Hoe houden ondernemers hun mensen fit? 'Eens per maand een stoelmassage'

Bij Google is niets te dol. Daar kun je als werknemer gratis ontbijten, lunchen en avondeten. Er is een dokter beschikbaar – ook in te zetten voor familieleden. Personeel kan baantjes trekken in een eigen Google-zwembad. Dichter bij huis krijgen Albert Heijn-medewerkers 35 procent korting op – lokale – sportscholen. Friesland Campina kent een 'vitaliteitsprogramma' voor medewerkers. Die kunnen checken hoe het staat met hun gezondheid, en volgen workshops over voeding, beweging en goede slaap. 

Soms benijdt supermarktondernemer Frans Hemmelder zulke grote organisaties. Als ondernemer in het midden- en kleinbedrijf, met minder dan 250 werknemers, is het lastiger om zulke fitheidsinitiatieven op te zetten. Hemmelder runt de Haagse Plus supermarkt. Die telt 115 medewerkers, van wie zo'n 24 in vaste dienst. 

"De marges zijn dun in de supermarktwereld", vertelt Hemmelder. "Met schaalgrootte zijn gezondheidsinitiatieven makkelijker te faciliteren. Bij grote ondernemingen worden die opgetuigd door een HR-afdeling. Als ondernemer is het mijn eigen call. Als ik het niet zelf doe, komt er qua gezondheidsactiviteiten in mijn winkel helemaal niets van de grond."

Weekendje weg

Elke dag leggen 'zijn' medewerkers tien kilometer af. Niet qua woon-werkverkeer, maar als het gaat om het aantal stappen in de winkel. "Je loopt met dozen op en neer, pakt spullen in en uit, je bent de hele dag fysiek bezig. Als ik dit werk niet had, zou ik zelf zó'n buik hebben", aldus ondernemer Frans Hemmelder. 

Speciale maatregelen om zijn mensen fit te houden, kent Hemmelder ook. Vaste medewerkers kunnen meedoen aan het fietsplan, waarbij opgebouwde vakantiedagen worden ingewisseld voor een tweewieler. Iedere medewerker binnen zijn winkel krijgt een Voordeelkaart, waarmee je korting krijgt op een verzekering, weekendje weg of een uitje. Eens in de twee maanden gaat Hemmelder sporten met zijn teamleiders. "Voor de gezelligheid en gezondheid. En sport verbindt."

Waarom deze inspanningen? "Ze dragen bij aan een goede mentale conditie van medewerkers. En dat heeft weer een positief effect op de prestaties." Last but zeker not least: "Je wil je mensen ook blijven boeien, als werkgever aantrekkelijk blijven. Dit gaat verloop tegen."

Diëtist

Volgens het RIVM (het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) worden we met zijn allen steeds dikker. Pogingen van de overheid om het aantal rokers en zware drinkers terug te dringen, zien vooralsnog weinig effect. Is het ook aan ondernemers om hun medewerkers op ongezond gedrag aan te spreken? 

Hemmelder voelt zich in ieder geval verantwoordelijk voor zijn medewerkers. Een tijd terug ging hij "heel voorzichtig" in gesprek met een van zijn medewerkers die kampt met "best een ongezond" eetpatroon. "Diegene heeft een grotere kans op hart- en vaatziekten, en is het niet alleen aan zichzelf verplicht gezond te blijven, maar ook naar zijn gezin en naar mij. Mocht diegene ziek worden dan krijg ik het ook op mijn bordje."

Het personeelslid reageerde "heel open" in het gesprek, maar gaf ook aan dat het niet zo makkelijk was om af te vallen. "Als een van onze medewerkers zou zeggen: 'ik wil naar een diëtist, zou je me daarbij willen helpen', dan zou ik dat meteen doen", aldus Hemmelder. 

Mentale fitheid

Dat er nog behoorlijk wat ruimte is binnen het bedrijfsleven om fitheidsinitiatieven op te zetten, blijkt uit onderzoek onder zo’n 8000 werkenden en 500 werkgevers uit het RTL Nieuwspanel. 40 procent van de werknemers geeft aan dat hun werkgever initiatieven aanbiedt op het gebied van mentale en fysieke fitheid. Bij fitheidsinitiatieven gaat het onder meer om sportmogelijkheden, of het geven van cursussen op het gebied van mindfullness en stressmanagement [zie kader].

Het is niet zo dat de supermarktondernemer er helemaal alleen voor staat. PLUS Retail, waaronder hij valt, ondersteunt Hemmelder bij de uitvoering van initiatieven om werknemers mentaal fit te houden. "Personeel kan onder meer opleidingen volgen: cursussen over hygiëne, over leidinggeven, nieuwe producten. Afhankelijk van de franchise-ondernemer wordt dat nader ingevuld." 

