Ook collaborateurs Oekraïne uitgeruild naar Rusland: 'Het is een grijs gebied'
Terwijl Oekraïne en Rusland dit weekend een grote gevangenenruil hebben afgerond, is bekend geworden dat het niet alleen om krijgsgevangenen gaat. Oekraïne heeft ook tientallen collaborateurs uitgeruild. Het gaat om Oekraïense staatsburgers die veroordeeld zijn voor samenwerken met de vijand, en nu vrijwillig naar Rusland vertrekken.
De uitruil maakt onderdeel uit van het project 'Ik wil bij mijn volk zijn', een initiatief van de Oekraïense veiligheids- en inlichtingendiensten. Volgens de autoriteiten zijn er 70 Oekraïners aan Rusland overgedragen. Op de website van het project zijn 31 personen met naam en toenaam uitgelicht.
Een Russische functionaris bevestigt dat er bij de uitruil van krijgsgevangenen de afgelopen dagen ook sprake was van 'politieke gevangenen', maar laat niet weten om hoeveel mensen het zou gaan.
Volgens Russische media gaat het onder andere om Aleksandr Tarnasjinski, een bondgenoot van de pro-Russische politicus Viktor Medvedtsjoek, die is veroordeeld voor een opgezet plan om een de Oekraïense regering om ver te werpen.
En ook om Vasili Mecheda, een ex-functionaris die staatsgeheimen aan Rusland zou hebben overgedragen. Volgens een bron zijn er onder de 31 collaborateurs ook mensen die op sociale-media pro-Russische boodschappen zouden hebben geschreven en daarvoor veroordeeld zijn.
Win-win
Volgens correspondent Olaf Koens gaat dit om het eerste succes van het controversiële Oekraïense project. "De afgelopen dagen kwam het juist in het nieuws omdat er sinds de oprichting maar één persoon is uitgeruild. Nu gaat het om enkele tientallen. Tijdens de gesprekken tussen Rusland en Oekraïne in Istanbul kwam de Russische kant met het voorstel deze gevangenen uit te ruilen."
Dat Oekraïne nu Oekraïense staatsburgers uitlevert aan Rusland is opmerkelijk. "Het is een grijs gebied, en het zou goed kunnen dat dit niet in lijn is met de internationale humanitaire afspraken", zegt Koens. "Je ziet dat de Oekraïners hier pragmatisch in zijn. Door het uitruilen van hun eigen staatsburgers kunnen ze Oekraïense krijgsgevangenen terugkrijgen, mensen op wie hun families soms jarenlang wachten. In Oekraïne zijn de collaborateurs zijn een blok aan het been. Het lijkt erop dat ze vrijwillig naar Rusland willen vertrekken, en dan ontstaat er een win-win."
De Oekraïense Rostislav werd krijgsgevangen genomen door Rusland, maar is na meer dan 1100 dagen weer herenigd met zijn familie:
De 31 bevestigde gevallen staan met naam, toenaam en details van de veroordelingen op de website van het project. Zelfs de documentatie en de handgeschreven verklaringen dat de Oekraïners naar Rusland willen vertrekken zijn er na te lezen.
"Het probleem is dat je nooit helemaal zeker weet of dat klopt. Zijn de verklaringen echt vrijwillig gedaan?", vraagt Koens zich af. "En er zit nogal een verschil in. Als een Oekraïner echt jarenlang in dienst is geweest van de Russen, dan is dat één ding, maar als het gaat om mensen die iets naargeestigs hebben geschreven op social-media, en nu naar Rusland worden uitgeleverd, dan is dat echt wel van een andere orde."
Of er nog meer Oekraïners worden uitgeruild is onduidelijk. Op de website van het project worden Oekraïense burgers opgeroepen om collaborateurs aan te geven, en kunnen Oekraïners die vrijwillig willen vertrekken naar Rusland een aanvraag indienen.
