Honderden gevangenen ontsnapt na opnieuw extreem bendegeweld in Haïti
In de Haïtiaanse hoofdstad Port-au-Prince zijn honderden gevangenen ontsnapt, nadat bendeleden het vuur hadden geopend bij de gevangenis. De situatie lijkt nog altijd niet onder controle. De politie heeft alle agenten 'met een auto en vuurwapen' opgeroepen naar de gevangenis te komen.
Sinds gisteren wordt er gevochten in de gevangenis. In Haïti, dat in de Caribische Zee een eiland deelt met de Dominicaanse Republiek, is de situatie al langere tijd zeer instabiel.
De politie verliest steeds meer terrein op gewapende bendes, die inmiddels grote delen van de hoofdstad in handen hebben. Haïti heeft sinds 2017 ook een leger, maar de militairen zijn slechter bewapend dan de bendelden.
Na afgelopen donderdag is de situatie nog penibeler geworden voor de autoriteiten. Premier Ariel Henry reisde naar Kenia om steun te zoeken voor een internationale missie in Haïti, in de strijd tegen het bendegeweld. Bendeleden openden daarop het vuur op politiebureaus en rond het vliegveld en de gevangenis. Het vliegveld bleef enkele dagen dicht, maar lijkt inmiddels weer geopend.
'Alles voorbij'
Hoe de situatie bij de gevangenis nu is, is niet duidelijk. De politie waarschuwt dat als ze daar de strijd verliezen, 'alles voorbij is'. "Dan zal niemand worden gespaard in de hoofdstad, want dan lopen er 3000 extra criminelen rond", schrijft de politie op X. Of en hoeveel politieagenten om het leven zijn gekomen, is evenmin duidelijk.
Het doel van de gewapende bendes lijkt te zijn om de controle over het hele land over te nemen. Bendeleider Jimmy Cherizier, alias 'Barbecue', eist het vertrek van premier Henry. "De gewapende groepen zijn niet de vijand van het volk", zegt Barbecue. "Met deze wapens gaan we Haïti bevrijden."
13 moorden per dag
Toch leidt het vele bendegeweld tot enorme slachtpartijen. In 2023 werden er in Haïti meer dan 4700 moorden geregistreerd. Dat zijn er gemiddeld zo'n dertien per dag, terwijl er in Haïti maar elf miljoen mensen wonen. Ter vergelijking: in Nederland werden in datzelfde jaar 126 moorden gepleegd.
In totaal zou nu zo'n tachtig procent van hoofdstad Port-au-Prince in handen van de bendes zijn. Omdat de autoriteiten grotendeels onmachtig zijn, hebben burgers op sommige plekken het recht in eigen handen genomen. Na publieke lynchpartijen van bendeleden door een woedende burgermassa, sloegen de bendes nog harder terug.
Omdat de Dominicaanse Republiek de grens met Haïti heeft gesloten, kunnen Haïtianen, die toch al straatarm waren, nergens meer heen. Er wordt al enige tijd gesproken over internationaal ingrijpen in het land, maar zover is het nog niet gekomen.
In oktober stemde de VN Veiligheidsraad al in met een internationale missie in Haïti, waarbij meerdere landen ordehandhavers zouden sturen om te helpen de situatie weer te stabiliseren. De missie zou onder leiding staan van Kenia, maar het Keniaanse Hooggerechtshof zette een streep door het plan.
Na het bezoek van premier Henry deze week zegde Kenia alsnog toe 1000 agenten die kant op te sturen. Of dat dit keer wel mag van de rechter, is niet duidelijk. Benin beloofde eerder deze week al zo'n 2000 troepen te sturen. Ook Jamaica, de Bahamas en de Verenigde Staten zeiden te willen helpen. Of het allemaal nog op tijd komt, is zeer de vraag.