Angst voor ontvoering in Zuidoost-Azië: gedwongen aan het werk in oplichtingscentra
De afgelopen jaren zijn oplichtingscentra in Zuidoost-Azië steeds groter geworden. Bendes, vaak actief in landen zoals Myanmar, Cambodja en Laos hebben duizenden mensen gedwongen om deel te nemen aan criminele activiteiten. Het probleem is vooral groot onder Chinezen: die zijn vaak doelwit van ontvoeringen en moeten gedwongen aan de slag in de zogenaamde 'scamcentra'.
Deze centra zijn illegale plekken waar mensen onder dwang werken aan online oplichtingen. "De criminelen gebruiken de wetteloosheid in Zuidoost-Azië in hun voordeel", zegt China correspondent Roland Smid. "Ik krijg ook vaak van die telefoontjes. Dan probeert iemand je cryptomunten te verkopen, of je bankgegevens."
De mensen die in de centra 'werken', kunnen niet weg en worden bedreigd en belaagd. Smid: "Deze criminele netwerken zitten vaak in landen zoals Myanmar, waardoor de autoriteiten vaak minder grip hebben op de situatie. Zowel degenen die de centra opzetten als de slachtoffers zijn vaak Chinees."
Het probleem kwam onlangs weer in het nieuws toen de Chinese acteur Wang Xing werd ontvoerd in Thailand. Hij werd gedwongen om te werken in een oplichtingsorganisatie in Myanmar. "Daar hebben bendes vrij spel, omdat Myanmar al langere tijd gebukt gaat onder een burgeroorlog", legt Smid uit.
Het probleem rondom de scams leeft al langer, vertelt Smid: "We dachten dat het wel opgelost zou zijn, maar nadat Wang Xing vorige maand werd gered uit Myanmar, is de angst onder de Chinezen weer aangewakkerd."
Zuidoost-Azië correspondent Thom Schelstraete maakte eerder een video over de gevolgen van zogeheten cyberslaven. Bekijk de video hier:
"Thailand voelt nu echt de noodzaak om in te grijpen", vertelt Zuidoost-Azië correspondent Thom Schelstraete. "De relatie met China, een van de belangrijkste handelspartners, staat op het spel. De Thaise premier Paetongtarn Shinawatra was vorige week nog op bezoek in Beijing en beloofde president Xi om de oplichting harder aan te pakken. Die boodschap moet ook Chinese toeristen geruststellen. Duizenden mensen annuleerden de afgelopen tijd hun reis naar Thailand omdat ze bang waren ook ontvoerd te worden."
De Thaise overheid kondigde vorige week aan om de elektriciteit in verschillende grensgebieden met Myanmar af te sluiten: een poging om de criminele netwerken op de grens aan te pakken.
"Thailand hoopt namelijk dit jaar meer dan 7 miljoen Chinese toeristen te ontvangen", legt Schelstraete uit. "Dat is verreweg de grootste groep buitenlandse bezoekers en daarmee zijn ze dus ook onmisbaar voor de Thaise economie. Denk aan alle hotels, restaurants, kledingwinkels en tuktuk-chauffeurs. Iedereen hoopt dat de stappen die Thailand nu neemt, helpen om het imago van het land snel te verbeteren."
Deskundigen roepen al jaren dat overheden in Zuidoost-Azië de criminele bendes harder moeten aanpakken. "Volgens hen komen de Thaise maatregelen te laat en gaan ze niet ver genoeg", zegt Schelstraete.
Want de criminelen verdienen enorme bedragen met de oplichting. Onderzoekers van de United States Institute of Peace (USIP) schatten dat de bendes jaarlijks bijna 62 miljard euro buitmaken. "Geld waarmee ze politie en justitie te slim af kunnen zijn."
Van plek naar plek
Zo zien de onderzoekers dat de criminelen lokale autoriteiten omkopen en als hun hele oplichtingsindustrie verhuizen. "Het is een soort oplichtingskaravaan die van plek naar plek trekt om uit het zicht van de autoriteiten te blijven", vertelt Schelstraete.
"Ze hebben een enorme oorlogskas waarmee ze op andere plekken nieuwe scamcentra kunnen opzetten. Mogelijk in Myanmar zelf. Maar ook Cambodja en Laos zijn berucht. Daarom roepen onderzoekers die landen op om meer samen te werken en zo de oplichtingspraktijken echt te stoppen."
Onlangs bezocht de BBC Shwekokko, een stad in Myanmar waar veel oplichting plaatsvindt. Bedrijven zetten er zogenaamde casino's neer of luxe hotels, die dienen als dekmantel voor de scamcentra.
"Het lijkt dan een legitieme werkplek voor veel Chinezen die het idee krijgen dat ze in het buitenland goede banen kunnen vinden. Het biedt een vals gevoel van zekerheid, maar in werkelijkheid belanden ze vaak in een scamcenter onder voorwendselen", legt Smid uit.
Wereldwijde dreiging
Jason Tower, directeur van USIP in Myanmar, waarschuwt dat dit probleem veel groter is dan alleen de regio. "We zien dit als een wereldwijde veiligheidscrisis", zegt hij. Hij benadrukt dat er naar schatting 305.000 mensen jaarlijks betrokken zijn bij deze praktijken, wat de omvang van het probleem laat zien.
Om de oplichtingspraktijken echt aan te pakken, is er meer samenwerking nodig tussen landen in Zuidoost-Azië, zoals Thailand, Myanmar, Cambodja en Laos. "China en Thailand willen beide dat de oplichting stopt, maar de praktijk laat zien hoe lastig dat is", zegt Smid. Er wordt steeds meer druk gelegd op de overheden om sterker op te treden, maar de vraag is of de miljoenen toeristen alsnog op vakantie naar Thailand durven te gaan.
