Journalist riskeert 12 jaar cel om 'beledigen' Erdogan: 'Absurde beschuldiging'
Hij wilde verslag gaan doen van de Turkse antiregeringsprotesten, maar werd plots opgepakt en kan nu 12 jaar celstraf krijgen. De bekende Zweedse journalist Joakim Medin staat vandaag voor de rechter in Turkije, waar steeds minder ruimte is voor een kritische pers. Vijf vragen en antwoorden.
1. Wie is deze journalist?
De 40-jarige Medin is een in Zweden en omstreken bekende journalist en schrijver. Hij heeft geschreven over uiteenlopende onderwerpen, zoals de Koerdische strijd tegen Islamitische Staat in Syrië, sekstoerisme in Thailand, de machtsgreep van premier Orbán in Hongarije en de oorlog in Oekraïne.
Medin is gespecialiseerd in de zogenoemde Koerdische kwestie, waarover hij in 2016 een boek uitbracht. De Koerden staan bekend als het grootste volk zonder een eigen staat. Zij worden al tientallen jaren achtergesteld in Turkije, waar de extreemlinkse Koerdische verzetsbeweging PKK staatsvijand nummer één is van de regering-Erdogan.
2. Wanneer werd hij opgepakt?
Een maand geleden, op 27 maart, direct na zijn aankomst in Turkije op de luchthaven van Istanbul. Het leek in eerste instantie te gaan om een ondervraging, maar sindsdien zit hij vast in de zwaarbeveiligde Marmara-gevangenis.
Dat is dezelfde gevangenis waar de Turkse oppositieleider Ekrem Imamoglu, de burgemeester van Istanbul, momenteel zit opgesloten. Zijn arrestatie luidde half maart een reeks grote demonstraties in, zoals je kunt zien in deze video:
3. Waar wordt hij van beschuldigd?
Medin staat in Turkije terecht voor twee afzonderlijke aanklachten. In de eerste zaak gaat het om 'belediging van de president' en in de tweede zaak wordt hem 'lidmaatschap van een gewapende terroristische organisatie' en 'terroristische propaganda' verweten. Dat blijkt uit documenten die zijn opgesteld door het Turkse OM.
Vandaag wordt de eerste zaak behandeld in de Turkse hoofdstad Ankara. De vermeende belediging van president Erdogan zou te maken hebben met een protest in Stockholm begin 2023, waarbij een paspop die leek op president Erdogan buiten het stadhuis was opgehangen. Medin deed daar als journalist verslag van, onder meer op sociale media, maar wordt nu door de Turkse autoriteiten beschuldigd van deelname aan het bewuste protest.
De startdatum van de tweede zaak is nog niet vastgesteld.
4. Hoe is gereageerd op zijn arrestatie en dreigende straf?
Vol ontsteltenis. "De enige misdaad die Medin pleegde is dat hij verslag heeft gedaan over Turkije", schrijft de Europese Federatie van Journalisten (EFJ). "Zijn nieuwste boek, 'Het Koerdische pad', onderzoekt Turkije in relatie tot het Zweedse NAVO-lidmaatschap. De vervolging vloeit rechtstreeks voort uit zijn journalistieke activiteiten."
Ook zijn werkgever springt voor hem in de bres. "Ik kan alleen maar herhalen dat hij een journalist is die journalistiek heeft bedreven", zegt hoofdredacteur Andreas Gustavsson van Dagens ETC. "Joakim is geen crimineel en zeker geen terrorist."
De Zweedse journalist zelf ontkent alle aanklachten en heeft tegen de aanklagers gezegd dat hij niet heeft deelgenomen aan de protesten en er alleen als journalist over heeft bericht. "Ik ben journalist. Dit is mijn werk", zei Medin tijdens zijn verhoor. "Ik heb geen enkele groep gepromoot of iemand beledigd."
5. Hoe zit het met de persvrijheid in Turkije?
Volgens mensenrechtenorganisaties wordt de vrijheid van meningsuiting de laatste jaren stelselmatig aan banden gelegd in Turkije. Onafhankelijke berichtgeving over Erdogan en zijn regeringsbeleid wordt daarbij alsmaar moeilijker gemaakt.
In 2023 nam de Turkse regering een nieuwe wet aan, waardoor het verspreiden van wat de autoriteiten zelf als 'desinformatie' beschouwen, voortaan bestraft wordt met een gevangenisstraf tot drie jaar. Het gevolg: censuur en zelfcensuur, uit angst voor represailles.
Arrestaties komen de laatste tijd steeds vaker voor. Zo werden acht journalisten die de antiregeringsprotesten versloegen vorige maand van hun bed gelicht en opgepakt, onder wie fotograaf Yasin Akgül van persbureau AFP. Op de dag van de arrestatie van Medin werd ook BBC-correspondent Mark Lowen opgepakt en Turkije uitgezet.
De aanklachten tegen Medin hebben geleid tot grote onrust bij internationale organisaties voor persvrijheid en de Raad van Europa, die al langer kritiek heeft op de beschuldigingen van terrorisme die Turkije oplegt aan journalisten.
Vanuit zijn cel bleef Medin eerder deze maand hoopvol dat hij snel vrijkomt. "Ik wil nog steeds geloven dat de pen sterker is dan het zwaard."
