Afschaffing slavernij VS nu officiële feestdag: 'Eindelijk, al is er nog veel werk'
De Verenigde Staten hebben er een nieuwe officiële feestdag bij: 19 juni is voortaan 'Juneteenth'. De zwarte gemeenschap viert al decennialang op die dag de afschaffing van de slavernij. Dankzij een nieuwe wet is het vanaf nu een landelijke feestdag. "Het is een symbolische actie, we hebben echte veranderingen nodig."
'Een grap'
Al decennialang roept de Amerikaanse zwarte gemeenschap op om werk te maken van Juneteenth, en deze week is het ineens snel beklonken. Want nadat de Senaat en het Huis van Afgevaardigden overtuigend ja hadden gestemd, maakte president Biden het met een pennenstreek officieel.
En daarmee wordt Juneteenth vastgelegd als nationale feestdag. Die gaat per direct in en dus krijgen miljoenen ambtenaren een vrije dag. Ook grote bedrijven zoals Nike, Target en Best Buy geven het personeel vrijaf. Omdat het dit jaar op een zaterdag valt, mogen werknemers de dag ervoor al thuisblijven.
"Een historisch moment voor de Verenigde Staten", aldus Amerika-correspondent Erik Mouthaan. "Juneteenth is een dag die eigenlijk gericht was op maar een klein deel van de bevolking. Dat het nu een nationale feestdag wordt, laat zien dat er in een veranderd Amerika steeds meer rekening wordt gehouden met minderheden."
De ontwikkelingen van de afgelopen jaren spelen volgens hem een grote rol. "De dood van George Floyd, alle Black Lives Matter-protesten en een nationale discussie over ras. Ze maken dit nu mogelijk."
'Symbolische stap'
Waar de politiek er lange tijd niet aan leek te willen, zag Mouthaan dat het deze week plots erg soepel ging. "In het Huis van Afgevaardigden hebben maar 14 Republikeinen tegengestemd. In de Senaat werd er zelfs unaniem voor gestemd. Dat zegt echt wel iets.
Einde slavernij
Juneteenth is een samenvoeging van 'June' en 'nineteenth'. Op die dag, 19 juni 1865, hoorden zwarte Amerikanen in het Texaanse Galveston dat ze geen slaaf meer waren. Dat gebeurde 2,5 jaar nadat president Lincoln met zijn 'Emancipation Proclamation' alle vier miljoen Amerikaanse slaven al vrijgesproken had.
Toch betekende dat niet voor iedereen vrijheid. Want op dat moment zat Amerika midden in een hevige burgeroorlog. De Noordelijke staten, waar de politiek was gevestigd, streden tegen de Zuidelijke staten. Die laatste wilden de slavernij behouden terwijl het Noorden er vanaf wilde.
Vrijheid terug
Daardoor duurde het een stuk langer voordat alle slaaf gemaakte zwarte Amerikanen ook echt te horen kregen dat ze vrij waren. Dat gebeurde pas nadat het Noorden de burgeroorlog had gewonnen.
Generaal Gordon Granger van het leger van de Noordelijke staten arriveerde daarna op 19 juni 1865 in het plaatsje Galveston in Texas. Dat was de staat die als laatste de slavernij in stand hield. Maar met het voorlezen van een verklaring liet Granger weten dat ook die slaven hun vrijheid terughadden.
Onafhankelijkheid
De vieringen in Texas verspreidden zich in de jaren erna over het hele land. Het maakte dat veel zwarte Amerikanen 19 juni als hun onafhankelijkheidsdag zien.
Dat is in de VS oorspronkelijk 4 juli, de dag in 1776 waarop het land onafhankelijk werd van Koninkrijk Groot-Brittannië. Maar in de ogen van velen viert Amerika dus voortaan twee onafhankelijkheidsdagen.
Ondanks het historische karakter van de nieuwe wet staan lang niet alle zwarte Amerikanen te juichen. Chivona Newsome gaat in New York voorop in de strijd voor de rechten van de zwarte gemeenschap. De Black Lives Matter-activist ziet de nieuwe feestdag vooral als een symbool.
"Als de overheid echt historie wil schrijven, moeten ze kijken naar welke investeringen ze gaan doen in onze gemeenschap", verzucht Newsome. "We hebben echte verandering nodig. In plaats daarvan krijgen we een feestdag die we al sinds 1865 vieren. Het is een grap."
Ook Akhmiri Sekhr-Ra uit Minneapolis is sceptisch. "Dat er meer Amerikanen stil zullen staan bij onze geschiedenis is fijn. Maar ik vrees dat het geen impact zal hebben op onze problemen en toekomst."
Andere focus
Armoede, kansenongelijkheid en het beschermen van het kiesrecht, het zijn onderwerpen die volgens haar hoger op de agenda moeten staan. "Dat die problemen opgelost worden en onze levens verbeteren heb ik liever dan een extra vrije dag."
Vooral de behandeling van zwarte Amerikanen door agenten is een punt van zorg voor Akhmiri Sekhr-Ra. Correspondent Erik Mouthaan sprak er met haar over in Minneapolis.
Volgens Mouthaan is er in de VS niet alleen maar kritiek op de nieuwe feestdag. "Zo voelt het voor velen ook als erkenning voor het leed dat hun voorouders is aangedaan. En het is voor een deel zeker symbolisch. Maar die symboliek doet ertoe. Amerika laat hiermee zien dat het echt bezig is met diversiteit."
Startpunt
Voor zwarte Amerikanen zoals Akhmiri Sekhr-Ra en Chivona Newsome wordt de Juneteenth van dit jaar er eentje zoals alle andere. Al zorgt de gedachte dat er nu meer Amerikanen stil bij zullen staan bij Newsome voor een sprankje hoop.
"Wat er deze week is gebeurd laat zien dat Amerika samen kán werken als het gaat over de zwarte gemeenschap. Laten we hopen dat het een startpunt is en dat er echte veranderingen komen die onze gemeenschap daadwerkelijk vooruit helpen."
