Belangrijkste verkiezingen ooit voor Groenland: 'Klaar met Deens verleden'

1. Hoe zit het ook alweer met Groenland? 

Groenland is het grootste eiland ter wereld. Het ligt bijna helemaal boven de poolcirkel en bestaat dan ook grotendeels uit ijs. In Groenland wonen zo'n 57.000 mensen. Het eiland behoort tot het koninkrijk van Denemarken, maar heeft een eigen cultuur en sinds 2009 zelfbestuur. Een lang gekoesterde droom van de Groenlanders is om onafhankelijk te zijn, om een eigen land te hebben. 

2. Waar gaan de verkiezingen in Groenland over? 

De verkiezingen gaan natuurlijk over wie het voor het zeggen krijgt in Groenland. ''Maar het hoofdthema van de verkiezingen vandaag is de band met Denemarken'', zegt geopolitiek deskundige Louise van Schaik van het Clingendael Instituut. Willen ze die band behouden, of kiezen de Groenlanders voor onafhankelijkheid waar dan later een referendum over kan worden gehouden?

''Dit zijn misschien wel de belangrijkste verkiezingen ooit'', vult hoogleraar Scandinaviëstudies Henk van der Liet van de Universiteit van Amsterdam aan.

3. Wat maakt deze verkiezing in Groenland zo belangrijk? 

''De Groenlanders staan op een kruispunt'', zegt Van der Liet. Dat heeft alles te maken met de Verenigde Staten en hun nieuwe president Donald Trump. Die wil Groenland inlijven en het maakt niet uit hoe.

Het is nu aan de Groenlanders welke richting ze op gaan. Blijven ze onder de invloedsfeer van Denemarken of krijgt de VS er meer te zeggen? ''Het liefst zeggen de Groenlanders op eigen been te willen staan, maar dat kunnen ze financieel niet. Ze krijgen nog heel veel geld uit Denemarken'', stelt Van Schaik. ''Maar ze zien ook hoe Trump opereert en niet zo zachtjes met andere landen omgaat.''

Van der Liet voegt daar aan toe: ''De Groenlanders staan voor een patstelling. Enerzijds zijn ze klaar met het koloniale verleden met de Denen, anderzijds weten ze niet wat ze van Trump kunnen verwachten. Waar wil je bij horen? Onder wiens paraplu wil je schuilen?"

4. Waarom wil Trump Groenland zo graag inlijven?

Dat heeft meerdere redenen. Trump beweert Groenland nodig te hebben voor de nationale en internationale veiligheid. Vijand China probeert zich al in te kopen in Groenland met allerlei projecten. En Rusland ligt er om de hoek en kan er op militair gebied beter in de gaten worden gehouden.

Maar de belangrijkste reden waarom Trump Groenland wil inlijven, is om wat er in de bodem zit. Groenland is rijk aan mineralen en grondstoffen. Denk aan goud, diamanten en nikkel, maar ook aan niobium en vanadium. En die laatste twee heeft de VS hard nodig om bijvoorbeeld hoogwaardig roestvrijstaal te maken.

Waarom Trump Groenland wil inlijven, zie je hier:

De Groenlanders weten dat hun eiland rijk is aan grondstoffen. Ze hopen er dik aan te verdienen als ze zich loskoppelen van Denemarken en op eigen benen staan. Maar dan wacht een confrontatie met een resoluut Amerika, stellen de deskundigen.

5. Is onafhankelijkheid van Denemarken dan wel een goed idee?

Nee, denkt Van Schaik. ''Ik denk dat het inderdaad strategisch niet zo handig is voor Groenland om zich op dit moment los te koppelen van Denemarken. De Denen zijn een betrouwbare partner in tegenstelling tot de transactionele Trump die vooral uit is op grondstoffen. Waarbij het niet zo duidelijk is wat je er uiteindelijk zelf aan over gaat houden.''

Tegenwicht bieden aan de VS ziet hoogleraar Van der Liet Groenland niet zo snel doen. ''De vraag is hoeveel onderhandelingsruimte er is met de Amerikanen. Trump zegt dat-ie het sowieso zal krijgen. Wat valt er dan nog te onderhandelen?''

Dat zet de Groenlanders nu echt wel aan het denken, concludeert geopolitiek deskundige Van Schaik. ''Het besef begint ook wel op te komen dat het misschien niet zo'n goed idee is om veel dichter naar Amerika te schuiven.''