Luxe zeiljacht Sicilië zonk in plotselinge storm: 'Krachten zijn enorm'
Plotseling opgekomen noodweer, met waterhozen en windstoten van ruim 150 kilometer per uur: dat natuurgeweld bracht het 56 meter lange zeiljacht Bayesian in een mum van tijd tot zinken voor de kust van Sicilië. Zulk extreem weer kan ook in Nederlandse wateren gevaar opleveren voor zeilers en watersporters, zegt meteoroloog Maurice Middendorp van Buienradar. "Vooral in het najaar is het oppassen geblazen."
Volgens berichten waren er 22 mensen aan boord, onder wie 10 bemanningsleden. Vijftien mensen werden gered, onder wie een Nederlands bemanningslid. Ook een kind van 1 jaar oud en Angela Bacares werden gered.
Bacares is de vrouw van de eigenaar van het schip, de Britse techondernemer en multimiljardair Mike Lynch. Hij wordt vermist, evenals zijn 18-jarige dochter Hannah. De andere vermisten zijn Jonathan Bloomer, voorzitter van Morgan Stanley Bank International en verzekeraar Hiscox en diens vrouw. Ook advocaat Chris Morvillo en zijn vrouw Nada worden vermist.
Het luxejacht Bayesian lag voor anker aan de noordelijke kust van het Italiaanse eiland, buiten de haven van Porticello, ietsje ten oosten van de eilandhoofdstad Palermo. Volgens getuigen stak er in de nacht van zondag op maandag uit het niets een krachtig noodweer op, die de kustwacht achteraf een 'gewelddadige storm' noemde. Onweersbuien, stormachtige windvlagen en - hoogstwaarschijnlijk - een waterhoos overvielen de opvarenden.
Lijkt op tornado
"Waterhozen zijn te vergelijken met een tornado", legt Middendorp uit. "Ze ontstaan bij heftige regenbuien. De regen neemt koude lucht mee in zijn val, terwijl de warme lucht met waterdamp opstijgt uit zee. Die warme en koude lucht botsen in de lucht en gaan daar om elkaar heen draaien, tot er een wervelende kolom tussen de aarde en de wolken ontstaat. De krachten zijn enorm. Windsnelheden van ruim 100 kilometer per uur zijn geen uitzondering."
Op deze beelden van gisterochtend uit de vissersplaats Porticello zie je hoe snel het plaatselijke noodweer vanuit het niets op komt zetten en een terras volledig wegblaast:
Volgens Middendorp is het niet ongewoon dat zo'n noodweer heel plotseling op kan steken om voorbij te razen. "Vooral in het Middellandse Zeegebied. De zee heeft daar een recordtemperatuur bereikt, werd afgelopen weekend gemeld. Er hangt in het gebied enorm veel vocht in de lucht. Het perfecte recept voor zware regen- en onweersbuien, noodweer en dus ook waterhozen."
Zulke waterhozen komen in Nederland ook voor, zegt Middendorp: "Op de Noordzee, de Wadden en het IJsselmeer. De ergste was in de jaren 70 op Ameland, toen een hele camping werd opgetild en neergesmeten. Daar zijn doden bij gevallen." In juni van dit jaar waren er al waterhozen boven het IJsselmeer te zien, maar die waren niet zo krachtig.
Vanochtend werd deze foto van een waterhoos bij het Griekse eiland Zakynthos ingestuurd naar Buienradar:
In de plaatselijke storm die over het jacht Bayesian spoelde, brak de aluminium mast van 72 meter hoog af, waardoor het jacht zijn stabiliteit verloor. "Zo krachtig kan een goede storm inderdaad worden", zegt Middendorp. "Daar komt nog bij dat de zee ook onrustig wordt: die gaat klotsen en golven. In dat geweld kan zo'n schip zomaar op zijn kant gegooid worden."
Lichtkogel afgeschoten
Rond 5 uur in de ochtend verdween het onder het wateroppervlak. Een schip dat in de haven lag, kwam in actie nadat de overlevenden een lichtkogel hadden afgeschoten. Zij hadden zich na het zinken van de Bayesian in veiligheid weten te brengen in een reddingssloep. De kapitein van de boot die te hulp schoot, zei tegen persbureau Reuters dat de reddingsactie niet onmiddellijk kon beginnen, vanwege de krachtige waterhoos die over zee trok. "We moesten wachten totdat die voorbij was. Dat duurde tien minuten, toen konden we de zee op."
Hij vertelt voor de camera hoe het 56 meter lange jacht plotseling onder water verdween:
De directeur van het Italiaanse meteorologisch instituut Luca Mercalli zegt tegen persbureau Reuters dat het om 'een zeer kort en gewelddadig weerfenomeen' ging. Volgens hem ging het noodweer gepaard met windsnelheden van ruim 150 kilometer per uur. Hij zegt niet met zekerheid te kunnen zeggen dat er een waterhoos over het gebied trok, omdat die vanwege de duisternis niet door de apparatuur is waargenomen.
Hij gaf ook aan dat de Middellandse Zee hier tegen de 30 graden warm is, drie graden hoger dan gewoonlijk in deze tijd. "Deze hittegolf in het water is een extreem weerfenomeen, daarom vertoont het weer zelf ook grotere extremen. Door klimaatverandering komt dit vaker voor, en ook in heftiger vormen."
De Italiaanse kustwacht zegt dat de lichamen van de vermisten waarschijnlijk nog in de boot liggen, die op 50 meter diepte in zee ligt. Tot nu toe is er één lichaam geborgen, van de kok Ricardo Thomas.
De regionale krant Giornale di Sicilia citeert een visser die zegt dat hij de boot nog zag drijven toen hij kort na de storm in de haven aankwam. "Toen verdween het plotseling onder water. Ik zag het voor mijn ogen ten onder gaan."
Ook in Nederland 'oppassen geblazen'
De 35-jarige overlevende Charlotte Golunski zegt tegen de krant La Repubblica dat zij, haar man en hun 1-jarige dochter overleefden 'omdat we op dat moment op het dek waren'. Ze zegt dat de opvarenden werden gewekt door 'donder en bliksemschichten en golven die onze boot op het water liet dansen'. Het natuurgeweld 'voelde als het einde van de wereld', waarna ze in het water geworpen werden. "Een moment verloor ik mijn dochter, maar toen kreeg ik haar weer te pakken en hield ik haar vast in de woeste golven."
Meteoroloog Middendorp zegt dat watersporters in Nederland de komende maanden extra alert moeten zijn. "In het najaar, als het water door de zomer goed is opgewarmd, komt zulk noodweer met bliksem, zware regenbuien en waterhozen vaker voor. Daar moet je, ook op de Nederlandse wateren, uit de buurt blijven. Het is echt oppassen geblazen."