Verbieden belangrijkste hulporganisatie Gaza door Israël: 'Weer een nieuw dieptepunt'
De VN-organisatie voor Palestijnse vluchtelingen (UNRWA) wordt door het Israëlische parlement verboden, tot ongenoegen van de internationale gemeenschap. "Dit is wel het dieptepunt, maar het is elke keer weer een nieuw dieptepunt", zegt hoogleraar humanitaire hulp en wederopbouw Thea Hilhorst van de Erasmus Universiteit.
Miljoenen Palestijnen zijn afhankelijk van UNRWA, stelt Midden-Oostenverslaggever Pepijn Nagtzaam. "Het is zo'n beetje het cement dat Gaza en de Westelijke Jordaanoever bij elkaar houdt", zegt hij. Zo verzorgt UNRWA scholing, voedselhulp en medische hulp. Onder meer de recente poliovaccinaties voor kinderen in Gaza, waren zonder UNRWA niet gelukt.
Gelinkt aan Hamas
Dat juist de belangrijkste hulporganisatie voor Palestijnen verboden wordt, is daarom problematisch, stelt Nagtzaam. Andere hulporganisaties die in Gaza en de Westelijke Jordaanoever actief zijn, werken namelijk nauw met UNRWA samen. "Je kan niet zonder UNRWA in Gaza", zegt de verslaggever.
De reden dat het Israëlische parlement UNRWA wil verbieden, is omdat de hulporganisatie volgens Israël zou zijn geïnfiltreerd door Hamas. De militante beweging voerde vorig jaar op 7 oktober een grote terreuraanval uit op Israëlisch gebied.
De wet om UNRWA te verbieden is door een overgrote meerderheid van het parlement aangenomen. "De anti-UNRWA-gevoelens zitten diep binnen de Israëlische samenleving", zegt Peter Malcontent, specialist in het Israël-Palestinaconflict.
Gespannen relatie
De UNRWA werd opgericht in 1949, na het oprichten van de staat Israël, toen 750.000 Palestijnen op de vlucht sloegen. De organisatie verleent hulp aan 5 miljoen Palestijnse vluchtelingen in Gaza, de Westelijke Jordaanoever, Jordanië, Syrië en Libanon.
Zolang de UNRWA bestaat, zijn er al spanningen met Israël. Begin dit jaar beschuldigde Israël de UNRWA er nog van dat 19 van de duizenden medewerkers betrokken zouden zijn geweest bij de terreuraanval. Daar werd toen onafhankelijk onderzoek naar gedaan, waaruit bleek dat een deel van deze medewerkers niks met de aanval te maken had. Toch besloot UNRWA 9 medewerkers te ontslaan, omdat ook niet kon worden bewezen dat deze personen niet betrokken waren geweest.
Als je in Gaza werkt ontkom je er niet aan om op één of andere manier banden te onderhouden met Hamas, stelt verslaggever Nagtzaam. Hamas is sinds 2006 de baas in Gaza. "Dat betekent dat als jij iets in Gaza wil doen, hulp verlenen of iets anders, dan moet je ook dealen met Hamas", zegt Nagtzaam. "Zal er misbruik worden gemaakt van de organisatie? Ongetwijfeld. Zullen er dingen fout gaan? Ongetwijfeld. Maar ook dan is UNRWA de enige organisatie die op deze schaal hulp kan verlenen."
Malcontent erkent ook dat de UNRWA weleens dingen doet 'die het daglicht niet kunnen verdragen'. "Maar dat wil niet zeggen dat dit in alle gevallen zo is."
Bijzondere omstandigheden
"Bovendien moet je rekening houden met de bijzondere omstandigheden waarin UNRWA moet opereren", zegt Malcontent. Zo is de hulporganisatie grotendeels afhankelijk van lokaal personeel en opereert het in gebieden die keer op keer door oorlog getroffen worden.
Dat er fouten worden gemaakt, ontkennen de experts niet. Maar: "UNRWA is een organisatie met 13.000 medewerkers, die er alles aan doet om te voorkomen dat mensen die samenwerken met Hamas bij de organisatie werkzaam zijn", zegt hoogleraar Hilhorst. Wanneer er iets mis blijkt te zijn met medewerkers van de hulporganisatie, treedt UNRWA volgens de hoogleraar direct op.
De internationale gemeenschap is bezorgd over het verbieden van UNRWA door Israël. Zo zei de secretaris-generaal van de Verenigde Naties António Guterres dat het verbannen van UNRWA 'verwoestende gevolgen zou kunnen hebben voor Palestijnse vluchtelingen in het bezette Palestijnse gebied'. De nieuwe wet is wat hem betreft 'onaanvaardbaar'. Bovendien is Israël eerder dit jaar door het internationaal gerechtshof opgeroepen om er alles aan te doen om hulpverlening toe te laten tot Gaza.
Het afgelopen jaar is al vaak verontwaardigd op acties van Israël gereageerd. Zo zei de Nederlandse overheid begin dit jaar dat een aanval op Rafah, waar op dat moment veel ontheemde Palestijnen naartoe waren gevlucht, een rode lijn was. "Toch is Rafah binnengevallen", zegt Nagtzaam. "Blijkbaar kan Israël heel ver gaan."
Het geduld van het Westen en de belangrijkste Israëlische bondgenoot Amerika begint wel op te raken, ziet Malcontent. Over het algemeen trekt Israël zich daar weinig van aan, stelt hij, maar het doorzetten van deze nieuwe wet tegen UNRWA zou de bereidheid tot sancties kunnen verhogen. "De VS hintte al voor de aanname van de wet op vermindering van de wapenhulp. De EU zou daarnaast Israël handelsbeperkingen op kunnen leggen. Daar moeten alle 27 lidstaten dan wel mee akkoord gaan."
De wet gaat over drie maanden van kracht.
De hongersnood in Gaza neemt ondertussen toe. In deze video zie je wat Palestijnen moeten doormaken om aan een brood te komen: