Nederlandse Europarlementariërs boos na gelekt EU-rapport over Israëlische oorlogsmisdaden
Nederlandse Europarlementariërs zijn verbolgen en verbaasd over een EU-rapport waarin Israëlische oorlogsmisdaden in Gaza worden beschreven. De Europese Commissie deelde dat rapport en de conclusies niet met het Europees Parlement, terwijl het er al sinds november 2024 ligt.
Al maanden ligt er een rapport bij de Europese Commissie dat spreekt van oorlogsmisdaden in Gaza. De website EU Observer publiceerde het doucment deze week. De speciale vertegenwoordiger voor mensenrechten, Olof Skoog, verstuurde het rapport op 11 november 2024. Hij stelt daarin vast dat Israël het internationaal (oorlogs)recht schendt en mogelijk misdaden tegen de menselijkheid pleegt. Ook Hamas maakt zich hier volgens Skoog schuldig aan.
Het rapport, dat werd geschreven in opdracht van de vorige EU-buitenlandchef Josep Borrell, werd door de Europese Commissie bestempeld als interne memo. Daardoor hoefden ze het niet te delen met het Europees Parlement.
Verschillende partijen zijn daar boos over. De Europese fracties van CDA, D66, GroenLinks-PvdA, Partij voor de Dieren en Volt laten aan RTL Nieuws weten dat ze de Europese Commissie gaan vragen waarom het rapport niet werd gedeeld met het parlement. Ook de andere partijen werden benaderd, maar die hadden of geen tijd om te reageren (BBB, NSC, SGP), of lieten na herhaaldelijke verzoeken niet van zich horen (PVV en VVD).
'Passiviteit en besluiteloosheid'
"Dit is krankzinnig", zegt Volt-Europarlementariër Reinier van Lanschot. "De Europese Commissie heeft de feiten al lang. Wat ontbreekt, is de wil om te handelen. Terwijl Europa in passiviteit en besluiteloosheid blijft hangen, sterven mensen in Gaza de hongerdood."
"Alles wijst erop dat de Europese Commissie dit rapport bewust heeft achtergehouden, om druk vanuit het Europees Parlement te voorkomen", zegt Thijs Reuten van GroenLinks-PvdA "Het is ook ronduit verontrustend en getuigt van ernstige nalatigheid dat de commissie, als hoeder van de verdragen, tot op heden geen enkele actie heeft ondernomen op basis van dit rapport. Dit is in strijd met de fundamentele waarden van de EU."
Associatieverdrag onder vuur
Israël en de EU hebben sinds 2000 een associatieverdrag. Dat geeft Israël onder meer economische voordelen op gebied van handel in de EU; ook komt het land in aanmerking voor bepaalde Europese subsidies.
Het voortbestaan van dit verdrag ligt door de oorlog in Gaza steeds meer onder vuur: vorige maand stemden EU-landen in met een onderzoek naar Israëlische oorlogsmisdaden, na een oproep van de Nederlandse buitenlandminister Veldkamp. Volgens Veldkamp schendt Israël artikel 2 van het Associatieverdrag tussen de EU en Israël, waarin staat dat mensenrechten en de democratische principes dienen te worden gerespecteerd.
Het rapport van Skoog uit november, dat wel met de lidstaten werd gedeeld, concludeerde al dat Israël in Gaza 'de fundamentele principes van het oorlogsrecht heeft geschonden'. Skoog baseert zich daarbij op bevindingen van de VN, het Internationaal Strafhof (ICC) en het Internationaal Gerechtshof (ICJ).
D66 en Volt: 'Schort associatieverdrag op'
"Nog meer onderzoek was helemaal niet nodig", zegt Gerben-Jan Gerbrandy (D66). "Dit rapport is schokkend, maar de onderzoeken waar het rapport op gebaseerd is, waren al langer bekend. Israël wordt niet objectief beoordeeld en het wordt tijd dat dat wel gebeurt. Wij zijn dan ook voor het opschorten van het Associatieverdrag."
Ook Volt wil dat de EU het verdrag opzegt, vertelt Van Lanschot: "Israël mag niet profiteren van handelsvoordelen met de EU terwijl het oorlogsmisdaden pleegt."
'Europese Commissie voorzichtig met harde kritiek'
"Lange tijd waren veel Europese landen – en ook de Europese Commissie – voorzichtig met al te harde kritiek op het handelen van Israël", legt politiek verslaggever Roel Schreinemachers uit. "Vanwege de steeds verder verslechterende situatie in de Gazastrook zie je de afgelopen weken verandering komen in die houding."
"Het Nederlandse voorstel om te kijken of Israël zich nog wel aan de afspraken in het Associatieverdrag houdt, kreeg dan ook onverwacht veel bijval. Het ligt voor de hand dat de bevindingen van Skoof worden meegenomen in het onderzoek naar naleving van het Associatieverdrag. De Europese Commissie heeft overigens nog geprobeerd die actie van minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken te saboteren, maar dat is niet gelukt."
"Het zal, nu ook dit rapport, of memo zoals de commissie het zelf dus kennelijk bestempelde op straat ligt, in ieder geval nog moeilijker worden om te betogen dat er niets aan de hand is."
