'Loekasjenko stuurt migranten via Belarus op de EU af'
Het is een opmerkelijke route naar de Europese Unie, waar je niet snel aan denkt: via Belarus. Dat land kunnen veel migranten uit het Midden-Oosten wel bereiken. En president Loekasjenko stuurt ze, volgens buurland Litouwen, nu door naar de EU.
Loekasjenko dreigde eind mei om 'de poorten naar Europa' open te zetten, als wraak voor Europese sancties. "We pakten hier bij bosjes migranten op. Maar nu: vergeet het maar. Jullie mogen ze zelf gaan vangen."
Stiekem de EU binnen
De Belarussische president houdt woord, zo lijkt het. Sinds begin juni duiken er ineens mensen uit het Midden-Oosten op aan de grens van Belarus met Litouwen. Ze proberen stiekem de EU binnen de komen.
Dat gaat zo. Veel migranten kunnen niet met het vliegtuig naar de EU, maar vanuit Istanbul en Bagdad kan je wel naar Minsk, de hoofdstad van Belarus.
Via Belarus naar de EU
Vanuit Minsk worden de immigranten vervolgens naar de landgrens met Litouwen - en dus de Europese Unie - gebracht. Volgens Litouwen gebeurt dat expres, met hulp van het Loekasjenko-regime.
"Daar gaan we al", zei premier Simonyte van Litouwen deze week. Per helikopter bracht ze een bezoek aan de grens. "In een paar weken tijd zien we een snelle stijging van het aantal mensen die de grens illegaal oversteekt." Vanuit Belarus komen er nu zo'n 100 mensen per week. Normaal zijn dat er 100 per jaar.
De Litouwse autoriteiten zeggen dat grotere groepen mensen zich in Minsk verzamelen om binnenkort naar de grens te komen. Gisteren kwamen er naar verluidt 350 Irakezen in Minsk aan.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Wat is er in Belarus aan de hand?
In de zomer van 2020 braken er in Belarus enorme demonstraties uit tegen het regime van Aleksandr Loekasjenko, die al 26 jaar aan de macht is en ook wel 'de laatste dictator van Europa' wordt genoemd. Loekasjenko had zichzelf uitgeroepen tot winnaar van de verkiezingen, maar veel Belarussen geloofden die uitslag niet en gingen de straat op.
De protesten zijn nu bijna uitgedoofd. Oorzaak: het keiharde optreden van Loekasjenko. Demonstranten, journalisten en oppositieleden kregen jarenlange celstraffen en werden gemarteld. De oppositie is grotendeels gevlucht naar het buitenland, vooral naar buurland Litouwen.
Dat Loekasjenko de asielzoekers juist naar Litouwen stuurt, is geen toeval. Litouwen heeft immigranten uit de Belarussische oppositie met open armen ontvangen. Als wraak stuurt Loekasjenko nu een groep immigranten waar Litouwen veel minder op zit te wachten.
'Loekasjenko's grenswachten helpen mee'
De Litouwse premier zegt dat de Belarussische grenspolitie 'niet meewerkt' bij het tegengaan van de immigratie. Opvallend, want voor vluchtende Belarussen is de grens sinds oktober 2020 wél gesloten. Dat de migranten worden geholpen door Loekasjenko's grenswachten, lijkt te worden bevestigd door een video die Litouwse grenswachten hebben gemaakt.
Op de video worden twee Belarussische grenswachten stiekem gefilmd. Ze lijken bezig hun voetsporen uit te wissen. Vlak voordat de beelden zijn gemaakt, zouden de grenswachters een groep mensen hebben geholpen de grens stiekem over te steken. Precies zoals president Loekasjenko had beloofd.
Wraak voor EU-sancties
Het doorsturen van immigranten is niet alleen een wraak op Litouwen, maar op de hele EU: die heeft sancties aangekondigd nadat Loekasjenko's regime een Ryanair-vlucht had gekaapt om de kritische journalist Roman Protasevitsj te kunnen arresteren.
Protasevitsj wordt nu door het Loekasjenko-regime openlijk vernederd. Correspondent Eva Hartog vertelt hoe dat gaat:
Komende maandag komen de EU-ministers van Buitenlandse Zaken bijeen om de precieze sancties vast te stellen. De Belarussische oppositie heeft gevraagd om harde sancties. De vraag is of die er komen: sommige EU-landen hebben handelsrelaties met Belarus die ze niet zomaar kwijt willen.
EU om hulp gevraagd
Litouwen heeft de EU alvast om hulp gevraagd bij het bewaken van de grens. "In principe is er een akkoord," zegt het hoofd van de Litouwse grenswacht. "We zullen EU-grenswachten krijgen aan de grens tussen Litouwen en Belarus vanaf juli."
De migranten komen vooral uit Irak en Syrië. Ze betalen naar schatting duizenden euro's voor de tocht. Wie in de kraag wordt gevat, belandt in een Litouws tentenkamp – en, zo lijkt het, in een keihard politiek spel van Loekasjenko.