Harris weet Trump op de kast te jagen: zo verliep het debat vannacht

De 78-jarige Donald Trump debatteerde vanaf 03.00 uur vannacht anderhalf uur lang met zijn tegenstander Kamala Harris (59). Dat verliep vooral voor de Democraat volgens plan, zag verslaggever Sophie van der Meer. We nemen je mee in de belangrijkste momenten van het debat. 

Zenuwachtig begin

⁠De twee presidentskandidaten begonnen het debat met een handdruk. "Het is opvallend dat Harris op Trump afliep om hem een hand te geven en zich aan hem voor te stellen", zegt Van der Meer. "Dit was natuurlijk ook de eerste keer dat ze elkaar in persoon ontmoetten." 

"Harris, die als oud-openbaar aanklager veel ervaring heeft in de rechtszaal, begon duidelijk zenuwachtig", zegt Van der Meer. Te zien was hoe ze een paar keer moest slikken en in de eerste minuten leek te zoeken naar woorden. 

Hieronder zie je de belangrijkste momenten van het debat:

'Rampzalige' economie

Het eerste onderwerp, de economie, is voor veel kiezers belangrijk en zorgde meteen voor een botsing tussen de twee kandidaten. Trump zei dat het land economisch een 'rampzalige periode' achter de rug heeft. "Ik had een van de beste economieën uit de geschiedenis van ons land gecreëerd en dat zal ik weer doen", zei hij. De Republikein zei dat Biden en Harris 'de economie hebben verwoest', waar Harris tegenin ging. 

Harris beloofde zich in te zetten voor kleine en middelgrote bedrijven. Die zijn de ruggengraat van de economie, zei ze. 

Als Trump president wordt, wil hij hogere importheffingen rekenen, onder meer aan China. "Andere landen gaan na 75 jaar eindelijk terugbetalen voor alles wat we voor de wereld hebben gedaan", zei hij. 

Kantelpunt in debat: verveelde fans Trump

Het kantelpunt in het debat kwam volgens Van der Meer toen Harris begon over de campagnebijeenkomsten van Trump. Ze zei dat mensen die de rally's bezoeken uit verveling halverwege vertrekken. "Zo kreeg ze hem op de kast", zegt Van der Meer. Oud-president Trump reageerde inderdaad geërgerd. "Mensen gaan helemaal niet naar haar bijeenkomsten", zei hij. Trump beweerde dat hij de 'grootste en ongelofelijkste bijeenkomsten' organiseert. 

"Sinds die opmerking was Trump duidelijk geïrriteerd in het debat", zag Van der Meer. "Harris had hem waar ze wilde: in de verdediging. Waar Trump zich aan het begin van het debat presidentieel presenteerde, haalde hij hierna continu uit. Wel wist hij zich te onthouden van seksistische of racistische uitspraken."

Abortus

Trump kreeg de vraag waarom kiezers hem zouden moeten vertrouwen op het gebied van abortus en koos de aanval. De oud-president stelde dat veel mensen graag wilden dat staten zelf zeggenschap zouden krijgen over abortusbeleid. 

Dat heeft hij voor elkaar gekregen doordat de door hem aangestelde rechters aan het Hooggerechtshof het nationale recht op abortus afschaften. Daarmee kwam er een eind aan vijftig jaar recht op abortus in de VS, volgens Roe v. Wade. Nu is het weer aan de Amerikaanse kiezer, zei Trump.

Volgens hem zijn de Democraten extreem in hun abortusbeleid. Trump zei dat er in Amerika staten zijn waar baby's in de negende maand of zelfs na de geboorte gedood mogen worden. Dat is in de VS uiteraard niet legaal, kwamen de organisatoren van het debat direct tussenbeide. "Ik voorspelde dat je leugens zou horen", reageerde Harris. Zij vertelde de verhalen van vrouwen in medische nood die geen abortus konden krijgen door de afschaffing van het recht op abortus. Trumps ideeën over abortus zijn juist extreem, wilde Harris duidelijk maken.

Immigranten die honden en katten eten

Trump kwam met de opmerking dat migranten honden en katten eten. "In Springfield eten ze de honden op. De mensen die hierheen zijn gekomen, eten de katten. Ze eten de huisdieren van de mensen die daar wonen", zei Trump.

