'Russen hebben grote inschattingsfouten gemaakt'

De Wijk is deskundige op het gebied van internationale betrekkingen en veiligheidszaken. Volgens hem zegt de situatie in de noordoostelijk gelegen stad Charkov veel. De stad is nog steeds in handen van Oekraïne, vanochtend waren er raketaanvallen. "Ik denk dat de Russen in het begin dachten dat ze met open armen zouden worden ontvangen. Dat gebeurt gewoon niet. En dat terwijl de helft van de inwoners van Charkov Rus is. Dat geldt ook voor de zuidoostelijke stad Marioepol. Ik denk dat ze daar een geweldige inschattingsfout hebben gemaakt."

De hele operatie is niet goed voorbereid, zegt De Wijk. "De logistiek is niet op orde. Er gewoon ingaan en kijken wat er gebeurt."

De grote angst voor de Russische generale staf is dat de Oekraïners een stadsguerilla beginnen. "Daar zijn de Russen niet zo goed in. Wat dan het standaard Russische antwoord is, zijn massale luchtaanvallen op dat soort steden."

Russisch aanpak

Bombardementen zoals in Charkov vanochtend zijn typerend voor de Russische aanpak. "Dat hebben ze in de jaren 90 in Grozny gedaan, en bijvoorbeeld in Aleppo in 2016 om het regime van Assad te steunen. Het is een manier om een einde te maken aan verzet in zo'n stad."

Bekijk hier beelden van de raketinslag in Charkov:

Eén probleem hierbij: Rusland gaat volledig de grens van oorlogsmisdaden over. De Wijk: "Dat leidt op een gegeven moment reacties binnen Rusland. In feite pleegt hij broedermoord. Als in Rusland het beeld begint te ontstaan dat hij Russen aan het vermoorden is, terwijl in de grondwet is aangegeven dat Russen buiten Rusland moeten worden beschermd, dan heb je heel wat uit te leggen. Dan zullen de protesten, die verrassend groot zijn, alleen maar toenemen. Dan krijgt hij écht een probleem."

Inschattingsfout

De Wijk noemt de situatie die Rusland heeft gecreëerd 'totaal irrationeel'. "Je kunt niet zo'n land met 200.000 man bezetten. Daar komen ze straks nog wel achter. Ze zijn niet met open armen ontvangen, dat is ook een grote inschattingsfout. Het hangt van fouten aan elkaar. Het is gebaseerd op veronderstellingen die niet deugen."

Rusland denkt dat de NAVO een geweldige bedreiging is voor het land. "Maar dat is helemaal niet het geval, want daar heeft de NAVO de troepen helemaal niet voor."

'Europese leiders te hard van stapel'

Intussen maken steeds meer westerse landen bekend dat ze wapens sturen naar Oekraïne. Dat is volgens De Wijk 'buitengewoon bedenkelijk'. "Dat moet je vooral doen, maar doe dat dan in het geniep: hang het niet aan de grote klok. Dat je sancties aan de grote klok hangt en dat je daar keiharde machtspolitiek mee bedrijft, is helemaal goed. Maar hou dat van die wapens een beetje onder de radar."

Openlijk communiceren hierover kan bijdragen aan de escalatie van de strijd. "In de ogen van Poetin raakt de NAVO zo toch betrokken bij het conflict", legt De Wijk uit. "Ik vind eerlijk gezegd dat de Europese leiders te hard van stapel lopen in hun verbale retoriek. President Biden doet dat veel intelligenter, veel rustiger."

Ook het feit dat Turkije – lid van de NAVO – geen toestemming geeft om Russische schepen door de zeestraat Bosporus te laten gaan, kan verkeerd uitpakken. "Het kan escaleren als de schepen er toch doorheen willen. Dan ontstaat een situatie dat een NAVO-lid betrokken wordt bij een oorlog. Zo simpel is het."

Het belangrijkste onderdeel van het NAVO-verdrag is artikel 5, waarin staat dat een aanval op één van de landen wordt gezien als een aanval op allemaal. "Dreigende retoriek in Europa helpt allemaal niet. Begin niet te roepen dat Poetin voor het gerecht moet worden gebracht, want dan manoeuvreer je jezelf in een hoek."