'Doneren uit woede': na elke raketaanval sturen Oekraïners weer geld naar het leger

Dat is 'het moment waarop verdriet en woede omslaan in actie', vertelt Kseniia Kalmus aan RTL Nieuws. Ze is de oprichter van Klyn, een organisatie die met geld van burgers drones bouwt voor het Oekraïense leger.

Na de Russische aanval donderdagnacht deed Klyn een oproep om te doneren voor de productie van nieuwe onbemande vliegtuigjes die het Oekraïense leger kunnen helpen. "Walg je van wat je hebt gezien?", staat er in het bericht.

Bekijk hieronder een video van Oekraïne-verslaggever Chris Colijn bij de rampplek in Kyiv. In de hoofdstad kwamen zeker 12 mensen om het leven en raakten 87 mensen gewond.

"Na elke grote raketaanval op onze steden voelen veel mensen hier deze ondraaglijke mix van pijn en woede", zegt Kalmus. "En veel mensen kunnen deze emoties alleen overleven door iets te doen, door de mensen te steunen die terugvechten."

Voordat de Russische invasie in 2022 begon, had Kalmus een bloemenwinkel. Maar ze besloot om iets totaal anders te gaan doen en het leger te helpen. Eén drone van Klyn kost ongeveer 300 euro om te maken. Soldaten plakken er een explosief aan vast en kunnen daarmee op afstand een Russische tank uitschakelen.

"We zien na elke aanval een piek in donaties. Mensen schrijven ons en zeggen: ik kan hier niet blijven zitten en toekijken, ik moet iets doen. Zelfs kleine donaties worden een manier om wat zeggenschap terug te nemen, om iets te doen tegen deze verschrikking."

"Maar eerlijk gezegd aarzel ik persoonlijk ook elke keer, om meteen na zo'n aanval een donatielink te delen", reflecteert Kalmus. "Er kleeft een ethisch dilemma aan, want het voelt soms alsof ik de emoties van mensen manipuleer terwijl ze nog rauw zijn. Maar tegelijkertijd weet ik hoe hard deze drones nodig zijn in de frontlinie. Ik weet hoeveel ze mijn vrienden helpen die daar vechten. En ik weet dat woede, mits omgezet in actie, levens kan redden."

Op Oekraïense sociale media worden constant donatieacties gedeeld. Mensen halen bijvoorbeeld geld op voor hun familie en vrienden die in het leger dienen. Van het geld worden vaak drones of terreinwagens gekocht die aan het front nodig zijn, of bijvoorbeeld stoorzenders die soldaten beschermen tegen aanvallen van vijandige drones.

Het is in Oekraïne gebruikelijk om vaak kleine donaties over te maken van een paar euro. Omdat de acties op sociale media breed worden gedeeld, halen militairen vaak binnen een paar dagen of weken genoeg geld op om hun materieel te kopen.

Een aanzienlijk deel van de bevolking geeft regelmatig geld via privé-inzamelingen. Hele precieze cijfers zijn er niet, maar in een recente online-peiling gaf 63 procent van de ondervraagden aan dat ze in 2024 geld hadden gedoneerd aan het leger. 44 procent van de mensen zei dat ze elke maand een gedeelte van hun inkomen aan het leger geven.

Een van de grote inzamelacties van deze week werd bijvoorbeeld opgezet door een medisch bataljon, de zogeheten Hospitaliers. Afgelopen week werd hun basis geraakt in de stad Pavlohrad verwoest door een Russische drone.

"We gebruikten de basis in Pavlohrad sinds 2015. Die heeft alles gezien", schrijft het bataljon op sociale media. "Honderden, misschien wel duizenden medici zijn vanuit deze plek naar het front gestuurd en opgevangen tijdens rotaties."

De oprichter van het bataljon, Jana Zinkevytsj, voegt daaraan toe: "We zijn geen as geworden, we zijn een helder vuur geworden dat nu met nog grotere intensiteit brandt. Ik kondig een nieuwe inzameling aan, van 20 miljoen hryvnia (420.000 euro) voor een nieuwe basis voor de Hospitaliers. We zijn woedend, we willen niet stoppen.”

Een uur na de aankondiging hadden Oekraïners al ruim 30.000 euro ingezameld.

Verreweg de meeste donaties die op sociale media worden gedeeld, lopen via de Oekraïense bank Monobank. De oprichter van Monobank, Oleh Horochovsky, meldde dat er in 2025 voor 993 miljoen euro via zijn bank was overgemaakt. In totaal zamelden Oekraïners sinds februari 2022, toen de Russische invasie begon, ruim 2 miljard euro in via Monobank.

Ter vergelijking: de afgelopen drie jaar hebben alle andere landen samen zo'n 130 miljard euro aan militaire steun geleverd. Privédonaties vormen dus maar een klein deel van het totaal, maar zijn voor veel Oekraïners een manier om bij te dragen aan hun leger. Het bedrag komt boven op de aparte 'militaire belasting' van 5 procent op alle inkomens.