Spanning over vluchtelingen: Dominicaanse Republiek begint massadeportaties Haïtianen
De Dominicaanse Republiek is begonnen met het massaal uitzetten van Haïtianen. Ze zullen terugkeren in een land dat verscheurd wordt door bendegeweld. Maar dat maakt de meeste Dominicanen niet uit: "De haat voor Haïtianen is diepgeworteld."
Zo'n 11.000 Haïtianen zijn afgelopen week door de Dominicaanse autoriteiten aan de andere kant van de grens afgezet. De regering van het land belooft dat vanaf nu elke week te gaan doen. Dan hebben ze nog wel even te gaan: er wonen naar schatting meer dan een half miljoen Haïtianen in de Dominicaanse Republiek.
'Etnische zuivering'
'Een etnische zuivering' en 'discriminatie', zegt Gandy Thomas, de Haïtiaanse vertegenwoordiger bij de Organisatie van Amerikaanse Staten. Maar de Dominicanen zeggen: we hebben geen keus. De scholen en de ziekenhuizen zouden vol raken en er zouden te weinig woningen zijn voor zoveel mensen. Bovendien: er zouden veel criminelen tussen zitten.
"Dat stempel is onterecht", zegt Patricio Silva, hoogleraar Latijns-Amerika Studies aan de Universiteit Leiden. "Maar dat de scholen overvol raken en er lange wachtrijen zijn voor medische zorg, is wel reëel."
Dat er zoveel Haïtianen naar de Dominicaanse Republiek komen, heeft alles te maken met de enorme verschillen tussen de twee landen. Ze delen samen een eiland, maar lijken eigenlijk in niets op elkaar. Waar Haïti geteisterd wordt door extreem bendegeweld, armoede en natuurrampen, is de Dominicaanse Republiek een redelijk functionerend land, onder westerse toeristen vooral bekend om z'n paradijselijke stranden.
Wie beide landen opzoekt in Google Afbeeldingen, krijgt deze resultaten bovenaan. Links Haïti, rechts de Dominicaanse Republiek:
Hoe kan het dat die verschillen zo groot zijn? Simpel: Haïti was gekoloniseerd door de Fransen, de Dominicaanse Republiek door de Spanjaarden. "Haïti was een van de eerste landen in Amerika dat onafhankelijk werd", zegt Silva. "Maar de Fransen namen wraak."
'Grond in geduwd'
De Fransen eisten een enorme schadevergoeding voor al hun eigendommen die Haïti tijdens de onafhankelijkheidsstrijd had buitgemaakt. Zo niet, dan zouden ze Haïti weer gaan bezetten. "Ze hebben nooit de kans gehad er zelfstandig iets van te maken", zegt Silva. "Haïti heeft ruim een eeuw schulden moeten betalen. Frankrijk heeft ze de grond in geduwd."
Die armoede heeft mede geleid tot het extreme bendegeweld waardoor het land nu geteisterd wordt. Vorige week nog kwamen zeker zeventig mensen, onder wie kinderen, om bij een grote moordpartij door een bende. Dat, in combinatie met natuurrampen, zoals de aardbeving in 2010 waarbij meer dan 200.000 mensen omkwamen, maakt Haïti één van de gevaarlijkste landen ter wereld.
Maar helpen? Dat doen ze in de Dominicaanse Republiek liever niet. Al sinds de onafhankelijkheid heeft het land ruzie met buurman Haïti. "De Dominicaanse Republiek werd in 1821 onafhankelijk", zegt Silva. "In 1822 viel Haïti binnen."
'Peterselie-slachtpartij'
Die bezetting duurde tot 1844. Daarna is het nooit meer goedgekomen tussen de twee. "In de Dominicaanse Republiek heeft altijd het idee geleefd: wij zijn blanker, Europeser, en daarom beter dan jullie. Er is altijd zeer sterk racisme geweest richting Haïtianen."
In 1937 riep de toenmalige Dominicaanse president zijn volk op om alle Haïtianen in het land te lynchen. Zo'n 20.000 mensen werden vermoord. Het is bekend komen te staan als de 'peterselie'-slachtpartij. Het Spaanse woord voor peterselie, perejil, is door de g-klank lastig uit te spreken voor Franstaligen. Zo testten Dominicanen of iemand van Haïtiaanse komaf was.
"De haat voor Haïtianen is diepgeworteld", zegt Silva. "Het gros van de bevolking heeft diepe anti-Haïtiaanse gevoelens. Op school krijgen leerlingen les over de Haïtiaanse bezetting van de Dominicaanse Republiek. Haïti wordt aangeleerd als de natuurlijke vijand."
VN-vluchtelingenverdrag
Het uitzetten van Haïtianen lijkt in strijd met het VN-vluchtelingenverdrag, dat ook de Dominicaanse Republiek heeft ondertekend. Daarin staat dat mensen niet mogen worden teruggestuurd naar onveilige landen. Maar, zegt Silva: de Dominicanen zullen zich waarschijnlijk beroepen op overmacht.
Volgens Silva is het besluit van de Dominicaanse regering om Haïtianen uit te zetten vooral politiek gewin. "De meeste problemen in het land worden aan migranten toegewezen. Het is een populaire beslissing om ze eruit te zetten."