Schatting uit besloten overleg: 60.000 doden in Soedanese stad
Na 2,5 jaar oorlog lijkt het geweld in Soedan een nieuw dieptepunt te hebben bereikt. Paramilitairen van de RSF zouden in korte tijd zestigduizend mensen hebben gedood in de stad El Fasher. "Het begint steeds meer op een slachthuis te lijken."
Ruim zes weken geleden viel de Soedanese stad El Fasher in handen van de paramilitaire Rapid Support Forces (RSF). Dat gebeurde na een omsingeling van vijfhonderd dagen. Een deel van de inwoners kon met gevaar voor eigen leven ontkomen.
Lang bleef onduidelijk hoeveel mensen zijn vermoord sinds de RSF de stad was binnengevallen. Maar in een besloten vergadering zei een onderzoeker tegen Britse parlementsleden: "Onze voorzichtige schatting is dat 60.000 mensen gedood zijn in de laatste drie weken." In Gaza viel een vergelijkend aantal doden van 70.000 Palestijnen.
Wat draait het conflict om?
Sinds april 2022 woedt Soedan een bloedig conflict. De strijd gaat tussen het Soedanese regeringsleger en de paramilitaire Rapid Support Forces (RSF). Aanleiding voor het conflict was de weigering van de RSF-strijders om onder bevel van het Soedanese leger te dienen. De oorlog in Soedan is op dit moment de grootste humanitaire crisis ter wereld. Bijna tien miljoen mensen zijn ontheemd en zeker 150.000 mensen zijn door honger of geweld omgekomen.
Volgens de VN en mensenrechtenorganisaties maken beide kanten zich schuldig aan vermeende oorlogsmisdaden en mensenrechtenschendingen. Mensenrechtenorganisaties, waaronder Human Right Watch, beschuldigen de RSF ook van het plegen van etnische zuiveringen en genocide.
"Het aantal mensen dat is omgekomen in El Fasher, is op dit moment moeilijk te bevestigen", zegt Fanny de Swarte. Zij werkt al maanden voor het Rode kruis in Soedan. "We weten niet wat er in de stad gebeurt. Sinds eind oktober is geen enkele hulporganisatie meer aanwezig in El Fasher."
Massagraven
De afgelopen weken kwamen bewijzen naar buiten dat inwoners op grote schaal zijn vermoord. Zo tonen satellietfoto's grote bloedplekken in het zand. Ook zijn in de straten opgestapelde lichamen en pas gegraven kuilen zichtbaar, mogelijk bedoeld als massagraven. "Het begint steeds meer op een slachthuis te lijken", zegt de Amerikaanse onderzoeker Nathaniel Raymond tegen The Guardian.
In onderstaande is goed het bloedblad vanuit de lucht te zien:
De Swarte hoort tijdens haar werk gruwelijke verhalen uit El Fasher. "Vluchtelingen vertellen over mensen die voor hun ogen werden vermoord. Ook zeggen veel vrouwen te zijn verkracht. Hulpverleners hebben mij verteld dat het geweld in Soedan het ergste is wat ze ooit hebben gezien. Het is van een heel gruwelijk niveau."
Die verhalen hoort ook Fatima Zainalabdin. Zij ontvluchtte haar geboorteland toen de oorlog uitbrak, en woont sindsdien in Nederland. "Ook op andere plaatsen in Soedan vindt een genocide plaats", zegt ze. "Iedereen wordt vermoord, vrouwen verkracht. En de mensen die het overleven, hebben last van ernstige trauma's."
Checkpoints
Voordat El Fasher in handen van de RSF kwam, woonden er zo'n 250.000 mensen. De afgelopen weken zijn ruim honderdduizend mensen aangekomen bij registratiepunten buiten de stad, zegt De Swarte. "Het is onduidelijk wat er met de rest is gebeurd. Mensen kunnen niet veilig vluchten, omdat afspraken over humanitaire corridors ontbreken. Ze kunnen een andere route hebben genomen, maar we vrezen het ergste."
'Aantallen slachtoffers zijn niet onlogisch'
"Het is moeilijk om precies te zeggen hoeveel mensen zijn gedood in El Fasher", zegt Afrika-correspondent Sophie van Leeuwen. "Maar op basis van getuigen, satellietbeelden en de tienduizend inwoners die in de eerste dagen na de val zouden zijn gedood, is het aantal van 60.000 niet onlogisch. Al langer wordt gewaarschuwd dat de Arabische milities van de RSF het hebben voorzien op de Soedanezen van Afrikaanse afkomst.
Naast een etnisch conflict willen de RSF en het Soedanese leger zoveel mogelijk geld en macht naar zich toetrekken. Soedan is rijk aan olie en goud. Met het goud kunnen de RSF wapens kopen in de Verenigde Arabische Emiraten. Dat is de kern van hun succes."
Uit onderzoek van persbureau Reuters blijkt dat RSF-militairen inwoners van El Fasher vasthouden. Familieleden worden vervolgens onder druk gezet om grote sommen losgeld te betalen. Het persbureau sprak met tientallen getuigen. "Ze geven je drie of vier dagen. Als je het geld niet op tijd brengt, vermoorden ze", zegt een overlevende van wie zijn familie wel had betaald.
Vooralsnog is het niet mogelijk om hulpgoederen de stad in te krijgen. Die worden tegengehouden bij de checkpoints. Voordat El Fasher was gevallen, stelde de VN al hongersnood vast.
De vader van de gevluchte Fatima werkte bij de politie en werd enkele maanden na het begin van de oorlog opgepakt door de RSF. Ze weet alleen dat hij naar de stad Nyala is overgebracht. Sindsdien heeft ze niets meer van hem vernomen.
De rest van het gezin zit ondergedoken, omdat ze bang zijn te worden opgepakt. "Sinds de RSF met een opmars bezig is, verlies ik steeds meer de hoop dat mijn vader vrijkomt", zegt ze. Ook maakt ze zich steeds meer zorgen om haar gezin, omdat de RSF dichterbij komt.
Ze besluit: "Als mensen niet doodgaan door geweld, dan door een gebrek aan eten of medicijnen. De situatie wordt erger en erger."
