Aardbeving weer een klap voor Afghanistan: 'Geen kans om te herstellen'
De totale omvang van de schade in Afghanistan blijft onduidelijk na de zware aardbeving zondagavond. Het is de volgende klap voor het land, dat al jaren kampt met natuurrampen, economische malaise en een humanitaire crisis. Met name vrouwen zouden hard worden geraakt in het streng-islamitische land.
Video's uit het gebied laten zien hoe huizen volledig in puin liggen. Er wordt met man en macht naar overlevenden gezocht, veelal met blote handen, want zwaar materieel is er niet. Ook is het voor reddingswerkers lastig om de afgelegen berggebieden te bereiken. Het getroffen gebied langs de Pakistaanse grens is afgesloten van het mobiele netwerk.
De huizen in het gebied zijn voornamelijk gebouwd van leem en hout. Die materialen zijn niet bestand tegen zware aardbevingen. Veel mensen waren op het moment van de beving aan het slapen.
Hieronder zijn de eerste beelden uit het getroffen gebied te zien:
Een man vertelt tegen The Guardian dat hij tien familieleden heeft verloren, onder wie vijf van zijn kinderen. "De dood is in elk huis te vinden. Mensen zijn wanhopig op zoek naar hulp."
De provincie Kunar lijkt het zwaarst getroffen. Het gebied is onherbergzaam en afgelegen. Helikopters zijn daarom hard nodig om gewonden naar ziekenhuizen te brengen. Een arts die werkt in een ziekenhuis in die regio, vertelt aan de BBC dat veel patiënten worden binnengebracht. "Patiënten moeten op de grond liggen, omdat er geen bedden meer beschikbaar zijn."
Dit is wat we nu weten over de aardbeving
Het was zondagavond kort voor middernacht toen een aardbeving met een kracht van 6.0 op de schaal van Richter het oosten van Afghanistan trof. Het dodental staat vooralsnog op zeker 800, melden het Taliban-regime en VN-organisatie OCHA. Ook zouden er zeker 2.500 gewonden zijn.
Het epicentrum lag vlakbij Jalalabad, de vijfde stad van het land met ruim 200.000 inwoners. De beving vond op slechts acht kilometer diepte plaats. Dat is relatief dicht bij het aardoppervlak, waardoor de impact groter is. Daarna volgden meerdere naschokken.
Sommige dorpen zouden bijna volledig verwoest zijn. De beving was vooral te voelen in de provincies Kunar en Nangahar, aan de grens met Pakistan. Maar ook verder weg in de Afghaanse hoofdstad Kabul voelden inwoners de aarde trillen.
Door aardverschuivingen zijn wegen geblokkeerd, waardoor dorpen afgesloten zijn van de buitenwereld. De vrees is daarom dat het dodental nog verder zal oplopen. De Taliban heeft internationaal om hulp gevraagd.
Reddingswerkers en hulporganisaties zijn naar het gebied gestuurd, maar het lijkt bij lange na niet genoeg. "Sinds de overname door de Taliban zijn verschillende vormen van hulp ver teruggeschroefd", zegt Afghanistan-expert Niels Terpstra van de Radboud Universiteit.
"Internationale organisaties en landen wilden niet geassocieerd worden met het Taliban-regime. De capaciteit om te reageren is daardoor beperkt. Dat maakt de situatie op dit moment zo schrijnend", zegt hij. Ook hulp van de Amerikaanse organisatie USAID aan het land werd opgeschort, waardoor minder mensen noodhulp ontvangen en medische instellingen gedwongen moesten sluiten.
Vrouwen niet gelijk behandeld
Sinds de Taliban aan de macht zijn gekomen, zijn de rechten van vrouwen drastisch ingeperkt en worden ze zo veel mogelijk geweerd uit het openbare leven. Meisjes mogen bijvoorbeeld niet naar de middelbare school en ook spreken in het openbaar is verboden.
"Het contact tussen mannen en vrouwen moet zo beperkt mogelijk zijn. Ook in ziekenhuizen", zegt Terpstra. "Als je veel minder vrouwelijke artsen en verplegers toelaat, en tegelijk wel de voorwaarde stelt dat vrouwen door vrouwen geholpen moeten worden, dan heeft dat grote gevolgen. Maar hoe dat nu precies in de praktijk gaat, durf ik niet te zeggen."
Volgens CARE Nederland is het beeld op dit moment dat er disproportioneel minder vrouwen in ziekenhuizen liggen. Foto's van persbureaus bevestigen dat beeld. "Uit eerdere rampen in Afghanistan bleek al dat vrouwen vaak later of helemaal geen medische zorg krijgen, omdat ze niet zonder mannelijke begeleider mogen reizen."
Volgens Deniz Dönmez van CARE accepteren families in conservatieve regio's vaak geen zorg van mannelijke artsen of reddingswerkers voor hun dochters of vrouwen. "Daardoor is de toegang tot medische zorg voor vrouwen mogelijk ernstig in gevaar."
Nicole van Batenburg van het Rode Kruis Nederland was onlangs nog in het land. "Je ziet nog wel dat vrouwen aan het werk zijn in medische klinieken, maar dat er wel een bepaald verloop is. Er zijn toch vooral mannelijke artsen en hulpverleners."
Ramp op ramp
Twee jaar geleden kwamen in Afghanistan 1.500 mensen om het leven bij een aardbeving van 6.3, blijkt uit cijfers van de VN. Het Taliban-regime schatte het dodental op maar liefst 4.000. Waarom die cijfers zo uiteenliepen, is onduidelijk.
"Deze ramp komt bovenop een situatie die al op een breekpunt stond", aldus CARE Nederland. Afghanistan verkeert namelijk al jaren in een diepe humanitaire crisis. Bijna de helft van de bevolking heeft humanitaire hulp nodig.
"Het land kende al veel ontheemden, die groep is nu nog groter geworden", voegt het Rode Kruis toe. "Het land krijgt niet de kans om te herstellen."
