Spanning stijgt rond ontmoeting Trump en Von der Leyen: sluiten VS en EU een handelsakkoord of niet?

Vijf vragen aan politiek verslaggever Roel Schreinemachers, vanuit Schotland.

Waar gaat het over?

De belangrijkste vraag is of een escalerende handelsoorlog tussen de EU en de VS nog kan worden afgewend, waarbij de twee economische blokken elkaar steeds hogere tarieven opleggen. De Amerikaanse president Trump heeft aan het begin van zijn tweede termijn als president importheffingen ingesteld op Europese producten, zogenaamd om de eigen industrie te beschermen. De EU heeft daarop gereageerd met tarieven op een aantal Amerikaanse producten.

Trump dreigt met nog veel hogere tarieven als er voor 1 augustus geen handelsdeal ligt. De EU heeft op haar beurt een pakket tegenmaatregelen klaarstaan van tientallen miljarden euro’s aan tegenheffingen.

Waar ontmoeten Trump en Von der Leyen elkaar?

Trump is op een vierdaags bezoek in Schotland, onder andere om een van zijn golfbanen te openen. In een van zijn golfresorts in het plaatsje Turnberry in Ayrshire aan de Schotse westkust heeft hij de Europese Commissievoorzitter Von der Leyen uitgenodigd om verder te komen praten over een handelsdeal.

De tijd dringt. Gaan ze eruit komen?

Trump zei voor zijn vertrek naar Schotland dat de kans op een deal 'fifty-fifty' is. En bij aankomst was hij opvallend positief over Von der Leyen, terwijl algemeen bekend is dat hij haar eigenlijk niet zo mag. Dat zouden allemaal gunstige tekenen kunnen zijn. Al zei diezelfde Trump dat er echt nog wel het een en ander te bespreken valt.

Dat Von der Leyen ingaat op de uitnodiging van Trump en daarvoor naar Schotland afreist, wordt door Haagse en Brusselse bronnen ook als een gunstig teken gezien. Iedereen gaat ervan uit dat Von der Leyen niet op de bonnefooi gaat, en zich er van tevoren wel van heeft proberen te verzekeren dat ze niet met lege handen zal vertrekken. De hoop is dat het alleen nog een kwestie is van de laatste puntjes op de i zetten.

De zakenkrant Financial Times meldt vanochtend dat functionarissen van beide partijen 'intense' handelsgesprekken voeren in aanloop naar de ontmoeting tussen Trump en Von der Leyen.

Een deal lijkt dus binnen handbereik. Al durft niemand met zekerheid te zeggen of het ook echt gaat lukken. Met de wispelturige Trump weet je het immers maar nooit.

Ook al is het dus nog onduidelijk of de heffingen er komen, Duitse wijnboeren hebben er nu al wel last van:

Weten we al hoe die deal eruit gaat zien?

De contouren van het mogelijke handelsakkoord worden intussen al wel duidelijk. Op tafel ligt een mogelijke deal over een Amerikaans tarief van 15 procent op EU-goederen. Daar komen mogelijk wel een aantal uitzonderingen op. En daarnaast komt er waarschijnlijk een heffing van 50 procent op staal en aluminium uit de EU.

De twee economische blokken zouden verder afspraken maken over betere toegang tot elkaars markten. De VS wil meer Amerikaanse landbouwproducten naar Europa exporteren. De Europese Unie wil juist makkelijkere toegang voor industrieproducten op de Amerikaanse markt.

Wat als ze er toch niet uitkomen?

Trump dreigt met tarieven van 30 procent op Europese producten vanaf 1 augustus als er geen akkoord ligt. De Europese Unie heeft een pakket tegenmaatregelen klaarstaan van ruim 90 miljard euro aan heffingen op Amerikaanse producten.

Worden Trump en Von der Leyen het niet eens, dan zijn er nog een paar dagen te gaan tot 1 augustus. Maar als ze echt met ruzie uit elkaar gaan, zullen die paar dagen niet genoeg zijn om de boel te lijmen. Dan dreigt een harde handelsoorlog die aan beide zijden van de oceaan heel veel pijn gaat doen.

Denkbaar is nog wel dat er in Schotland nog geen witte rook komt, maar dat Trump en Von der Leyen concluderen dat ze dicht genoeg bij een deal zijn om verder te praten. Als Trump het gevoel heeft dat gesprekken een kans van slagen hebben, kan hij de datum van 1 augustus altijd nog opschuiven.

EU-leiders spraken vorige maand in Brussel al de hoop uit dat er snel een akkoord komt: