Druzen in Syrië zitten niet te wachten op steun van Israël: 'Ze voelen zich gebruikt'

Deze week kwamen tientallen mensen om het leven bij gevechten tussen Syrische pro-regeringsstrijders en druzische opstandelingen bij de hoofdstad Damascus. Woensdag escaleerde de situatie, toen Israël een luchtaanval op de pro-regeringsstrijders uitvoerde. Daarbij viel één dode.

Vannacht volgde een nieuwe Israëlische aanval, in de buurt van het presidentiële paleis in Damascus. President Benjamin Netanyahu zegt daarmee een 'duidelijke boodschap' te willen afgeven: er mag geen dreiging ontstaan voor de druzengemeenschap.

Maar dat is een pr-stunt, stelt Midden-Oostenexpert Brigitte Herremans, onderzoeker aan de Universiteit Gent en docent aan de Universiteit Antwerpen. "Want al sinds de val van het regime van Assad afgelopen december wil hij Syrië koste wat het kost destabiliseren." En ook de bezette Syrische Golanhoogten wil hij verder uitbreiden.

Volgens arabist Rena Netjes, die op dit moment in Syrië is, bewijst de timing dat het inderdaad niet om het helpen van de druzen gaat. Want gisteravond is er, na dagen van onrust, een overeenkomst getekend tussen de druzen in die regio en de regering. "Juist daarna ging Israël bombarderen."

Moslims met reïncarnatie

Niet alleen in Syrië bevinden zich druzen. Naar schatting zijn er zo'n miljoen druzen verspreid over onder andere Syrië, Israël en Libanon. Hun religie komt voort uit de sjiitische islam. Maar deze moslims geloven bijvoorbeeld ook in reïncarnatie en zijn minder strikt in de leer, vertelt Netjes. "Vrouwen zijn niet gesluierd en sommigen maken zich zorgen dat dat hen toch wordt opgelegd na de val van het Assad-regime."

Ook hanteren de druzen een scheiding tussen de staat en religie. "Een spirituele leider kan geen politiek leider zijn." En aan hun staat zijn ze loyaal, vervolgt Netjes. "Dat geldt ook voor de meerderheid van de druzen in Syrië."

Bij de zuiderburen in Israël zijn de druzen ook trouw aan hun staat. Zo dienen ze in het Israëlische leger, stelt Netjes. Toch heeft dat weinig met loyaliteit te maken, zegt Herremans. Ze bestempelt het eerder als 'uitbuiting' vanaf de Israëlische kant. In de Joodse staat worden ze immers ook gediscrimineerd. 

Syrische druzen die in de door Israël bezette Golanhoogten wonen, moeten niets van die dienstplicht weten. In die regio zijn meer dan honderd Syrische dorpen verwoest na de oorlog van 1967 en de Israëlische bezetting, benadrukt Herremans "De druzische cultuur is daar grotendeels vernietigd." Deze druzen weigeren daarom het Israëlische leger in te gaan, zegt Netjes. "Ze blijven loyaal aan Syrië."

Zelf problemen oplossen

De druzen nabij de Syrische hoofdstad Damascus die Netanyahu nu zegt te helpen met luchtaanvallen, zitten allerminst op zijn bemoeienis te wachten, ziet Netjes. "Ze willen zelf hun problemen met de Syrische regering oplossen en werken daar dag en nacht aan." Dus 'voelen ze zich gebruikt' door Netanyahu als die zijn aanvallen zo beargumenteert. 

Er klinkt ook alleen maar negatiefs over Netanyahu, vertelt Netjes. "Ik heb hier nog geen één druus gehoord die enthousiast is over Israël." Dat Israël Syrisch gebied annexeert, noemen ze de 'rode lijn'. Zo plaatste het Israëlische leger vorige maand nog militaire posten op de berg Hermon in de bezette Syrische Golanhoogten.

Daarnaast is iedereen doodsbang voor de luchtaanvallen, benadrukt Netjes. Zelf maakte ze er eentje mee afgelopen december in Homs. "Dat gaat je niet in de koude kleren zitten."

Maar Netanyahu lijkt onverminderd door te gaan met bombarderen, ook nadat de druzen en de Syrische regering gisteravond een stapje naar elkaar toe hadden gezet. Want het doel is destabiliseren, benadrukt Herremans nog maar eens. "Dat geeft Israël zelf ook toe." En zo worden de druzen en het excuus van de 'bescherming van minderheden' als dekmantel gebruikt voor het demilitariseren en het ondermijnen van de Syrische regering