Oud-generaal maakt als 'lieve opa' kans op presidentschap Indonesië
Jarenlang stond hij bekend als gevreesde generaal. Maar dankzij een grote make-over op sociale media zijn Indonesiërs ineens dol op de 'schattige opa' Prabowo Subianto. Die populariteit bezorgt hem morgen mogelijk zelfs het presidentschap van Indonesië. Dan houdt de derde grootste democratie van de wereld presidentsverkiezingen.
Ietwat houterig huppelt Prabowo op de beats van Oke Gas afgelopen weekend over het podium. Het is de laatste partijbijeenkomst voor de verkiezingen. Terwijl Prabowo danst, gaan honderdduizend fans uit hun dak. "Hij is zo schattig", jubelt een groep vriendinnen in koor bij het nationale stadion van Jakarta.
Buiten zijn nog eens honderdduizenden fans verzameld. Ze passen niet in het stadion en kijken buiten op schermen naar de speech van Prabowo. "Mijn coalitie zal vechten om een einde te maken aan de armoede in Indonesië", belooft Prabowo. Intussen worden fans het podium opgehesen omdat ze niet tegen de hitte en drukte kunnen. Er staat een politicus op het podium, maar het lijkt eerder een popidool.
De hype is een stuk kleiner bij Prabowo's tegenstanders, Anies Baswedan en Ganjar Pranowo.
De enorme populariteit is het resultaat van een goed doordachte socialemediacampagne. De focus lag daarbij op de zogeheten generatie Z en de millennials, samen goed voor ruim de helft van alle 205 miljoen kiezers in Indonesië.
Schot in de roos
Het kenmerkende dansje van de 72-jarige kandidaat bleek een schot in de roos. Filmpjes van de dansende Prabowo kregen honderdduizenden likes en werden nagedaan door jonge fans. Over elk detail is nagedacht. Zo wordt Prabowo met een baby-blauw cartoonpoppetje neergezet op televisie en billboards als een zachte en lieve oude man.
Dat beeld blijft hangen bij de jongere kiezers, die vaak niets weten van de geschiedenis van Prabowo. Een ooit gevreesde generaal en schoonzoon van oud-dictator Soeharto, die verdacht wordt van mensenrechtenschendingen.
Ontvoeringen en vermissingen
Dat dubieuze verleden speelde zich eind jaren 90 af tijdens hevige protesten tegen de onderdrukking van Soeharto. In die tijd gaf Prabowo leiding aan de militaire eenheid Kopassus. In een poging de protesten te stoppen, ontvoerde de eenheid meer dan twintig demonstranten. Van dertien betogers is nooit meer iets vernomen.
Prabowo gaf jaren geleden tegenover de nieuwszender Al Jazeera toe dat hij betrokken was bij de ontvoeringen. Hij noemde de actie 'legaal' en zei dat hij niets verkeerd had gedaan. Vanwege de ontvoeringen werd hij uit het leger gezet, maar Prabowo is nooit vervolgd.
"In plaats van meedoen met de verkiezingen zou hij terecht moeten staan", zegt Dimas Bagus Arya Saputra in Jakarta tegen RTL Nieuws. Dimas strijdt met zijn organisatie Kontras voor mensenrechten in Indonesië.
Zo protesteert hij nog elke donderdag samen met nabestaanden van vermiste demonstranten voor gerechtigheid. "Dat Prabowo geen verantwoording hoeft af te leggen, laat zien dat ons land erg tolerant is tegenover mensenrechtenschenders. Terwijl de staat verplicht is om alle burgers te beschermen."
Dimas is net als andere mensenrechtenorganisaties bezorgd dat Prabowo het als president niet zo nauw zal nemen met mensenrechten. Afgelopen weekend nog was er een bijeenkomst gericht op persvrijheid.
De twee andere presidentskandidaten, Anies en Ganjar, ondertekenden verklaringen om de persvrijheid en democratie te beschermen, Prabowo kwam niet opdagen.
Kan in één ronde winnen
Kiezers lijken zich een stuk minder druk te maken om zijn omstreden verleden. Hij staat zo ver voor in de peilingen dat hij in één ronde de presidentsverkiezingen kan winnen. Dat komt mede door de steun van de huidige president Joko Widodo, zegt Edbert Gani Suryahudaya. Hij is onderzoeker bij het CSIS, het Centrum voor Strategische en Internationale Studies.
Prabowo was de afgelopen jaren minister van Defensie onder Joko Widodo. Die is enorm populair in Indonesië. Zo zegt 70 procent van de bevolking achter het beleid van de president te staan. "Die macht wil Jokowi ook na zijn presidentschap behouden”, zegt Suryahudaya.
Vriendjespolitiek
Dat doet hij via zijn zoon, Gibran Rakabuming Raka. Hij is nu de vicepresidentskandidaat van Prabowo. Opvallend, want Gibran is met 36 jaar eigenlijk te jong om vicepresident te kunnen worden. Om dat toch mogelijk te maken, besloot het constitutionele hof een uitzondering te maken.
Belangrijk detail: de opperrechter van het hof is de zwager van Joko Widodo. Critici noemen het vriendjespolitiek. Iets waar Widodo bij zijn aantreden juist beloofde een einde aan te maken. Toch komt hij ermee weg. Vanwege zijn populariteit, zegt Suryahudaya. "De Indonesische politiek wordt vaak meer gedreven door persoonlijkheden dan door visies of ideologieën."
En dat terwijl Indonesië voor flinke uitdagingen staat: van de hoge inflatie en de impact van klimaatverandering tot het beter benutten van eigen grondstoffen. Zo bezit het land de grooste nikkelreserves, de grondstof die nodig is voor oplaadbare batterijen en dus cruciaal in de energietransitie. Onderwerpen die volgens Dimas nu nauwelijks een rol spelen.
"Helaas hebben de meeste Indonesiërs amper politieke kennis", verzucht Dimas. "Er wordt op school te weinig aandacht aan besteed. Daardoor trappen mensen in de illusies van een kandidaat die populair is vanwege z’n lach en dansjes. Terwijl we moeten kijken naar wat iemand doet op het gebied van corruptie, milieucriminaliteit en mensenrechten."
Strooien met beloftes
Maar bij de laatste partijbijeenkomst van Prabowo gaat het vooral over hoe genereus hij is. Zo strooit hij op het podium met grote beloftes als miljoenen nieuwe banen. Buiten delen zijn campagnemedewerkers gratis saté, bakken mie, eieren en jerrycans water uit.
"Dit heilige water gaat mee naar huis", jubelt een oudere fan. Een wat jongere aanhanger zegt nog meer van 'haar' Prabowo te zijn gaan houden. "Dankzij hem komen we niks tekort", glundert ze terwijl ze met een jerrycan in haar nek wegloopt.