De mkb'er zou meer initiatieven op poten willen zetten. "De beperktheid daarin zit vooral in de weinige tijd die ik heb. Deze supermarkt is zeven dagen per week open. Werk stopt niet als ik de deur sluit en naar huis vertrek. Laatst ging een collega-ondernemer met zijn managementteam naar Portugal. Geweldig dacht ik, maar ook: jeetje, hoe régel je dat?" 

'Ik zag neerslachtigheid bij mijn mensen'

Wat doen werkgevers om hun personeel mentaal en fysiek gezond te houden? En waarom doen ze dat? We vroegen het aan 500 werkgevers uit het RTL Nieuwspanel.

Werkgevers die fitheidsinitiatieven op poten hebben gezet, bieden sportmogelijkheden aan of dragen bij aan een abonnement op een sportschool. Ze helpen medewerkers stoppen met roken (via een cursus), of bieden workshops aan over stressmanagement en mindfullness, al dan niet digitaal. Mental coaches worden beschikbaar gesteld. 

Een werkgever noemt: "Eenmaal per maand kunnen mijn mensen een stoelmassage krijgen." Een ander vertelt: "Wij halen en brengen de werknemer naar huis. En we zorgen voor iets lekkers na het werk." Werkgevers doen deze inspanningen omdat ze het belangrijk vinden dat werknemers goed in hun vel zitten en bij hen blijven werken. Dit soort initiatieven verhogen werkplezier en arbeidsproductiviteit, en ze zorgen voor minder ziekteverzuim, zo hopen de ondervraagde werkgevers. 

"Ik hoef hopelijk niet weer een moeilijke zoekactie op de arbeidsmarkt op te starten." Een werkgever zag 'veel neerslachtigheid' na corona en bood (externe) 'vertrouwelijke sessies' aan om medewerkers een beetje uit de put te trekken. Een ander schrijft: "Samen sporten en samen eten bevordert goede samenwerking en onderling begrip."

 

Meditatie op de werkvloer

Dolf L'Ortye, medeoprichter van adviesbureau Summiteers in Utrecht, is er veel aan gelegen 'zijn' ruim 30 personeelsleden fysiek en mentaal fit te houden. 

Iedere maandagochtend om 8:30 uur kunnen medewerkers "een geleide meditatie" volgen op de werkvloer. Het aantal deelnemers is niet zo hoog, zegt hij eerlijk. "Ik denk dat het voor veel mensen gewoonweg te vroeg is." Nee, dan de wekelijkse bootcamp van 17:00 uur, die is een stuk populairder. "Dan kun je met dumbells in de weer, met matjes en springtouwen en is er een instructeur aanwezig. Gemiddeld doen daar zeven tot acht mensen aan mee." Fruit- en groentesnacks zijn in het kantoor gratis beschikbaar, en er is bijvoorbeeld behalve gewone ook decafé koffie. Op de bovenverdieping is een bar gebouwd waar medewerkers kunnen borrelen.

 

Hoofdwerk 

Waarom al die moeite? L'Ortye: "In ons bedrijf kennen we één asset en dat zijn onze mensen. Heel onze business staat of valt met scherp zijn, en daarbij helpt geestelijke rust en fysieke fitheid. Tuurlijk geldt dat voor elk bedrijf, maar de aard van ons werk is voor een groot deel hoofdwerk. Je moet veel denken, je komt in contact met bedrijven groot en klein. Je moet je goed kunnen openstellen."

Binnen het adviesbureau worden geen vakantiedagen bijgehouden en er zijn geen vaste werktijden. "Als je vrij wil, mag dat. We gaan ervan uit dat je je verantwoordelijkheid neemt. Als medewerkers dat wensen, krijgen ze een coach. Om te sparren over wat er allemaal speelt in iemands leven. We willen graag dat onze medewerkers goed in hun vel zitten en dat ook uitstralen naar klanten. Bovendien is het is belangrijk dat onze mensen bij ons bedrijf blijven, en dat ze niet uitvallen." 

Een geldbedrag wat deze initiatieven kosten, heeft L'Ortye niet paraat. "Sportinstructeurs en sportartikelen moeten we uiteraard betalen. En tja, als onze medewerkers hier aan het sporten zijn, zijn ze niet declarabel."

Maar er is niet veel nodig om je mensen fit te houden, beweert hij. "Alleen het besef dat het in het belang van het bedrijf is om goed voor ze te zorgen. Hoe je naar goed werkgeverschap kijkt, dát maakt het grootste verschil."