Britse postkantoorhouders kapotgemaakt: 'Leven in puin'

Hij was vergroeid met het postkantoor, vertelt Christopher Head (34 jaar) uit West Boldon, een dorpje in het noorden van Engeland. Vanaf zijn twaalfde had hij er een bijbaantje: eerst als bezorger, later achter de kassa. Op zijn achttiende kocht hij het postkantoor. Dat was in 2006. Negen jaar later bestempelde de Britse post hem als fraudeur en dief.

Kasverschillen

Met het computersysteem van de post was er altijd wel wat, vertelt Christopher aan RTL Nieuws. Aan het begin van de dag moest hij het soms wel tien à twaalf keer aan- en uitzetten om het systeem aan de praat te krijgen. Aan het eind van de dag gaf het systeem ook wel eens een klein kasverschil, hooguit een paar honderd pond. Niets aan de hand, zei de post.

Dat veranderde eind 2014. Binnen de kortste keren gaf het systeem een tekort aan van omgerekend 105.000 euro. Dat moest een computerfout zijn, dacht Christopher, want hij had dat geld niet gestolen. De Britse post dacht daar anders over: Christopher werd verhoord, kreeg een huiszoeking en moest al het geld 'terugbetalen'.

Geruïneerd

Christopher weigerde. Wat volgde was een strijd tegen de Britse post. Christopher hoefde uiteindelijk geen 105.000 euro te betalen. Wel raakte hij zijn postkantoor kwijt – en nog veel meer.

"Ik heb altijd gezegd: als je bij een zakelijke beslissing zelf een fout maakt, kan je het accepteren. Maar als het iets is waar je geen invloed op hebt, dan is het erg moeilijk om te herstellen. Als je wordt beschuldigd van diefstal, gaat je reputatie eraan en wil niemand je nog een baan geven."

"Het is moeilijk", zegt Christopher. "Ik werkte bij de post vanaf een jonge leeftijd, zeven dagen per week, veertien uur per dag. Je probeert een nette toekomst op te bouwen. En negen jaar later eindigt het in een puinhoop en je hebt er geen controle op."

Zo zijn er in totaal ruim zevenhonderd vergelijkbare zaken. Vandaag start het Britse parlement een 'public inquiry', een soort parlementaire enquête. Die gaat ongeveer een jaar lang onderzoek doen naar twee hoofdvragen.

Wie wist wat wanneer?

Ten eerste: wie wist wat wanneer? De kasverschillen ontstonden in de software die de postkantoren moesten gebruiken: het programma 'Horizon' van de Japanse fabrikant Fujitsu. De fabrikant wist het, maar de problemen werden niet opgelost.

En wat wist de Britse post? En de Britse overheid? "Vanaf 2013 was er al bewijs dat mensen binnen de overheid wisten dat er problemen met het systeem waren", vertelt Christopher. "Waarom zijn ze daarna nog jarenlang mensen voor de rechter blijven slepen?"

Die rol van de Britse rechtspraak is opvallend. Veel gedupeerde postkantoorhouders zijn uiteindelijk door rechtbanken veroordeeld voor misdaden die ze niet hebben begaan.

Uiteindelijk zijn 39 gedupeerden erin geslaagd om hun veroordeling geschrapt te krijgen. Ruim vijfhonderd gedupeerden troffen in 2019 een miljoenenschikking met de Britse post. Christopher was een van hen. "We konden niet door met procederen, want ons budget was op."

'Compensatie onvoldoende'

Dat is meteen ook de tweede vraag in het parlementaire onderzoek: zijn de gedupeerden voldoende gecompenseerd?

"Daar kan maar een antwoord op zijn: nee", zegt Christopher. "Want als je je onderneming verliest, verlies je je inkomen, je huis enzovoort. Daarna ben je jarenlang bezig om je onschuld te bewijzen. Toch kregen we met die schikking gemiddeld maar 20.000 pond per persoon. Dat is bij lange na niet genoeg."

"En dan heb ik het nog niet eens over de mensen die celstraffen hebben uitgezeten of zelfmoord hebben gepleegd."