Eerder deed Trumps running mate J.D. Vance vergelijkbare uitspraken. De organisator van het debat deed een factcheck en liet weten dat de autoriteiten in de Amerikaanse plaats Springfield het verhaal ontkennen: er worden geen honden en katten opgegeten door migranten. 

Trump omschreef immigranten tijdens het debat meermaals als gevaarlijke criminelen. Hij zei dat de criminaliteit in landen als Venezuela fors is afgenomen omdat criminelen massaal naar de VS worden gestuurd. "Ze lieten criminelen toe. Miljoenen criminelen. Terroristen. Drugsdealers", beweerde hij. "Ze kwamen ons land binnen en krijgen nu van hun thuislanden te horen: kom nooit terug, anders doden we jullie."

Kamala Harris suggereerde dat Trump niet in een positie is om anderen de les te lezen over criminaliteit. Ze wees erop dat de oud-president wordt vervolgd voor een hele reeks strafbare feiten, waaronder verkiezingsinmenging. Trump zei vervolgens dat hij het slachtoffer is van politieke vervolging door de huidige regering. "Dat klopt niet", zegt Van der Meer. 

Project 2025

Harris probeerde Trump in verband te brengen met Project 2025, een reeks omstreden beleidsplannen van een conservatieve denktank. "Het is een gevaarlijk plan dat de oud-president wil invoeren als hij weer wordt herkozen", zei Harris. 

Trump probeert al langer afstand te nemen van Project 2025 en herhaalde er niets mee te maken te hebben. "Ik heb het niet gelezen, ik wil het niet lezen", benadrukte hij. "Dit is een stel mensen dat met ideeën kwam. Een paar goede, een paar slechte. Maar dat maakt niet uit."

Bestorming Capitool 

De oud-president kreeg de vraag of hij spijt heeft van zijn optreden op 6 januari 2021, toen het Capitool werd bestormd. "Ik had er niks mee te maken", reageerde hij. "Ze vroegen me alleen een speech te geven. Dat kwam ik doen."

Harris zei dat ze zelf op het Capitool was op die 6 januari. Ze verweet Trump dat hij toen een gewelddadige meute heeft opgehitst. Harris zei dat het land niet terug hoeft te gaan naar die periode. "Laten we dat niet doen. Het is tijd om die bladzijde om te slaan."

Gaza

Harris kreeg de vraag hoe ze de diplomatieke impasse zou doorbreken rond de oorlog in Gaza. Ze benadrukte dat de oorlog moet eindigen. "We hebben een wapenstilstand nodig en de gijzelaars moeten vrijkomen." Ze noemde Hamas een terreurorganisatie die onschuldige Israëliërs heeft afgeslacht, maar zei dat ook te veel onschuldige Palestijnen zijn gedood. Ze pleitte voor een tweestatenoplossing. 

Trump kreeg de vraag hoe hij met de Israëlische premier en Hamas zou onderhandelen. Hij reageerde door te beginnen over Oekraïne. Dat land zou volgens de oud-president nooit zijn binnengevallen door Rusland als hij nog in het Witte Huis had gezeten.

De Republikein verweet Harris vervolgens Israël te haten, iets wat ze later tegensprak. "Als zij president wordt, denk ik dat Israël over twee jaar niet meer bestaat", zei Trump. "Ik ben best goed in voorspellingen en ik hoop dat ik het fout heb."

Microfoons uit

"Harris lachte, keek duidelijk de camera in en sprak de kijker soms zelfs rechtstreeks toe. Trump keek niet de camera in, hij keek naar de moderatoren", zag Van der Meer. 

"Er waren best wel veel onderwerpen waarin Harris het lastig had kunnen hebben, bijvoorbeeld over de terugtrekking van het Amerikaanse leger uit Afghanistan", zegt Van der Meer. "Eerder sprak dit enorm voor Trump, maar ze heeft het duidelijk goed voorbereid en ze kon zich er goed uit redden. Ik denk al met al dat ze een sterk debat had."

Trump heeft volgens de verslaggever 'punten laten liggen'. "Hij had kunnen scoren op onderwerpen als economie en Afghanistan. Maar hij was geïrriteerd, van slag, en schoot in de verdediging."

Republikeinen beweren dat de moderators te veel op de hand van Harris waren. Harris heeft een tweede debat aangevraagd. Meteen na het debat van vannacht liet popster Taylor Swift weten de Democraat te steunen. "Ik stem op Kamala Harris", schreef ze.