Iran voert strengere hoofddoekwet in: 'Zorgt voor angst onder vrouwen'
Het Iraanse regime gaat nog strenger optreden tegen vrouwen die zich niet houden aan de kledingvoorschriften. Vandaag gaat een wet in met zwaardere straffen op bijvoorbeeld het verkeerd dragen van een hoofddoek. Op bepaalde overtredingen staat zelfs de doodstraf. "Iran wil aan de buitenwereld laten zien dat het de bevolking onder controle heeft."
De wet maakt 'naaktheid, onfatsoenlijkheid, het afdoen van de hoofddoek en slechte kleding' strafbaar. Dat betekent onder meer dat de haren van vrouwen niet zichtbaar mogen zijn. Ook lichaamsdelen onder de nek − met uitzondering van handen en voeten − mogen niet te zien zijn.
Mochten vrouwen een van de 74 artikelen in de nieuwe zedenwet overtreden, dan riskeren ze vanaf vandaag hogere straffen dan eerder het geval was. De straffen lopen uiteen van duizenden euro's boete tot jarenlange gevangenisstraffen en zweepslagen.
Doodstraf
Zelfs de doodstraf kan opgelegd worden: als er sprake is van 'corruptie op aarde'. Daaraan maken Iraanse vrouwen of meisjes zich volgens het regime schuldig wanneer ze zonder hoofddoek video's van zichzelf opnemen en die vervolgens naar buitenlandse media sturen.
"Veel mensen die ik ken zijn woedend over de nieuwe wet", zegt de Iraanse Yasmin (niet haar echte naam), die in de hoofdstad Teheran woont. "Het zorgt voor angst onder vrouwen." Uit veiligheidsoverwegingen wil ze anoniem blijven.
Ook (mannelijke) omstanders kunnen worden gestraft. "Zo maakt de wet het makkelijker om restauranteigenaren waarbij gasten zich niet aan de kledingvoorschriften houden te straffen", zegt Irankenner en politiek socioloog Ladan Rahbari (Universiteit van Amsterdam). "Dat bestond eerder ook al, maar nu zijn de straffen nog hoger. Daarnaast wordt het gemakkelijker voor medische faciliteiten zoals ziekenhuizen om hulp te weigeren."
Amnesty International roept de internationale gemeenschap op om de Iraanse autoriteiten onder druk te zetten, zodat de hoofddoekwet wordt ingetrokken. "Deze beschamende wet verergert de vervolging van vrouwen en meisjes die de moed hebben op te staan voor hun rechten."
Mahsa Amini
De wet is het gevolg van de massale protesten die twee jaar geleden uitbraken in het streng-islamitische land. Veelal jonge demonstranten verzetten zich toen tegen de strenge kledingvoorschriften na de dood van de 22-jarige Mahsa Amini. Ze overleed kort na haar arrestatie vanwege het niet op de juiste wijze dragen van haar hoofddoek.
De kreet 'woman, life, freedom' (vrouw, leven, vrijheid) werd veelvuldig op straat gehoord. Maar de protesten werden keihard neergeslagen door de veiligheidsdiensten. Sommige demonstranten kregen jarenlange celstraffen. Een aantal werd zelfs veroordeeld tot de doodstraf.
Volgens Rahbari probeerden de machthebbers die protesten onder controle te houden, maar faalden ze daarin. "Het regime probeert zijn macht nu weer terug te krijgen. Voor Iran is het belangrijk dat het aan de buitenwereld kan laten zien dat het de bevolking weer onder controle heeft."
De afgelopen twee jaar durfden steeds meer vrouwen het aan om de hoofddoek losser te dragen of zelfs thuis te laten. Ook Yasmin draagt meestal geen hoofddoek. "Maar sinds begin dit jaar zijn de autoriteiten strenger geworden", zegt ze. Zo moet ze wel een hoofddoek dragen als ze een taxi wil nemen. "Taxichauffeurs kunnen namelijk een boete krijgen of een aantal dagen hun taxi kwijtraken als ze een passagier meenemen zonder hoofddoek."
Ook recenter werd het Iraanse regime in verlegenheid gebracht. Beelden van studente Ahoo Daryaei, die in ondergoed over de universiteitscampus liep, gingen de wereld over. Bekijk de beelden hieronder:
Ze zou kort daarvoor zijn lastiggevallen door de moraalpolitie omdat zij zich evenmin aan de kledingvoorschriften had gehouden. De autoriteiten vertelden naderhand dat ze leed aan psychische problemen. Dat is een bekende strategie van het regime om te verhullen dat het ging om een protestactie.
Camera's
Sinds april maken de Iraanse autoriteiten gebruik van speciale camera's met gezichtsherkenningssoftware. Die hangen op publieke plekken en ook 'op plekken waar de hijab soms afgedaan wordt'. Wanneer vrouwen zich niet op de juiste wijze kleden, ontvangen ze een sms. Dat gebeurde ook bij Yasmin toen ze een paar maanden geleden zonder hoofddoek in haar geboortestad Isfahan liep.
"Tijdens dat bezoek heb ik twee keer een sms'je gekregen. Dat was erg verrassend, want ik wist van niets." Een derde sms kan gevolgen hebben en zou bijvoorbeeld kunnen betekenen dat ze een uitreisverbod opgelegd krijgt. Daarom is ze extra voorzichtig omdat ze zo snel mogelijk haar geboorteland wil verlaten om in het buitenland te studeren. In haar woonplaats Teheran heeft ze nog nooit een sms ontvangen.
In september leek er wat hoop te gloren voor Iraanse vrouwen. Toen riep de nieuwe president Pezeskhian de moraalpolitie op minder streng te handhaven op de kledingvoorschriften. "Maar niemand geloofde dat", zegt Yasmin. "Dat werd alleen gezegd om stemmen te winnen."
Bovendien gaat de president daar helemaal niet over, benadrukt Rahbari. Die eer is weggelegd voor ayatollah Ali Khamenei, de hoogste leider van het land.
Rahbari besluit: "Ik denk niet dat mensen worden afgeschrikt door de nog zwaardere straffen. Vrouwen werden eerder ook al harder aangepakt dan in de wet stond. Maar voor bedrijfseigenaren die bang zijn om hun inkomen te verliezen, kan het zeker van invloed zijn."
