse migranten, zouden volgens Geurts ook goed kunnen gelden voor andere migrantengroepen.
Armenië
Bijvoorbeeld bij Armenië, dat opvallend veel punten krijgt uit landen met een grote Armeense gemeenschap, zoals Frankrijk, België en Nederland. En Roemenië dat veel stemmen krijgt uit Spanje, waar veel Roemenen wonen. "Migrantenstemmen lijken ertoe te doen", zegt Geurts.