Israëlische premier opnieuw onder vergrootglas, deze keer door 'Qatargate'

De twee naaste medewerkers van Netanyahu – adviseur Jonatan Urich en oud-woordvoerder Eli Feldstein – zijn maandag opgepakt. Ze worden onder meer verdacht van het aannemen van steekpenningen, fraude en contact met een buitenlandse agent. Dit zou spelen in de periode mei 2022 tot oktober 2024.

Feldstein was werkzaam als woordvoerder voor het kantoor van Netanyahu. Tegelijk werkte hij ook voor een internationaal bedrijf dat lobbyde voor Qatar. Volgens de onderzoekers zou hij zijn betaald om positieve berichtgeving over de Golfstaat te promoten aan journalisten. "Dit wordt wel gezien als zeer schadelijk en niet in het belang van Israël", zegt Midden-Oostencorrespondent Pepijn Nagtzaam.

'Heksenjacht'

Op dit moment is Netanyahu geen verdachte in de zaak. Wel is hij na de arrestaties direct opgeroepen om te getuigen. "De vraag is of Netanyahu hiervan af wist", zegt Peter Malcontent, specialist in het Israël-Palestinaconflict en werkzaam aan de Universiteit Utrecht. "Formeel is er geen link. Maar wat niet is, kan nog komen."

Netanyahu's Likudpartij heeft de beschuldigingen sterk veroordeeld en spreekt van een 'politiek proces' met 'verzonnen aanklachten'. Netanyahu zelf spreekt van een 'heksenjacht'.

Israëlische media spreken inmiddels van 'Qatargate'. "Maar Qatargate is inmiddels een breder begrip geworden", zegt Malcontent. Want de Israëlische geheime dienst Shin Bet doet al langer onderzoek naar ongeoorloofde banden tussen de Israëlische en de Qatarese regering.

Koffers met miljoenen

The New York Times schreef eerder hoe koffers met miljoenen dollars uit Qatar regelmatig de grens met Gaza passeerden. Pikant hierbij is dat dit gebeurd zou zijn met medeweten van hoge Israëlische functionarissen, onder wie premier Netanyahu.

"Daar zit hem ook de kneep", zegt Malcontent. "Want Shin Bet had voor de oorlog al gewaarschuwd dat dat geld ook in handen van Hamas kon komen waarmee het zich zou kunnen bewapenen." En die grote terreuraanval kwam er uiteindelijk op 7 oktober 2023.

De reden dat Netanyahu die geldstroom heeft toegestaan, is volgens Malcontent om de rust in Gaza te bewaren. "Zodat het Israëlische leger niet om de haverklap hoefde in te grijpen."

Ook was het Israëls strategie om te voorkomen dat er één sterke Palestijnse partij zou ontstaan, zegt Nagtzaam. "Netanyahu heeft altijd geprobeerd om de heersende partijen in de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever te verdelen. Want zodra ze verenigd zijn, kan Israël eerder gedwongen worden om te onderhandelen over een Palestijnse staat." Iets waar opeenvolgende Israëlische regeringen faliekant op tegen zijn.

Door Hamas sterker te maken, was de gedachte dat er sprake zou zijn van een stabiele situatie in de Gazastrook. Samenwerking met de Palestijnse autoriteit op de Westoever zou dan minder waarschijnlijk zijn. Nagtzaam: "Het is een klassiek voorbeeld van verdeel-en-heers van Israël." Al jaren hebben Hamas en de Palestijnse Autoriteit een zeer slechte relatie met elkaar. 

Corruptiezaken

Twee weken geleden besloot de Israëlische regering Ronen Bar – de baas van Shin Bet – te ontslaan, al heeft het Hooggerechtshof het ontslag tijdelijk tegengehouden. Volgens Netanyahu was dat nodig vanwege een gebrek aan vertrouwen in Bars functioneren. Critici vragen zich af of 'Qatargate' ook niet mogelijk een rol heeft gespeeld.

De Israëlische premier ligt al langer juridisch onder vuur. Zo staat hij in drie corruptiezaken voor de rechter. Daarbij zou hij onder meer mediaorganisaties hebben betaald in ruil voor positieve berichtgeving over hem. Netanyahu ontkent alle beschuldigingen.

Ook het Internationaal Strafhof wil hem oppakken vanwege vermeende oorlogsmisdaden tijdens de Gazaoorlog. "Netanyahu ligt in eigen land al langer zwaar onder vuur", zegt Nagtzaam. "Maar met Qatargate ontstaat een beeld dat niet alleen de premier schimmige deals sluit, maar ook de mensen om hem heen."

In onderstaande video staat de vraag centraal of Netanyahu ooit de cel in moet voor zijn rol in de Gazaoorlog: