Wapensteun begint vruchten af te werpen aan front Oekraïne: 'De vaart is eruit'

De afgelopen maanden lag het momentum in de strijd bij de Russen. Dat kwam voornamelijk doordat de Oekraïners een schrijnend tekort aan materieel en munitie hadden. Inmiddels zijn de kaarten anders geschud.

Sinds kort hebben de Oekraïners toestemming van westerse landen om ook raketten in Rusland zelf af te vuren, tot ver achter het front. Bovendien ging het Amerikaanse Congres eind april akkoord met een wapenpakket ter waarde van omgerekend 57 miljard euro.

Die wapenstroom is inmiddels op gang gekomen. En ook Europa draagt een steentje bij. En die wapensteun begint zijn vruchten af te werpen aan het Oekraïense front, zien defensiedeskundigen. 

Charkiv

De aanleiding voor de extra steun was de dreigende situatie voor Oekraïne in de noordoostelijke regio Charkiv. Daar openden de Russen eind mei een nieuw front. Zo'n 50.000 Russen verzamelden zich aan de grens. Aanvankelijk was die opmars succesvol omdat meerdere dorpjes in handen van de Russen vielen. Het Oekraïense leger werd gedwongen om versterkingen te sturen, waardoor op andere plekken een tekort ontstond. 

"Door de wapensteun is het front daar tot stilstand gekomen. Soms winnen de Oekraïners zelfs wat terrein terug", zegt Patrick Bolder, defensiespecialist bij de denktank HCSS.

Of er sprake is van een kantelpunt? "Dat vind ik te ver gaan", zegt defensie-expert Peter Wijninga, eveneens verbonden aan HCSS. "Maar het is duidelijk dat de vaart eruit is en dat de Oekraïners meer tegengas kunnen bieden."

Tsjasiv Jar

Een andere plek waar al zeer lang wordt gevochten, is in het oosten van Oekraïne bij steden als Koepjansk en Tsjasiv Jar. "Het lijkt erop dat de Russen daar wat terrein winnen en die plekken proberen vast te houden", zegt Wijninga. Maar de Russen betalen daar een hoge prijs voor.

Oekraïense bronnen spreken over dagelijks ruim duizend slachtoffers. Dan gaat het om gedode en gewonde soldaten. Wijninga: "In een maand tijd gaat het dan om 30.000 man. De Russen gooien de soldaten letterlijk als kanonnenvoer in de strijd."

"Daarmee hopen de Russen de Oekraïners uit te putten en zo vorderingen te maken. Maar doordat zoveel Russen sneuvelen, zie je dat de kwaliteit van nieuwe soldaten achteruit holt." 

Bolder bevestigt die cijfers van het aantal slachtoffers en wijst erop dat ook objectieve bronnen zoals overlijdensadvertenties in de buurt komen van die aantallen. Ook de verliezen aan Oekraïense kant zijn groot, benadrukt hij. "Maar die lijken iets meer respect voor de soldaten te hebben."

In de regio rond Tsjasiv Jar ziet ook Bolder 'tactische succesjes op kleine schaal' voor de Russen. "Maar het probleem is dat de Russen niet in staat lijken om met grote aantallen aan te vallen."

Patstelling in het zuiden

"In het zuiden beweegt op dit moment niet zoveel", zegt Wijninga. "Daar lijkt sprake van een patstelling." Bolder ziet wel wat meer beweging bij Robotyne. De Oekraïners braken daar vorig jaar door de verdedigingslinie en boekten toen enige terreinwinst. "Maar de Russen zijn daar langzaam weer aan het terugkrabbelen."

Bolder benadrukt dat het telkens maar om kleine stukjes terrein gaat, vergelijkbaar met 'voetbalveldjes'. "Als je de kaart van anderhalf jaar terug vergelijkt met vandaag, zie je nauwelijks verschil."

'Zal statisch blijven'

"Ik verwacht de komende tijd dat de Oekraïners door de wapenleveranties de Russen steeds beter kunnen tegenhouden en ze de Russische vorderingen van de afgelopen twee maanden teniet kunnen doen", zegt Wijninga. Daarnaast verwacht hij dat Oekraïne zich gaat voorbereiden op een offensief. "Maar dat gaat nog wel even duren, ik verwacht dat pas volgend jaar."

"Het zal toch vooral statisch blijven", voorspelt Bolder. "De Russen zullen zich weer ingraven en overal liggen mijnen." Daarnaast verwacht hij dat Oekraïne vooral bezig is met hoe het land 'de oorlog meer naar Rusland kan trekken'. Zo doelt hij op het harder raken van de Russische bevolking om vervolgens haar moreel te breken. Ook voorspelt hij een toename van aanvallen op oliedepots om de olieproductie onder druk te zetten. 

Oekraïne verwacht deze zomer de F16's van het Westen te krijgen. Die moeten vooral gaan dienen ter ondersteuning van de luchtverdediging. Daar lijken de Oekraïners zich alvast op voor te breiden, zegt Bolder. "We zien dat de Oekraïners met westerse wapens proberen de Russische luchtafweer uit te schakelen."

Bolder: "Maar het zal nog maanden duren voordat we mogelijk een groot verschil gaan zien."