Marktverkopers balen van pinkosten: 'Met telefoon kost tijd, betaal liever contant'

Het begon tijdens de coronacrisis, vertelt Louise Wesselius, voorzitter van de Koninklijke Centrale Vereniging voor de Ambulante Handel (CVAH). Deze vereniging komt op voor de belagen van markt- en straatverkopers. Vanwege het risico op besmetting gingen meer Nederlanders met de pin betalen, vaak zelfs contactloos. 

Het gebruik van contant geld en het traditionele pinnen, waarbij de betaalpas in de betaalautomaat wordt gestoken, nam fiks af, stelt ook de Nederlandse Bank. Er werd in 2020 zelfs voor het eerst vaker gepind dan contant betaald.

Pinnen kost omzet

"Die trend heeft zich doorgezet. En grote winkels kunnen die pinkosten ook wel dragen. Maar de kleine ondernemer is de dupe. Er zijn mensen die een appel van één euro kopen en daarbij pinnen, dat kost een ondernemer omzet", zegt Wesselius.

De CVAH probeert al jaren om collectief afspraken te maken met de banken over lagere pinkosten. "Helaas is dit tot op heden nog niet gelukt."

Kun je bovenstaande graphic niet goed zien? Bekijk hem hier op groter formaat.

Openbare cijfers over de ontwikkeling van de pinkosten zijn er niet. Dit is namelijk concurrentiegevoelige informatie, zegt de Nederlandse Vereniging van Banken. Maar omdat we veel meer pinnen dan voor de coronacrisis, komen steeds meer marktverkopers in actie.

Doe niet zo pinnig

Je vind bij de kramen dan ook vaker bordjes met teksten als 'doe niet zo pinnig, betaal contant' en 'kleine bedragen graag contant'. Eén van de marktverkopers die het liefst cash geld krijgt, is Mitchel Sauer van de gelijknamige Limburgse kaashandel die met een grote kaaskraam in Maastricht, Sittard en Meersen staat.

Bij zijn kraam staat een groot geel bord: Geachte klanten, gelieve kleine bedragen contant te betalen. Bij voorbaat onze dank. "Dat bord staat er nu ongeveer een jaar. Het heeft geholpen, meer klanten betalen nu cash", vertelt Sauer.

25 cent per transactie

Hij pakt zijn bankgegevens erbij. Vanwege de kans op storingen heeft hij een contract met twee aanbieders voor betalingsverkeer, Rabobank en CCV. "Per pintransactie betaal ik, huur van de pinautomaat en verzekeringskosten meegerekend, 5 tot 25 cent. Ik heb een bundel waar per maand een bepaald aantal transacties bij horen. Ik kan dat niet ophogen, ik zit al aan de max. Als het buiten die bundel valt, gaat het naar 25 cent."

Het zijn bedragen die Rabobank bevestigt, maar de bank stelt dat contant betalen 29 cent per transactie kost vanwege de kosten voor wisselgeld, de kosten voor afstorten van het geld en de tijd die het kost om geld te tellen en naar de bank te brengen. En tijd is geld, aldus de bank op haar site.

Pinnen kost volgens Sauer echter ook veel tijd, meer dan bij een contante betaling. "Als mensen fysiek met een pinpas betalen, gaat het wel snel. Maar steeds meer mensen betalen met hun telefoon. Die moeten ze dan eerst ontgrendelen, soms gebruiken ze gezichtsherkenning, soms toetsen ze eerst de verkeerde code in. Dat kost allemaal tijd en tijd is omzet als hier meerdere klanten in de rij staan."

Hij vindt de pinkosten te hoog, zegt hij. Zeker omdat klanten soms slechts een paar ons kaas kopen, wat maar een paar euro kost. "Met name oudere mensen hebben vaak nog wel in een apart vakje een briefje van 50 euro voor nood. Jongeren nog maar zelden. En Duitsers en Belgen betaalden al bijna altijd contant. Die hebben een heel andere betaalcultuur. Maar in Nederland pinde sinds corona bijna iedereen."

