Nederlandse fotograaf onder vuur genomen door drone in Oekraïne: 'We moesten ons verstoppen'
Fotojournalist Daphne Wesdorp (28) was op pad met het Oekraïense leger bij Donetsk, toen ze plots een Russische drone opmerkten. Een soldaat wist de drone ternauwernood uit de lucht te schieten. Ook al vliegen de drones je soms om de oren in het oorlogsgebied, Wesdorp is vastberaden haar werk voort te zetten: "We moeten door, er moet verslag gedaan blijven worden."
Het gebeurde vorige week in het Oost-Oekraïense stad Kostjantynivka. Nou ja, stad. Volgens Wesdorp is er van de eens bruisende industriestad niet meer over dan een spookstad. De 28-jarige fotograaf was op pad met Oekraïense soldaten om een reportage te maken voor het Nederlands Dagblad.
Op beelden die het leger deelde van het voorval in Kostjantynivka is te zien hoe de drone uit de lucht wordt geschoten. Te horen is dat een van de soldaten zegt dat Daphne nog twee foto's kon maken. "Daarna moeten we weg." Hij wist dat de Russen door deze neerhaalactie zouden weten waar de Oekraïense soldaten zaten, en er geheid meer drones naartoe zouden sturen.
De tekst gaat verder onder de video:
Volgens Wesdorp kwam het écht spannende moment pas na het neerhalen van de drone. "Wij moesten wegrennen en ons verstoppen. We konden de drones op een gegeven moment horen aankomen. Maar we zaten slechts in een heel dun bosje met weinig bladeren, omdat het herfst is. Toen zei legerwoordvoerder Oleg: wegrennen, nu." Het groepje is een huis ingerend om dekking te zoeken.
Geen incident
De fotojournalist is niet onbekend met dit soort situaties. "Deze video was geen incident. Als je naar Kostjantynivka gaat, verwacht je dit. Het is een zwaar bevochten stad aan het front, met amper burgers over. Daar vliegen honderden drones", vertelt zij.
De Russische drones zijn funest voor de Oekraïense burgers, ziet Wesdorp. Zij zit al in Oekraïne sinds het begin van de oorlog in 2022. "Als ik met collega's praat over 2022, toen drones het strijdtoneel nog niet zo bepaalden, kon je gewoon nog naar het front gaan en kijken wat daar gebeurde. Maar de risico's nemen toe, dat kan nu niet meer. Het grootste deel van de gewonden en doden komt op dit moment door Russische drones."
Daarom reist Wesdorp voor haar werk nog maar zelden af naar de frontlinie. Ook voelt ze de dreiging dichterbij komen in haar huis in Kramatorsk. Dat ligt niet aan de frontlinie, maar wel zo'n 30 minuten rijden van spookstad Kostjantynivka. "De veiligheid thuis gaat met ups en downs. Hoewel er in Kramatorsk nog veel mensen wonen, wordt het er steeds gevaarlijker. Ik moet bij mezelf nadenken, waar trek ik de grens?"
Journalisten in gevaar
In haar thuisstad worden ook journalisten slachtoffer van Russische aanvallen. Zo verloor een vriend en collega-journalist een been, en kwamen vorige week nog twee journalisten om bij een droneaanval bij een tankstation. "Dat had ik kunnen zijn", beseft Wesdorp zich.
Op dit moment zit Wesdorp weer even in de hoofdstad Kyiv, ver weg van het front. Toch ziet ze ook daar de uitzichtloosheid van de oorlog onder de Oekraïeners. Niet iedereen is meer even strijdlustig als eerst. "Ik zie in Kyiv constant mensen zonder been, of zonder arm. Er heerst een enorm collectief trauma - je ziet het overal op straat."
De fotograaf vindt het daardoor des te belangrijker om door te gaan met haar werk, ook al moet ze per verhaal steeds meer afwegingen maken nu de veiligheidsrisico's toenemen. "Het gevaar zit nu ook op plekken waar je eerst dacht veiliger te zijn."
Dat de oorlog uitzichtloos voelt voor de Oekraïeners, vertaalt zich ook naar de ontwikkelingen aan het front. Het Oekraïense leger verliest steeds meer grip op hun gebieden. Zoals het strategisch gelegen stadje Pokrovsk in Oost-Oekraïne, waar kleine groepjes Russische soldaten langzaam door de linie heen breken.
