Is Brexit verleden tijd? Veel deals tussen Europa en Verenigd Koninkrijk

1. Waarom praten het VK en de EU na jaren van ruzies nu wel weer met elkaar?

"De wereld ziet er heel anders uit dan vijf geleden, toen Brexit een feit was", zegt Groot-Brittanniëcorrespondent Anne Saenen. "Zowel de Britten als de Europeanen weten dat de steun van Amerika bij grote internationale kwesties geen zekerheid meer is. En dat terwijl er op Europees grondgebied al jaren een oorlog woedt en de dreiging van Rusland toeneemt. Europa en het Verenigd Koninkrijk zoeken elkaar daarom weer op."

"Daarnaast waren er nog een aantal losse eindjes van de Brexit-onderhandelingen. Dan gaat het over afspraken op het gebied van visserij, de grenscontroles en handel. Die losse eindjes hebben wel degelijk invloed op het alledaagse leven van Britten. Ook daarover is onderhandeld."

2. Wat is er afgesproken?

Defensie was het belangrijkste agendapunt tijdens de EU-VK-top, gisteren in Londen. Concreet is afgesproken dat Britse wapenfabrikanten toegang krijgen tot een pot geld, bedoeld voor defensie-uitgaven door EU-lidstaten.

"De EU kan op zijn beurt rekenen op de grote Britse militaire macht. Toen de Britten de EU verlieten, ging ook meteen 20 procent van de slagkracht in de EU verloren. Hoewel het Britse leger best wat modernisering kan gebruiken, is het nog steeds een van de sterkste in Europa", zegt Saenen.

Wat betreft de kleinere onderwerpen zijn er ook akkoorden gesloten. Europese vissers mogen tot zeker 2038 blijven vissen in Britse wateren. De Britten krijgen daar wel iets voor terug. Visverkopers uit het Verenigd Koninkrijk hebben toegang gekregen tot de Europese interne markt. Daarnaast worden grenscontroles verminderd voor vrachtwagens aan beide kanten van de grens en worden de Britse en Europese energiemarkt meer op elkaar afgestemd.

3. Voor wie is dit goed nieuws?

In principe voor een heleboel mensen. Bijvoorbeeld voor zowel de Europese als de Britse defensie. Maar ook op kleiner niveau, voor Britse en Europese burgers en bedrijven bijvoorbeeld. "Voor kleine bedrijven is het fijn dat de grenscontroles zullen verminderen", zegt Saenen. "Dat gaat sneller en soepeler verlopen. Ook Nederlandse bedrijven zullen daar blij mee zijn. Er zal minder papierwerk zijn en het wordt minder duur om te exporteren en importeren."

"Britse toeristen zullen het ook prettig vinden dat de regels versoepelen. Zeker als je een hond hebt. Het wordt mogelijk weer eenvoudiger om een huisdier mee te nemen als je op vakantie gaat naar Europa. Dit waren allemaal details die tijdens de Brexit-onderhandelingen volgens velen niet naar tevredenheid waren besproken."

4. Blijft er nog wel wat over van Brexit?

"Daar is nu een discussie over losgebroken", zegt Saenen. "Sommige Britten noemen het nu ook wel een Brexit-light. Premier Keir Starmer heeft het over een Brexit-reset. Maar zeggen dat Brexit verleden tijd is, doet niemand. Dat zou ook niet terecht zijn. Zo is een onbeperkt vrij verkeer van personen en goederen bijvoorbeeld bij lange na niet gehaald met deze akkoorden."

"Je moet de akkoorden vooral zien als iets pragmatisch, het oplossen van zaken die mensen raken in het echte leven. Over Brexit beginnen, ligt nog steeds erg gevoelig. Een herintreding tot de EU is op dit moment dan ook nog altijd ondenkbaar. De vraag is of Europa dat überhaupt wel zou willen. Zowel het VK als Europa heeft nu de handen vol aan Amerika."

5. Een Brexit-light? Daar zullen de voorstanders van Brexit niet blij mee zijn.

"Nee, dat klopt. Maar Brexit heeft allang niet meer zoveel voorstanders als een aantal jaar geleden. Eén op de drie Britten zegt nu Brexit toch niet zo'n goed idee te hebben gevonden. De pro-EU-demonstranten hebben zich deze dagen dan ook meteen weer verzameld om te demonstreren", zegt Saenen. "Maar de groep harde brexiteers is nog zeker niet verdwenen. In sommige rechtse Britse media werd al gesproken over verraad."

"Brexit heeft negatieve gevolgen gehad voor de economie in het VK. Mensen hebben daardoor minder te besteden. Veel mensen die dat ondervinden en voor Brexit stemden, vinden dat de onderhandelingen niet hard genoeg zijn afgerond. Zij zien de overeenkomsten van vandaag dan ook niet zitten."

"In die groep zitten veel mensen die vrezen dat de Brexit wordt teruggedraaid. Dat is ook een groep waar de Labour-regering rekening mee moet houden. Bij de afgelopen lokale verkiezingen ging de rechtse pro-Brexit-politicus Nigel Farage er met de winst vandoor."

"Daarom is premier Starmer voorzichtig in zijn bewoordingen en keuzes. Hij benadrukt de voordelen van de gesloten overeenkomsten. Dat ze bedoeld zijn om de Britse economie uit het slop te trekken", zegt Saenen. "Maar Brexit, die de economie heeft verzwakt, terugdraaien? Dat ligt te gevoelig en ziet hij als een stap te ver. Maar dat Europa en het VK betere vrienden zijn dan ze in jaren zijn geweest, dat staat vast."