18.000 euro per jaar aan bankkosten

De bankkosten halen een flinke hap uit zijn winst, stelt hij. "Ik betaal aan Rabo en CCV samen ongeveer 18.000 euro per jaar. Dat is inclusief kosten om te kunnen bankieren, transactiekosten, huur van zeven pinautomaten en overschrijvingskosten (12 cent) die ik moet betalen als ik zelf geld overboek naar rekening van een leverancier." Wat zijn omzet is, wil hij overigens niet zeggen. 

Geld vast houden

Klanten extra laten betalen voor het pinnen, zoals sommige kleine ondernemers doen, wil hij niet. "En als je pinnen verbiedt, lopen je klanten ook weg. "

Ondernemers die nog veel cash geld gebruiken, worden door de regels gedupeerd, meent de kaasboer. "De banken willen dat je klanten laat pinnen, daar verdienen ze meer aan. CCV houdt het geld in het weekend zelfs vast. Dan krijg ik mijn geld pas op maandag."

Ook Renate Witt van bloemenstal Piet & Evelien in Amsterdam stoort zich aan de kosten van elektronisch betaalverkeer. Bij een dure bos bloemen is het niet erg als klanten pinnen. 

Pinnen bij een roos van één euro

"Maar dat doen ze ook als ze een roos van één euro kopen", vertelt Witt. Alle dagen staat ze op Dappermarkt. "We zijn vanwege de hoge kosten al geswitcht van ING naar Buckaroo maar dan betaal je nog steeds zes cent. En voor een goede pinautomaat moest ik nog eens zeshonderd euro betalen."

Ze heeft dan ook liever cash geld. "Maar jongeren weten niet eens meer wat contant geld is. Die lopen weg als ze niet kunnen pinnen. En aparte pinkosten rekenen wil ik niet, dat is net zo belachelijk als dat je in een winkel 50 cent voor een tasje moet betalen."

Alleen contant betalen

Bij nagenoeg de meeste marktkramen in Nederland kun je ondanks de extra kosten toch pinnen. Dat is niet zo bij Hannie Heine die kleding op de markt in Maastricht verkoopt. "Ik heb geen pin. Dat kost me te veel. En je krijgt er niets voor terug. Banken hebben tegenwoordig bijna geen panden of personeel meer, maar ze vragen wel steeds meer geld."

Heine staat al 45 jaar op de markt. Ze heeft het aantal pintransacties bij haar collega's toe zien nemen. 

Betalen met Tikkie

"Een ondernemer met veel transacties moet wel. Mitchel verkoopt zo veel kaas in een uur. Maar bij mijn kraam is het veel rustiger. Als mensen geen cash geld hebben, stuur ik ze ter plekke een Tikkie of schrijven ze het ter plekke aan me over en laten dat zien. Dan krijgen ze hun kleding mee", vertelt Heine. 

Ze heeft medelijden met haar collega-ondernemers. "Als iemand twee bananen voor een euro koopt, of 50 cent betaalt voor een wenskaart, zijn de pinkosten niet in verhouding. En het kost tijd. Twee euro heb je zo los betaald en pinnen duurt veel langer."

Kijk ook: deze pinautomaat dwingt je een fooibedrag te kiezen

Wat is duurder? Contant betalen of pinnen?

Volgens Rabobank is contant betalen dus duurder. Dat stelt ook de Betaalvereniging Nederland. "De kosten voor een gemiddelde cash betaling zijn tussen 2006 en 2020, gestegen van 22 naar 44 eurocent. De gemiddelde kosten van een pinbetaling zijn gedaald van 20 naar 17 eurocent," aldus een woordvoerder van de Betaalvereniging.

Bij de kosten voor contant geld gaat het namelijk ook om onder meer de kosten van het afstorten van contant geld wat steeds duurder wordt. Ook moeten ondernemers de bank betalen voor wisselgeld.

Het volgende onderzoek, waarbij ook de cijfers van na 2020 zijn meegenomen, wordt eind 2025 verwacht.