Genocide in Gaza, zegt VN-commissie: 'Bondgenoten Israël hebben wat uit te leggen'

Israël wordt al langer beschuldigd van genocide, onder meer door ngo's en onafhankelijke experts. Nu doet een onderzoekscommissie van de Verenigde Naties daar nog een schepje bovenop. "Er vindt een genocide plaats in Gaza", zegt voorzitter Navi Pillay van de onafhankelijke internationale onderzoekscommissie voor de bezette Palestijnse gebieden. 

In het rapport staan voorbeelden van onder meer het doden van burgers en het tegenhouden van hulpgoederen. Sinds het begin van de oorlog in de Gazastrook zijn in het gebied ongeveer 65.000 doden gemeld.

Pillay: "De verantwoordelijkheid voor deze gruweldaden ligt bij de hoogste Israëlische autoriteiten, die al bijna twee jaar een genocidale campagne voeren met het specifieke doel om de Palestijnse bevolking in Gaza te vernietigen."

In deze video leggen we uit hoe het begrip genocide ontstond en wat het juridisch betekent:

"De conclusie uit het rapport is een bevestiging van wat we eigenlijk al weten, door een zeer gezaghebbende commissie", zegt Göran Sluiter, hoogleraar internationaal strafrecht aan de Universiteit van Amsterdam. "Ik ben niet verbaasd. We zien dat er steeds meer misdrijven worden gepleegd. De hongersnood wordt erger, de aanvallen nemen toe en de bevolking wordt steeds verder verdreven. Er is geen enkel perspectief. Ik kan deze conclusie heel goed volgen."

Volgens Sluiter zal het rapport landen dwingen om kritisch naar hun eigen rol te kijken. "Er zijn landen die achter Israël blijven staan, zoals de Verenigde Staten. Er zijn landen in beweging, zoals Nederland. En er zijn landen die het moeilijk vinden om stelling te nemen, zoals Duitsland. Landen kunnen zich nu niet meer verschuilen achter de vraag: is het wel genocide?"

"Het effect van dit rapport is tweesporig", zegt Peter Malcontent, expert op het terrein van het Israëlisch-Palestijnse conflict van de Universiteit Utrecht. "Israël ziet dit soort rapporten, zeker uit de hoek van de VN-mensenrechtenraad, als subjectief. Ze worden niet serieus genomen door Israël en de Verenigde Staten, omdat ze bevooroordeeld commentaar zouden leveren. Daar valt vanuit Israëlisch perspectief wel wat voor te zeggen, gezien de focus op alles wat Israël doet en de achtergrond van de leden uit deze commissie."

Keiharde conclusie

"Het is een ander verhaal voor landen die worstelen met de kwestie: genocide of niet? Er waren al belangrijke organisaties die in de richting van genocide wezen. Deze commissie zegt keihard: er wórdt genocide gepleegd."

Juridisch is er officieel pas sprake van genocide wanneer het Internationaal Strafhof in Den Haag dat zo beoordeelt. Dit rapport is dus niet het definitieve oordeel. Maar landen die achter Israël blijven staan, hebben wel wat uit te leggen. "Die landen zullen aan critici moeten verdedigen waarom ze niet ingrijpen: nu of later, als zou blijken dat ze aan de verkeerde kant van de geschiedenis zijn terechtgekomen", zegt Malcontent. "Zeker voor landen binnen de Europese Unie is dit rapport iets om rekening mee te houden."

Niet namens VN

De commissie is onafhankelijk en spreekt officieel niet namens de Verenigde Naties. Israël heeft meermaals ontkend zich schuldig te maken aan genocide. 

De Europese Commissie wil niet inhoudelijk reageren op het rapport. "Voor de juridische kwalificatie van een daad van genocide is een juiste vaststelling van de feiten en een juridische uitspraak vereist", zegt een woordvoerder van de Europese Commissie. Daarmee herhaalt de Europese Commissie haar standpunt na eerdere beschuldigingen van genocide aan het adres van Israël.

In deze video vertelt correspondent Pepijn Nagtzaam over wat er nu gaande is in de Gazastrook: