Zorgen bij Argentijnen in Nederland om toenemend geweld en armoede: 'Argentinië is zoveel meer'

Elke woensdag stromen de straten van de Argentijnse hoofdstad Buenos Aires vol met demonstranten. Voornamelijk ouderen, die protesteren tegen de korting op hun pensioenen. Wat begon als een vreedzaam initiatief, mondt steeds vaker uit in geweld.

Hersenschade bij fotograaf

Op 12 maart sloten voetbalhooligans zich aan bij het wekelijkse protest. De politie greep die dag in met traangas, waterkannonen en rubberen kogels. Bijna 130 mensen werden opgepakt en er vielen 46 gewonden. Een 87-jarige vrouw werd tegen de grond geslagen en een fotograaf liep hersenschade op nadat hij een traangasbusje tegen zijn hoofd aan kreeg.

"Ik ben erg verdrietig door de beelden", zegt Gacriela tegen RTL Nieuws. Ze woont in Nederland, maar is geboren in Argentinië. "Dit is wat de wereld ziet, maar Argentinië is zoveel meer dan dat. Als je je land verlaat, hoop je dat het leven daar beter wordt in de tijd dat je weg bent. Maar dat is niet het geval, het wordt elke dag erger."

'Zonder Messi geen symbool'

Juan Sierra, ook een Argentijn die in Nederland woont, zegt tegen RTL Nieuws: "Ik heb een haat-liefdeverhouding met Argentinië. Het is een prachtig land, qua geschiedenis, natuur en alles wat je er kunt doen. Maar als de wereld de tv aanzet, zien ze A: protesten en onrust en B: voetbal. Leuk dat we een balletje kunnen trappen, maar we zijn meer dan dat. Als we Lionel Messi niet hadden, zouden we überhaupt geen nationaal symbool hebben."

"Het is dus makkelijk om Argentinië minder leuk te gaan vinden als je er vanuit het buitenland naar kijkt. Maar ik heb nog altijd familie daar. Ik maak me zorgen om hen", zegt Juan.

Later meer over hoe Graciela en Juan naar Argentinië kijken, eerst wat er de afgelopen tijd is gebeurd. Milei trad in december 2023 aan. Argentinië stond er op dat moment economisch belabberd voor. De inflatie was torenhoog, op jaarbasis meer dan 200 procent.  

30 duizend ambtenaren ontslagen

Milei beloofde daar wat aan te doen. Hij zou vooral gaan snijden in de overheidsuitgaven. Symbolisch daarvoor was de kettingzaag, zoals de foto hieronder laat zien. En snijden deed hij. Het aantal ministeries halveerde hij, van 18 naar 9. Ook ontsloeg hij ruim 30 duizend ambtenaren. Al met al ging het in een jaar tijd om een besparing van 30 procent op de overheidsuitgaven. 

De economie leek daarvan op te knappen. De inflatie is in tijden niet zo laag geweest en vorig jaar sloot Argentinië af met een begrotingsoverschot in plaats van een tekort. Dat was voor het eerst in 15 jaar.

Maar Milei's politiek raakt dus ook een gevoelig punt: het korten van de pensioenen. Daarbij wil de president af van kortingen op medicatie. Twee punten die vooral de ouderen hard treffen. Ook wil Milei dat mensen die niet 30 jaar hebben gewerkt, überhaupt geen pensioen meer krijgen.

Armoedecijfers gestegen

En dan zijn er nog de armoedecijfers. Door het schrappen van veel sociale programma's en subsidies, zijn die gestegen. Het percentage mensen dat in armoede leeft, steeg van 42 toen Milei aantrad, naar 53 nu. 

Dit is een terugblik op één jaar Milei: 

Dat gepensioneerden demonstreren snappen Graciela en Juan wel. "De ouderen hebben een punt", zegt Graciela. "Argentinië is heel duur op het moment. Veel gepensioneerden kunnen nauwelijks medicijnen betalen en moeten leven van de financiële hulp van hun familie."

'Oma werkt nog om rond te komen'

Juan zegt: "Mijn oma kon tien jaar geleden met pensioen gaan, maar ze werkt nog altijd. Simpelweg omdat er anders te weinig geld binnenkomt. Ook toen mijn opa nog leefde, redden ze het niet met hun pensioen. Nu is het wel zo dat de pensioenen altijd al slecht waren, ook voor Milei."

Naast begrip voor de gepensioneerden, is er bij Graciela ook begrip voor de politiek van Milei. En dat heeft alles te maken met de voorgangers van Milei, die er volgens haar een rotzooi van hebben gemaakt. "In Argentinië had je overal subsidies en toeslagen voor. Zo veel, dat mensen leven van die uitkeringen, in plaats van dat ze aan het werk gaan. De huidige generaties weten niet beter dan dat de overheid ze financieel steunt."

"Ook was er veel corruptie", gaat Graciela verder. "Milei is een hele slimme man. Hij snijdt in veel toeslagen en wil alles veel transparanter aanpakken. Veel mensen zijn tegen hem omdat ze nu minder geld van de overheid krijgen, maar het is wat mij betreft de enige manier om schoon schip te maken en Argentinië weer op de rails te krijgen."

Juan is het deels met Graciela eens. "Door het systeem van toeslagen en subsidies, willen mensen in Argentinië niet werken, met allerlei economische problemen tot gevolg. Ik snap daarom wel waarom mensen voor Milei hebben gekozen. Argentinië had een drastische verandering nodig."

'Voor Milei was het ook niet best'

"In Europa denkt men dat de Argentijnse regering hiervoor progressief was en dat Milei extreemrechts is en het land vernielt", vult Juan aan. "Daar schrikken Europeanen van. Maar hiervoor was het ook niet best. Oud-president Cristina Fernández de Kirchner was corrupt, is veroordeeld tot een gevangenisstraf en daardoor werd haar een week geleden nog de toegang tot de VS ontzegd."

Het economisch beleid van de linkse De Kirchner was volgens Juan dramatisch. "Als Venezuela niet zou bestaan, zou Argentinië bekendstaan als het verschrikkelijkste land van Latijns-Amerika. Milei heeft op economisch terrein in ieder geval stabiliteit gebracht."

Geen Milei-fan

Toch is Juan zeker geen Milei-fan. "Zijn onvoorspelbaarheid maakt me bang. Net als zijn vriendschappen met Donald Trump en Elon Musk. Hopelijk krijgen we niet nog vier jaar Milei. Al zou er zomaar een kandidaat kunnen opstaan uit dezelfde school als De Kirchner. Die partij haat ik echt, vanwege hun politiek van veel financiële steun geven, om het geld vervolgens in eigen zakken te steken. In dat geval wordt het kiezen tussen de minste van twee kwaden."

Argentijnen demonstreren ook in Madrid 

Gisteren kwamen enkele honderden in Spanje wonende Argentijnen samen in Madrid. Aanleiding is de herdenking van 49 jaar na het begin van de militaire dictatuur in Argentinië. Daar werd ook gesproken over het huidige politieke klimaat in het Zuid-Amerikaanse land. 

"Ik ken door mijn eigen leeftijd veel gepensioneerde Argentijnen", zegt Cecilia Denis tegen Spanje-correspondent Richard Hogenkamp. "Gepensioneerden zijn de grote verliezer van het eerste jaar Milei. En als we niets laten horen, wordt het alleen maar erger voor ze." 

Vooral het politieoptreden bij de demonstraties in Buenos Aires valt verkeerd. "Je ziet welke kant het op beweegt met de inperking van rechten en de keiharde aanpak van protesten op straat."