Vrouwelijke undercoveragenten in VK nageroepen en aangerand tijdens hardlopen

Het is een probleem waar veel vrouwen mee te maken hebben; lastiggevallen worden terwijl je een rondje hardloopt. Bijvoorbeeld in Engeland. De universiteit van Manchester deed er eerder onderzoek naar. Daaruit bleek dat twee derde van de vrouwen te maken krijgt met intimidatie tijdens het hardlopen.

Daarbij past driekwart van de vrouwen haar hardlooproute aan in de winter, als het langer donker is. En als hardloopsters te maken krijgen met intimidatie, doet slechts de helft ervan aangifte bij de politie. De reden die volgens de politie van Surrey, een regio ten zuidwesten van hoofdstad Londen, vaak wordt gegeven is dat vrouwen de intimidatie zijn gaan zien als een alledaagse gebeurtenis.

Hardlopende undercoveragenten

De politie in Surrey is er klaar mee en vindt dat het anders moet. Daarom begonnen ze eerder deze zomer met een proef. Vrouwelijke undercoveragenten gingen rondjes hardlopen om te kijken wat er gebeurde. Dat deden ze op zogenaamde hotspots, waar grensoverschrijdend of crimineel gedrag vaker plaatsvindt. En mocht er iets strafbaars gebeuren, dan stonden agenten in de buurt klaar om in te grijpen. De politie van Surrey vertelt erover op Instagram:

Dat ingrijpen gebeurde ook. Verschillende undercoveragenten kregen te maken met intimidatie, aanranding en diefstal. De politie pakte 18 mensen op. Maar wat vooral veel gebeurde: sissen, naroepen en nafluiten. "Binnen tien minuten werd er getoeterd naar een hardloper en 30 seconden later remde een auto af om hetzelfde te doen en ook nog gebaren te maken", zegt een agent.

Impact op dagelijks leven

Diezelfde agent vervolgt: "Iemand die langzamer gaat lopen, staart of schreeuwt. Het is niet altijd strafbaar, maar het kan een enorme impact hebben op het dagelijks leven van mensen, waardoor vrouwen iets simpels als hardlopen niet meer willen doen."

Zou de Nederlandse politie dit ook kunnen en vooral mogen doen? Want is dit geen uitlokking van de politie? We vragen het Sophie Naber, docent-onderzoeker strafrecht van de Open Universiteit. "Er bestaat een duidelijk verschil tussen ontoelaatbare uitlokking en toegestane inzet van lokmiddelen door de politie."

"Het is ontoelaatbaar als een verdachte actief wordt aangezet tot het plegen van een strafbaar feit, terwijl diegene dat van tevoren niet van plan was. Denk aan een undercoveragent die iemand herhaaldelijk manipuleert en aandringt om drugs te regelen, terwijl die persoon dat normaal gesproken niet zou doen."

Lokfiets

"Een voorbeeld van iets dat wel mag is de lokfiets, een fiets zonder slot die door de politie op plekken wordt neergezet waar vaak diefstallen zijn. De gedachte erachter is om fietsendieven op heterdaad te betrappen", zegt Naber. Mensen die dus al van plan zijn fietsen te stelen.

"In het licht hiervan is het inzetten van een 'lokhardloopster' geoorloofd. De undercoveragent handelt namelijk in de openbare ruimte en doet zich voor als elke andere willekeurige burger. Ze doen geen poging om voorbijgangers te verleiden tot intimiderend gedrag. De agent stelt zich bloot aan ongewenst gedrag dat al de intentie van de dader was", zegt Naber.

Daders voorlichten

Terug naar Engeland, waar voor specifiek het naroepen of -fluiten niemand is opgepakt, want in tegenstelling tot aanranding of diefstal is dat dus niet strafbaar. Maar, zegt een Engelse undercoveragent: "Het gedrag kan een vorm van onwetendheid zijn. Dan kan het nog op te lossen zijn, maar het kan ook een voorbode zijn voor iets ernstigers. Daarom doen we dit. We willen mensen voorlichten over wat ze doen en mensen stoppen die mogelijk nogmaals de fout ingaan."

Dat betekent overigens niet dat iedereen er met voorlichting vanaf is gekomen. Bij ernstiger vergrijpen of bij recidivisten, mensen die al vaker de fout in zijn gegaan, heeft de politie in Surrey gekozen voor een strafrechtelijke vervolging. "We beseffen dat dit een grote zorg is voor vrouwen en we zullen de looproutes in de gaten blijven houden", zegt een agent.

Hoe zit het met naroepen in Nederland?

"Nafluiten of sissen is volgens de wet op zichzelf niet een indringende of intimiderende seksuele benadering", zegt Robert Timmers, docent-onderzoeker strafrecht van de Open Universiteit. "Maar dat betekent niet dat zulke handelingen nooit strafbaar zijn."

"Het gaat daarbij vooral om de context waarin die gedragingen plaatsvinden. Je gaat dan per geval bekijken hoelang de intimidatie duurt, welke handelingen worden gecombineerd en in welke situatie het plaatsvindt. Afhankelijk van de antwoorden op die vragen, kan intimiderend gedrag wel strafbaar zijn."