Moord Charlie Kirk gekaapt door complotdenkers: 'Samenzweringen zijn overal in VS'

De bloedige moord op Charlie Kirk was nog maar een paar uur oud toen de eerste bewerkte video's en foto's ervan al rondgingen. De 31-jarige vertrouweling van president Donald Trump werd doodgeschoten tijdens een toespraak op een universiteitscampus in Utah. 

Omdat de toespraak werd gestreamd en omdat veel bezoekers opnamen maakten, is de moord vanuit allerlei hoeken vastgelegd. Op sommige beelden, van dichtbij genomen, is te zien hoe het bloed uit Kirks hals stroomde nadat hij werd geraakt door de kogel. Twee dagen later werd de 22-jarige Tyler Robinson gearresteerd, die alleen zou hebben gehandeld.

Hieronder zie je het moment waarop Kirk werd doodgeschoten. Let op, deze beelden kunnen als schokkend worden ervaren.

Met rode cirkels op video's, pijlen op foto's en ingezoomde beelden worden allerlei claims van complotdenkers over de moord ondersteund. Zo zou de moord in scène zijn gezet. Een 'knijpbeweging' van Kirks rechterarm zou bewijs zijn dat hij een capsule met nepbloed openbreekt. Kirk zou zelf een 'OK'-teken hebben gegeven met zijn handen, voordat het schot werd gelost. Een man in het publiek doet iets met zijn pet, wat een teken zou zijn voor een huurmoordenaar om te gaan schieten. En: Kirk werd niet van voren, maar van achteren neergeschoten.

Volgens sommige complotdenkers zit er een complete organisatie achter zijn dood. Zo zouden Donald Trump zelf of de FBI er iets mee te maken hebben. Een andere groep zegt bewijs te hebben dat Israël achter de moord op Kirk zit.

'Groot institutioneel wantrouwen'

De samenzweringstheorieën gaan niet alleen onder Amerikanen rond. De 'bewijzen' gaan wereldwijd over het internet. Ook in reacties op berichtgeving van RTL Nieuws over Charlie Kirk zeggen mensen andere ideeën te hebben over de toedracht van de moord.

"Het idee dat het gewoon een willekeurig, gek figuur is die begint te schieten, dat is iets wat mensen die wantrouwend zijn gewoon niet aanvaarden", verklaart onderzoeker van complottheorieën Stef Aupers van de KU Leuven het ontstaan van dit soort verhalen. "Er zit altijd een groot institutioneel wantrouwen achter."

Aupers vergelijkt de verhalen rondom de moord op Kirk met de aanslag op John F. Kennedy in 1963. "Dat was de eerste politieke moord die op beeld is vastgelegd. Ook daar ging het om een alleen handelende schutter. Er waren van links tot rechts de wildste complottheorieën. Alles en iedereen werd erbij gehaald. Dat zie je nu weer gebeuren."

'Kirk verspreidde behoorlijk stevige complottheorieën'

Kirk had er zelf ook een handje van. Zo herhaalde hij een ongefundeerd Facebookbericht over immigranten uit Haïti die honden en katten van Amerikaanse eigenaren zouden eten. Donald Trump noemde deze theorie ook, tijdens een tv-debat vorig jaar.

In Kirks podcast ging het regelmatig over theorieën als 'the great replacement' (over een complot om het blanke ras uit te wissen) en op YouTube over 'the great reset' (over de elite die een nieuwe wereldorde probeert te creëren). Iets wat Aupers 'behoorlijk stevige complottheorieën' noemt.

Daarnaast verspreidde Kirk ook desinformatie. Zo beweerde hij dat er grootschalige fraude had plaatsgevonden bij de presidentsverkiezingen van 2020, die volgens hem ten onrechte aan Joe Biden werden toegewezen: in werkelijkheid zou Trump gewonnen hebben.

Wie was Charlie Kirk?

Charlie Kirk was een van de meest prominente conservatieve activisten van de Verenigde Staten. Hij stelde zichzelf nooit verkiesbaar, maar had enorm veel invloed op de Amerikaanse president. Kirk was oprichter van Turning Point USA, de grootste conservatieve jongerenorganisatie in de VS. Er luisterden maandelijks een half miljoen mensen naar zijn dagelijkse podcast The Charlie Kirk Show en op X had Kirk meer dan vijf miljoen volgers. Ook op TikTok was hij populair. 

Op woensdag 10 september werd Charlie Kirk doodgeschoten tijdens een evenement bij een universiteit in Utah. Anderhalve dag later werd de 22-jarige Tyler Robinson aangehouden op verdenking van de moord. Robinson zou met zijn geliefde hebben gesproken over de moord. Ook is volgens justitie DNA van Tyler op het moordwapen gevonden.

Hier lees je meer over Charlie Kirk.

Kirk omringde zichzelf bovendien met bekende complotdenkers zoals politiek commentator Candace Owens en radiomaker Alex Jones. Nog maar een dag na de koelbloedige moord op hun vriend, speculeerden de twee al over 'wie de moord op Charlie georganiseerd' had. Een voedingsbodem voor complottheorieën over de moord op Kirk, voor zijn toch al wantrouwige volgers.

Cultuurstrijd

Een op beeld vastgelegde moord, op een conservatief politiek figuur, die ook nog eens een groot online bereik heeft. Het lijkt een giftige cocktail voor (online) speculaties, zeker in Amerika. "In de Verenigde Staten is een cultuurstrijd gaande", zegt Aupers. "Democraten en Republikeinen staan recht tegenover elkaar. Daarom gaan er ook zo veel verschillende theorieën rond, omdat mensen het verklaren vanuit verschillende politieke posities. Dat complotdenken is werkelijk overal. Maar zeker in deze politieke arena."

"Dit is een enorm politiek beladen gebeurtenis. En in de politiek zelf is complotdenken een politiek wapen geworden", weet de onderzoeker. "President Trump is daar het beste voorbeeld van. Complottheorieën zijn ook in toenemende mate een manier voor sommige politici om mensen aan je binden. Zoals Trump ook deed toen hij zei dat de verkiezingen van 2020 door de Democraten waren 'gestolen'."

Voor geen enkel van de genoemde complottheorieën over Kirks moord is sluitend bewijs. Verdachte Tyler Robinson is inmiddels voorgeleid voor een rechter, en heeft de aanklacht gehoord: hij wordt verdacht van moord, de aanklagers zijn van plan de doodstraf te eisen.

De Amerikaanse justitie zegt dat Robinson alleen handelde.