'Vrouwenrechten? Die zien de taliban als westers product'

De taliban probeerden gisteren te laten zien dat niemand zich zorgen hoeft te maken over het nieuwe regime in Afghanistan. Volgens Afghanistan-deskundige Anne Kwakkenbos, die namens Cordaid tot begin deze maand in het land werkte als expert gender- en vrouwenrechten, is het een bewuste tactiek. ''De taliban hebben wat te winnen bij internationale gemeenschap, ze willen goed overkomen.''

Ook de rechten van vrouwen, internationaal een groot punt van zorg, kwamen daarom aan bod. En hoewel de taliban het probeerden, zijn de zorgen over dit onderwerp verre van weggenomen. 

'Slechte berichten uit Herat'

Kwakkenbos: ''Berichten dat vrouwenrechten worden gewaarborgd, geven hoop. Maar wel met enorme voorzichtigheid.'' Er is namelijk veel onduidelijkheid over wat vrouwen binnen de islamitische wetgeving wel en niet zouden mogen. Mogen ze wel of niet naar school, mogen ze wel of niet gaan werken? 

Volgens Kwakkenbos is er voor vrouwen in Kabul nog veel onduidelijk, maar zijn berichten uit andere Afghaanse districten weinig hoopvol. ''Het verhaal uit Herat (de op een na grootste stad van Afghanistan, red.) is nu dat vrouwen daar niet meer naar hun werk mogen. En er zijn berichten over een district waar de taliban zouden rond gaan om een lijst van huwbare meisjes op te stellen.''

 

''Het geeft ook aan dat er geen eenduidig beleid is.'' De positie van de vrouw is nu namelijk niet in elk district hetzelfde. Vanuit Kabul lijken de taliban nu daarom bewust vaag te blijven over de rechten van vrouwen, stelt Kwakkenbos. 

''Zo kan ieder district zijn interpretatie van de islamitische wetgeving toepassen. Dat zorgt ervoor dat vrouwen in Afghanistan in onzekerheid verkeren. Ze zien wat er in andere districten gebeurt.''

'Charme-offensief'

Ook de Amsterdamse Seweta en de Zutphense Homa, beiden geboren in Afghanistan, hebben de persconferentie van de taliban gezien. Seweta was woedend en gelooft er niets van dat de taliban geven om de rechten van de vrouwen. 

''Ze willen hiermee niet opvallen, zorgen dat de aandacht verslapt. Als niemand meer kijkt, zullen ze achter ieders rug om een streng regime hanteren. Met deze persconferentie willen ze ervoor zorgen dat ze uiteindelijk hulp krijgen, maar dat is echt mijn grootste nachtmerrie. Het kan en mag niet zo zijn dat we dit geloven.''

Ook Homa ziet de situatie voor de Afghaanse vrouwen somber in. ''Vrouwen zullen enorm beperkt worden, Afghanistan gaat steeds verder terug in de tijd. Het is niet normaal wat er nu gebeurt, mensen zijn angstig en in paniek.''

De straat niet op 

Kwakkenbos had gehoopt dat juist op de persconferentie meer duidelijk zou worden over de positie van de vrouwen in Afghanistan, maar de situatie is alleen maar onduidelijker geworden. ''De mensen met wie ik heb gewerkt toen ik in Afghanistan was, durven nu niet de straat op te gaan.''

''De komende tijd zal moeten blijken of de leiders in Kabul op het punt van vrouwenrechten invloed hebben op de rest van de districten. Voor de taliban blijven vrouwenrechten immers een westers product en de aanhangers van de taliban zijn tegen alles wat uit het Westen komt.''

Eerder geen gelijke rechten

Tussen 1996 en 2001 waren de taliban ook aan de macht in Afghanistan en ook toen was de sharia, de islamitische wetgeving, in het land van kracht. In die periode dwongen de taliban vrouwen om te stoppen met werken. Meisjes mochten niet naar school. Ook mochten vrouwen alleen naar buiten in gezelschap van een mannelijk familielid en met speciale kledingvoorschriften. 

Internationaal gezien zijn de vrouwenrechten in Afghanistan een belangrijk thema. Veel landen hebben de taliban laten weten dat gelijke rechten voor vrouwen een voorwaarde voor samenwerking is. 

Zo stelt de Amerikaanse ambassadeur van de Verenigde Naties tegenover persbureau Reuters dat 'als de taliban serieus genomen willen worden, ze er bewust van moeten zijn dat er heel goed zal worden gelet op hoe vrouwen en meisjes in het land zullen worden behandeld'. De Europese Unie heeft aangegeven alleen te willen samenwerken als fundamentele rechten, zoals gelijke rechten voor vrouwen, door de taliban worden gerespecteerd.