Spanning tussen Westen en Rusland blijft oplopen: 'Nu echt linke soep'

"Ik denk dat we als Europa nu echt heel bezorgd moeten zijn", zegt De Wijk. "Dit gaat de verkeerde kant op. De oorlog escaleert. En Europa raakt er steeds directer bij betrokken."

Directe aanleiding voor zijn bezorgdheid: gisteren gaf de Amerikaanse president Biden toestemming aan Oekraïne om aanvallen te plegen op Russisch grondgebied met Amerikaanse wapens. "Dat is de zoveelste dominosteen."

Grondtroepen

Eerder gaven andere bondgenoten zoals Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland al groen licht om westerse wapens niet alleen voor verdediging te gebruiken, maar ook voor aanvallen over de grens. Ook Nederland heeft geen bezwaar. Minister van Buitenlandse Zaken Hanke Bruins Slot zegt dat wapens vanuit Nederland ook op Russisch grondgebied mogen worden ingezet, 'als het gaat om zelfverdediging en als het in overeenstemming is met het humanitair oorlogsrecht':

"Onze steun begon met het leveren van beschermingsvesten en helmen", zegt De Wijk. "Vervolgens kwamen de wapens en de F16-gevechtsvliegtuigen. Nu gaan we met zulke wapens Rusland bestoken. Wat is de volgende stap? Er komt op deze manier onherroepelijk een moment dat we moeten beslissen: zetten we grondtroepen in om de oorlog te winnen? We worden stapje voor stapje de oorlog in gerommeld."

Overigens heeft de Franse president Emmanuel Macron eerder dit jaar al eens gezegd dat hij de inzet van NAVO-grondtroepen in de oorlog niet uitsluit.

Volgens de defensie-expert leidt de Europese strategie onvermijdelijk tot steeds grotere betrokkenheid: "Europa heeft een onhaalbare doelstelling gesteld, namelijk dat Oekraïne de oorlog koste wat kost moet winnen. Maar Oekraïne kán de oorlog niet winnen. Want Rusland kan veel meer soldaten rekruteren en heeft veel meer wapens. Europa houdt intussen vast aan de doelstelling, en moet dus telkens een stap verder gaan."

Onderhandelen met Rusland

De grondhouding van Amerika is daarbij vergeleken een stuk realistischer, vindt hij: "De VS willen een goede uitgangspositie realiseren voor Oekraïne, waarmee het uiteindelijk een realistisch resultaat kan halen aan de onderhandelingstafel. Voor deze strategie hoef je niet steeds verder te gaan."

Hoe dieper Europa in het oorlogsgewoel verstrikt raakt, hoe heftiger de potentiële reactie van Rusland. De Wijk wijst op de toename van technologische oorlogsvoering vanuit Rusland. De sabotage-acties nemen toe, net als de inmenging in westerse verkiezingen.

Uiteindelijk zou zelfs de inzet van een nucleair wapen in beeld kunnen komen, vreest De Wijk. "Er kan een moment komen dat Europa besluit: we hebben geen andere keus meer, we móeten grondtroepen sturen. Dan is een grote oorlog tussen het Westen en het Oosten helemaal niet ondenkbaar. En in zo'n oorlog kun je zelfs aan een kernwapen denken."

Poetin raast en tiert

Rusland hield vorige week een militaire oefening die gericht was op het gebruik van kernwapens. Zo werd er geoefend met Iskander-raketten, die een nucleaire lading kunnen dragen.

Chris Colijn, RTL-verslaggever vanuit Oekraïne, beschouwt de laatste escalatie als minder vergaand dan De Wijk: "De reactie van Rusland is in wezen altijd hetzelfde: Poetin raast en tiert tegen het Westen, dreigt met zware maatregelen, hint op het intzetten van een kernwapen, en voert een serie bombardementen uit. Dat zie ik nu ook weer. Maar een oorlog met kernwapens of een directe strijd tussen Oost en West, daar waagt hij zich niet aan."

Daarbij speelt een rol dat Amerika 'strenge voorwaarden' heeft gesteld, zegt Colijn. "Oekraïne mag Amerikaanse wapens alleen in een heel beperkt gebied gebruiken, net over de grens bij Charkiv. Rusland kon daar voorheen ongestoord een leger van 70.000 man bijeenbrengen en voorbereiden op een offensief. De wapens mogen daartegen ingezet worden. Maar ze kunnen er niet Moskou of Sint Petersburg mee aanvallen. De wapens om dat te kunnen, levert het Westen niet."

Linke soep

Bovendien, zegt Colijn, is Poetin 'niet dom'. Rusland heeft geen belang bij een oorlog tegen de NAVO. "Ook Ruslands bondgenoot China zou dat tegen willen houden. En een nucleaire aanval zou China nooit goedkeuren. In dat geval isoleert Rusland zichzelf volledig van de rest van de wereld. Dan ziet het spel er opeens heel anders uit, en dat wil Rusland niet. Een kernwapen zou alleen in beeld komen als Rusland direct wordt aangevallen."

Volgens Rob de Wijk is het tijd dat Europa een duidelijke strategie vaststelt, in plaats van 'steeds het spel van actie-reactie' te spelen. "Wat wil je bereiken? Wat heb je daarvoor over? Welke middelen wil je beschikbaar stellen? Als we besluiten dat Oekraïne koste wat kost moet winnen, dan houd ik mijn hart vast. Dan wordt het echt linke soep."