Via omweg koopt Rusland alsnog microchips voor raketten en drones
Dat Rusland op allerlei manieren probeert de sancties te omzeilen zal geen verrassing zijn. Zo ontdekten journalisten dat een groente- en fruitbedrijf in Servië eigenlijk een belangrijke bron is van levering van microchips en printplaten aan Rusland, goederen die nodig zijn voor de productie van raketten, drones en andere wapens.
Het gaat om het bedrijf met de toepasselijke naam GoodForwarding, opgericht in juni 2022 door een Rus. Journalisten van het onafhankelijke onderzoeksplatform Balkan Security Network hadden toegang tot de handelstransacties van november en december van afgelopen jaar. Zij ontdekten dat het bedrijf in die maanden fungeerde als een soort doorgeefluik van allerlei goederen die gebruikt kunnen worden voor militaire doeleinden. Er was vooral handel met China, maar ook met landen als de VS, Taiwan en Japan.
Geen sancties
Servië is geen lid van de Europese Unie en steunt als één van de weinige landen de sancties tegen Rusland niet. Maar, het land is wel kandidaat-lidstaat en volgens het officiële beleid zegt Servië geen platform te willen zijn om de internationale sancties te omzeilen.
Maar de cijfers laten zien dat Servië in 2022 flink meer handel is gaan drijven met Rusland. Er werden maar liefst 1020 Russische bedrijven opgericht, ruim twaalf keer meer dan in het jaar daarvoor.
GoodForwarding is het enige bedrijf dat door de onderzoekers bij naam genoemd wordt, maar er zouden meerdere Russische 'groente- en fruitbedrijven' in Servië zijn die soortgelijke activiteiten uitvoeren. Soms is de export niet direct naar Rusland, maar gaan de goederen eerst nog via Turkije. Er wordt gesproken over 20 bedrijven die onderzocht worden en mogelijk zullen er arrestaties plaatsvinden.
Bovendien gaat deze handel in tegen de regels van de landen die wél sancties tegen Rusland hebben. Afgelopen juni heeft de EU nog een nieuw sanctiepakket geïntroduceerd waarin speciaal aandacht is voor handel via zogenaamde derde landen, zoals bijvoorbeeld Servië dus. In het meest extreme geval zou ook handel met dit land kunnen worden stopgezet.
Ver-22-voudiging van export uit Kazachstan
Voor zover bekend zijn er geen Nederlandse bedrijven die via deze Servische route naar Rusland exporteren. Maar in maart dit jaar bleek uit onderzoek van RTL Nieuws dat het OM wel een groeiend aantal Nederlandse bedrijven verdenkt van het omzeilen van sancties.
Voor zover bekend heeft dat tot nu toe tot één concrete rechtszaak geleid: Dmitri K. wordt ervan verdacht microchips via Kazachstan naar Rusland te hebben geëxporteerd. De landen delen een 7500 kilometerlange grens met elkaar en de export van elektronica is maar liefst 22 keer zo hoog als een jaar eerder. In mei kondigde de overheid van Kazachstan aan een nieuw systeem op te zetten om de handel te monitoren.