Anti-Hamasprotesten in Gaza nemen toe: 'Mensen zijn wanhopig'
Steeds meer Palestijnen in Gaza durven publiekelijk te demonstreren tegen Hamas. Zij willen een einde aan de oorlog, de honger en het verdrijven van mensenmassa's. Hamas reageert door demonstranten te mishandelen en bedreigen, zeggen getuigen tegen Amnesty.
Het is een opvallende en voorzichtig groeiende beweging die twee maanden geleden begon in Beit Lahia, een stad in het noorden van de Gazastrook. Dat was vlak nadat Israël eenzijdig een einde had gemaakt aan de wapenstilstand met Hamas.
Sindsdien zijn er ook bescheiden demonstraties op andere plekken, zoals Gaza-Stad, Deir al-Balah, en Khan Younis. Al zijn de grootste demonstraties nog altijd in Beit Lahia, waar eind vorige maand enkele duizenden Palestijnen op afkwamen. Kinderen hielden spandoeken omhoog met teksten als 'wij willen leven' en 'stop de oorlog', en demonstranten scandeerden onder meer 'weg met Hamas'.
Het noorden van Gaza is er het slechtst aan toe door gedwongen verplaatsingen van de bevolking en het constant vernietigen van woningen, gebouwen en infrastructuur door het Israëlische leger.
'Klaar met de ellende'
"De demonstraties laten zien dat een hoop mensen in de Gazastrook compleet wanhopig en uitgeput zijn", zegt Midden-Oostencorrespondent Pepijn Nagtzaam. "Zij zijn helemaal klaar met de ellendige situatie waar ze al zo lang in zitten. Er is geen eten, geen medische zorg en er zijn voortdurend bombardementen. Ze hebben het gewoon gehad."
Nagtzaam ziet dat de Israëlische media de protesten tegen Hamas breed uitmeten. "Het wordt in de media heel erg uitvergroot. Met telkens dezelfde boodschap: dat ook de bevolking van Gaza, net als Israël, af wil van Hamas."
Een boodschap die volgens hem wel voorbarig is. "Want het is natuurlijk ook niet zo dat deze demonstranten veel waardering hebben voor de manier waarop Israël de strijd voert. Ze zijn bovenal woedend en moedeloos dat er geen eten is."
Geweld en intimidatie
Hamas is sinds 2007 aan de macht in de Gazastrook. De politieke tak van Hamas vormt sindsdien het dagelijks bestuur. Er is ook een beruchte en zwaarbewapende paramilitaire tak, de al-Qassambrigade, waardoor veel landen Hamas beschouwen als een terroristische organisatie, waaronder Nederland.
Hoewel Hamas zich profileert als de beschermheer van Gaza, is in het verleden vaker geprotesteerd tegen de militante beweging. "Dat komt omdat Hamas de Gazastrook op zeer autoritaire wijze leidt en de Palestijnse inwoners onderdrukt", zegt correspondent Nagtzaam. "Als aan die macht wordt getornd, reageert Hamas met geweld en intimidatie."
Amnesty: 'verontrustend patroon'
Mensenrechtenorganisatie Amnesty heeft bewijs verzameld voor 'een verontrustend patroon van bedreigingen, intimidatie en pesterijen in de afgelopen twee maanden' tegen burgers die vreedzaam demonstreren in Gaza.
Betogers zijn daarbij door de veiligheidsdiensten van Hamas met stokken geslagen en in sommige gevallen bedreigd met de dood, blijkt uit interviews met demonstranten en hun familieleden.
Amnesty roept Hamas op om het recht op vreedzaam samenkomen en vrijheid van meningsuiting te respecteren, en te stoppen met het onderdrukken van vreedzame demonstranten, dissidenten en journalisten.
Hamas viel op 7 oktober 2023 Israël aan met gerichte en zeer bloedige terreuraanslagen. Bijna 1200 burgers en soldaten werden gedood en 250 mensen werden gegijzeld. De Israëlische premier Netanyahu en zijn radicaal-rechtse ministers Smotrich en Ben-Gvir hebben nadien meermaals gezegd dat zij Hamas willen 'vernietigen'.
De regering-Netanyahu is deze maand een nieuw offensief gestart in het Palestijnse gebied. Daarbij wordt land ingenomen en worden burgers gebombardeerd, beschoten en doelbewust afgesloten van eten en drinken. In totaal zijn sinds de aanslagen van 7 oktober nu ruim 54.000 Palestijnen, onder wie ruim 16.000 kinderen, om het leven gekomen.
Of Hamas nu zo goed als verslagen is, komen tegenstrijdige berichten naar buiten. De Israëlische veiligheidsdiensten zeggen dat Hamas veel schade heeft geleden en dat het nieuwe offensief bedoeld is om de genadeklap uit te delen, door onder meer tunnels en voorraden te verwoesten. Vanmiddag zei Netanyahu zeker te weten dat Hamasleider Mohammed Sinwar op 13 mei is gedood bij een Israëlische luchtaanval.
Daartegenover staan Amerikaanse en ook Israëlische veiligheidsbronnen die beweren dat er nog duizenden militanten zijn. Hamas zou zich momenteel hergroeperen door het rekruteren van nieuwe leden, die worden verleid met geld, eten en bescherming van familieleden.
Nagtzaam: "Israël heeft nu een significant deel van Gaza in handen en toch is het maar de vraag of ze ooit de controle volledig kunnen krijgen."
