Wat geef je aan mensen die zó ernstig ondervoed zijn? 'Je kan niet zomaar alles eten'
Israël is begonnen mondjesmaat voedselhulp toe te laten in Gaza. Een paar vrachtwagens met voedsel van het Rode Kruis zijn zondag de grens overgegaan. Ook zijn er droppings gedaan met vliegtuigen. Een druppel op de gloeiende plaat, benadrukken hulporganisaties. Maar wat zit er precies in die voedselpakketten? En wat kun je het beste geven aan mensen die zó ernstig ondervoed zijn?
Wat alle hulporganisaties eerst benadrukken: de voedselhulp is te weinig en veel te laat. En zelfs nu nog komt die met veel moeite binnen. Laat ons ons werk doen, zegt het Rode Kruis. Het liefst gewoon met vrachtwagens. "Hoe minder hulp Gaza binnenkomt, hoe gevaarlijker het wordt, want de wanhoop onder mensen is enorm."
"Wat we dringend nodig hebben," zegt een woordvoerder van Artsen Zonder Grenzen, "is dat Israël grootschalige toegang tot levensreddende hulp toestaat. Alles minder dan dat is een oorlogsmisdaad."
Refeedingsyndroom
Er komt dus wel wat voedsel Gaza binnen. Maar wat geef je mensen die zó ondervoed zijn? We leggen de vraag voor aan Marian van der Schueren, hoogleraar diëtetiek aan Wageningen Universiteit.
Ze zegt gelijk: je kunt dus niet zomaar alles eten. Als ondervoede mensen voedingsstoffen binnenkrijgen, starten er in het lichaam allerlei processen om die stoffen op te nemen. "Dat moet heel geleidelijk, anders bestaat het risico op het refeedingsyndroom."
Dat syndroom kan levensbedreigend zijn. Door snelle toevoer van voedingsstoffen, vooral koolhydraten, kunnen plotselinge verschuivingen in het lichaam van fosfaat, kalium en magnesium zorgen voor ernstige medische problemen, zoals hartritmestoornissen.
Grootste gevaar
Het refeedingsyndroom kan ook ontstaan na een periode van vasten, anorexia of een ernstige ziekte waarbij eten onmogelijk was. "Als iemand in Nederland ernstig ondervoed is, krijgt die individuele begeleiding. Die persoon wordt dan gemonitord. In Gaza zijn zoveel mensen ernstig ondervoed, dat dat daar niet kan. Het grootste gevaar is dat mensen een volle dosis voeding in één keer krijgen. Het is belangrijk om voeding langzaam te introduceren."
Mondjesmaat komen er nu dus wat voedselpakketten Gaza binnen. Daar zit meel en suiker in, zegt De van der Schueren. Het is precies datgene waar zwaar ondervoede mensen, zoals in Gaza, nu behoefte aan hebben.
Calorieën en eiwitten
"Het allerbelangrijkste is dat je de levensbedreigende situatie opheft. Dat doe je door mensen te voeden met calorieën en eiwitten. Meel en suiker zijn essentiële voedingsmiddelen om ervoor te zorgen dat mensen voldoende calorieën binnenkrijgen."
Daarnaast is natuurlijk ook cruciaal: water, zegt de hoogleraar. Liefst met een beetje mineralen erin, zodat het lichaam het vocht beter kan vasthouden. Aan het water kun je eiwitten zoals (melk)poeder toevoegen. Voor zowel eiwitten als calorieën geldt: neem die in met kleine, regelmatige porties.
En vitamines dan, die zijn toch ook belangrijk? Volgens de hoogleraar is dat niet de eerste stap. "Dat komt pas op het moment dat mensen iets stabieler zijn. Dan ga je nadenken over gezonde voeding." Eerst is het zaak om de levensbedreigende situatie op te heffen.
De hongersnood in Gaza wordt steeds erger. Dagelijks komen er mensen om het leven. Wat zijn de gevolgen op lange termijn van langdurige ondervoeding? De hoogleraar spreekt vooral over achterstanden in groei en cognitieve ontwikkeling. "Zeker bij kinderen."
Een woordvoerder van Unicef sluit zich daarbij aan. De hongersnood zorgt voor ontwikkelingsachterstanden bij kinderen. "Die werken een heel mensenleven door." Hulp is daarom hard nodig. En snel. "Er zijn heel veel kinderen die nu sterven. Maar we kunnen nog kinderen helpen."
