Jonge Nepalese demonstranten willen land resetten, problemen nog lang niet opgelost
Eerder deze maand gingen jonge Nepalezen massaal de straat op uit protest tegen ongelijkheid, corruptie en censuur. Er zijn inmiddels 51 doden gevallen, de premier is afgezet en meerdere overheidsgebouwen zijn afgebrand. Nu moet blijken of er ook verandering gaat komen.
De demonstranten die in Nepal de straat opgingen noemen zichzelf de stem van Gen Z. Ze stellen dat de economie van het land kapot is, en zeggen dat corruptie en economische ongelijkheid de grote boosdoeners zijn.
Nepal is volgens onafhankelijke onderzoeken een van de meest corrupte landen in Azië. Volgens officiële data is meer dan tien procent van de bevolking werkloos, en dat getal zou onder jongeren nog veel hoger liggen. Terwijl veel jongeren nauwelijks iets verdienen, zien ze wel de prijs van voedsel en benzine oplopen.
"Tijdens een bezoek aan Nepal in 2023 zag ik de wanhoop die dit oplevert", vertelt Zuidoost-Azië correspondent Thom Schelstraete. "Op de ene na de andere straathoek staan tientallen jongeren dag in dag uit te wachten in de hoop dat iemand langskomt en ze een baantje aanbiedt. Met een paar uur werken op een bouwplek of op een akker kunnen ze dan even vooruit."
De wanhoop drijft mensen ook in de handen van Poetin. Zo sloten naar schatting honderden jonge Nepalezen zich aan bij het Russische leger. We maakten daar de volgende reportage over:
Terwijl er volop werkloosheid is, zien jonge Nepalezen dat een klein deel van hun leeftijdsgenoten een extravagante levensstijl heeft, omdat hun ouders op oneerlijke wijze veel geld verdienden. Dat leidde eerst tot een storm op sociale media, waarbij volop beelden werden gedeeld van de merkkleding en luxe auto's van rijke Nepalezen.
Sociale media in de ban
De overheid kondigde vervolgens aan dat het bepaalde sociale media, zoals WhatsApp, in de ban zou doen. Er ontstond massaal straatprotest, en er vielen doden en gewonden. Overheidsgebouwen werden in brand gestoken, en de premier trad af.
Nu heeft het leger de regie in Nepal, en wordt er volop gezocht naar nieuw leiderschap. Dat gebeurt onder andere op het sociale media platform Discord. Meer dan honderdduizend Nepalezen overleggen daar wat er met het land moet gebeuren, en wie nu de leiding moet nemen.
Of de demonstraties en het nieuwe leiderschap snel effect zullen hebben, valt volgens Schelstraete nog te bezien. "De interim-premier heeft een tweederde meerderheid in het parlement nodig om de hervormingen door te voeren die de demonstranten nu eisen. Maar het is onduidelijk wat de partijen en hun parlementsleden nu gaan doen. De president kan nieuwe verkiezingen uitschrijven om hierin een doorbraak te forceren."
Problemen nog lang niet opgelost
Er komt een nieuwe leider, parlement en mogelijk zelfs een aangepaste grondwet. Toch blijft de toekomst voor jonge Nepalezen niet erg rooskleurig, vertelt Zuidoost-Azië correspondent Thom Schelstraete.
"De onderliggende problemen zijn er hetzelfde als in de rest van Zuid-Azië. Denk aan Sri Lanka en Bangladesh. Ook daar gingen jongeren de afgelopen jaren woest de straat op en bestormden ze huizen van rijke leiders. Het zijn uitingen van frustratie over de enorme kloof tussen arm en rijk in dit deel van de wereld. En die kloof is met een nieuw parlement niet meteen gedicht."
De geweldsuitbarsting van de afgelopen dagen kan de problemen zelfs nog erger maken. Zo stichtten relschoppers ook brand in luxehotels als het Hilton en Hyatt. "Dat is problematisch, want juist het toerisme is een van de weinige inkomstenbronnen voor Nepalezen", vertelt Schelstraete.
"Veel toeristen beginnen hun reis in hoofdstad Kathmandu, waarna ze soms de Mount Everest en andere bekende bergen beklimmen. De onrust kan buitenlandse bezoekers mogelijk afschrikken, waardoor er nog minder geld binnenkomt. De nieuwe leiding van Nepal zal snel het vertrouwen in eigen land en daarbuiten willen terugwinnen."
Wie wordt de nieuwe premier?
Veel demonstranten wilden graag Sushila Karki (73) als interim-premier. De voormalige opperrechter is populair bij de jongeren en wordt gezien als iemand die echte hervormingen voor elkaar kan krijgen.
Die mensen krijgen nu hun zin. De 73-jarige Karki was de eerste vrouw bij het hooggerechtshof en wordt nu ook de eerste vrouwelijke premier van Nepal. Ze heeft zich regelmatig uitgesproken voor transparantie en onafhankelijkheid binnen de rechterlijke macht, die vaak onder grote politieke druk staat.
"Ook willen de demonstranten een nieuwe grondwet met daarin een grotere rol voor burgers. Ze zien dit moment echt als een grote reset-knop voor het land."
Er gaan geluiden dat Karki in de komende dagen al kan worden ingezworen, maar het is onduidelijk wie haar moet aanstellen. De president zou dat normaal doen, maar is nergens te bekennen. Vervolgens moet ze nog een regering samenstellen, en dat wordt geen makkelijke klus na deze demonstraties.
Hieronder zie je beelden van de demonstraties in Nepal:
