Planeet met dezelfde afmeting als de aarde ontdekt
De James Webb telescoop van ruimtevaartorganisatie NASA heeft het bestaan van een planeet bevestigd die vrijwel even groot is als de aarde. De planeet is rotsachtig, draagt de naam LHS 475 b en draait in twee dagen om zijn zon.
"De ontdekking is heel mooi, een prachtige waarneming. De data van James Webb ziet er heel goed uit, vanwege de krachtige telescoop. Dat belooft veel goeds voor de toekomst", zegt hoogleraar Ignas Snellen van de Rijksuniversiteit Leiden. Snellen doet onderzoek naar exoplaneten en hun atmosferen. Exoplaneten zijn planeten die om een andere ster draaien dan de zon.
Uniek
Onderzoekers aan de Johns Hopkins Universiteit in Maryland in de Verenigde Staten maakten de ontdekking van LHS 475 b bekend nadat ze de data van de James Webb telescoop hadden geanalyseerd. De planeet verraadde zijn bestaan door voor zijn zon langs te draaien. Hierdoor zag Webb dipjes in het licht van de ster elke keer als de planeet langskwam.
"We kunnen met de James Webb op een andere manier de ruimte waarnemen", legt Snellen uit. "Deze ontdekking is gedaan via de Transit meetmethode, waarbij het verschil in sterrenlicht wat zegt over de planeet, als hij voor zijn ster langsgaat."
Wat de James Webb telescoop uniek maakt, is dat het metingen kan verrichten aan de atmosfeer van een planeet. Hieruit blijkt dat LHS 475 b niet in alles op de aarde lijkt.
Het is er een paar honderd graden warmer en hoewel het nog niet honderd procent zeker is of het een eigen atmosfeer heeft, kan wel een aantal scenario's worden uitgesloten. Zo werd er geen methaanachtige atmosfeer gemeten zoals op Titan, een maan van Saturnus. Ook sluiten de onderzoekers een dampkring van enkel waterstof uit.
Honderden graden warm
LHS 475 b wordt voorzichtig vergeleken met Venus, dat een dampkring met meer dan 95 procent CO2 heeft. "NASA onderzoekt de optie van een CO2 dampkring", zegt Snellen.
"De temperatuur op Venus en op de ontdekte planeet zijn allebei enkele honderden graden. Maar we zullen meer metingen aan de atmosfeer moeten doen om te bepalen of LHS 475 b echt op Venus lijkt."
Snellen heeft grote verwachtingen van deze onderzoeken. "De James Webb telescoop kan ook de warmte van een planeet meten. Dat is de volgende stap", zegt Snellen. "Als de planeet achter de ster langsgaat, is hij niet zichtbaar en meet je zijn warmte niet. Zo kun je uiteindelijk bepalen uit welk gas de planeet bestaat." Snellen sluit een CO2 atmosfeer niet uit.
"Maar de exoplaneet zou ook een kale rots kunnen zijn. De ster waar de planeet om draait, is een zogenoemde rode dwerg. Dat zijn hele actieve sterren, die straling en geladen deeltjes uitzenden. Deze kunnen ervoor zorgen dat atmosferen van planeten compleet verdwijnen."
Levensvatbaar
De James Webb telescoop is de grootste en meest krachtige ruimtetelescoop die ooit is gebouwd. Hij werd eind vorig jaar gelanceerd vanaf een de ESA basis in Frans-Guyana en is de opvolger van de Hubble telescoop.
"We kunnen met James Webb de samenstelling van atmosferen bepalen en dus zeggen of een planeet op bijvoorbeeld Venus, Mars of de aarde lijkt", legt Snellen uit. "Een volgende generatie telescoop kan in de atmosfeer kijken en bijvoorbeeld zoeken naar zuurstof. Dan kunnen we echt zeggen of een planeet levensvatbaar is."
