Amsterdam UMC wil geld zien voor patent dat Plasterk in z'n eentje claimde
Oud-minister en wetenschapper Ronald Plasterk heeft niet in zijn eentje een kankertherapie uitgevonden, maar samen met een onderzoeker van het Amsterdam UMC. Dat concludeert het ziekenhuis op basis van eigen onderzoek. De instelling eist er daarom alsnog financiële compensatie voor.
Het onderzoek kwam er naar aanleiding een verhaal in NRC. De krant onthulde eerder dit jaar dat Plasterk in zijn tijd als hoogleraar bij het AMC (tegenwoordig Amsterdam UMC) op zijn eigen naam patentaanvragen deed, terwijl hij hulp kreeg van AMC-onderzoeker Jan Koster.
De kwestie kostte de PvdA-prominent en tevens columnist bij De Telegraaf een bijna zeker lijkend premierschap. Plasterk was de enige kandidaat namens de PVV om leiding te geven aan het kabinet waar ook VVD, NSC en BBB inzitten. Vanwege de kwestie trok hij zich terug voor de baan, en werd het uiteindelijk Dick Schoof.
Miljoenendeal
Deze patenten leverden Plasterk en zijn zakenpartners een miljoenendeal op. De voornaamste reden voor de overname? Patenten voor kankervaccins, die Plasterk samen met Koster had ontwikkeld. Koster was op dat moment fulltime in dienst van het Amsterdam UMC. Toch claimde Plasterk het alleenrecht op het patent.
Onterecht, blijkt uit eigen onderzoek van het universitaire ziekenhuis. In het onderzoek is aan alle betrokkenen en externe specialisten gevraagd hoe de patentenkwestie is verlopen in 2018. Daarnaast werden de mails tussen Plasterk en Koster bekeken.
Niet uitsluitend Plasterk
"Amsterdam UMC heeft daarbij vastgesteld dat uitvinderschap niet uitsluitend toebehoort aan Ronald Plasterk", meldt de instelling in een persverklaring. Het Amsterdam UMC wil daarom dat Koster wordt erkend als uitvinder van 'meerdere patentaanvragen en een inmiddels toegekend patent'.
Het Amsterdam UMC heeft dit aan CureVac gevraagd, omdat zij inmiddels de eigenaar zijn. Het Duitse biofarmaceutisch bedrijf nam in 2022 Frame Pharmaceuticals over, dat in 2018 was opgericht door Plasterk en zakenpartners.
Patenten à 6 miljoen
De overnamesom kon oplopen tot maximaal 34 miljoen euro, blijkt uit een jaarverslag van CureVac. Daarvan werd 16 miljoen en een openstaande rekening voor adviseurs van ruim 1,5 miljoen meteen overgemaakt. De andere helft was afhankelijk van de prestaties van het bedrijf. De patentaanvragen waren bij overname goed voor 6 miljoen euro, blijkt uit hetzelfde jaarverslag.
Amsterdam UMC wil daar ook een deel van. "Een groot gedeelte van de kennis voor die patenten is volgens ons met publiek geld gefinancierd, dus dan moeten ook de opbrengsten ten goede komen aan dat publieke domein", legt een woordvoerder van het Amsterdam UMC uit aan NRC. "Als CureVac daar niet aan meewerkt, zullen we juridische stappen ondernemen en daar een zaak van maken."
Een andere woordvoerder bevestigt de financiële claim van het Amsterdam UMC bij CureVac tegenover RTL Z. "Voor de rest gaan we niet in op details van de procedure met betrekking tot CureVac", voegt zij nog wel toe.
CureVac bestudeert de aanvraag, reageert een woordvoerder desgevraagd. "We zullen gepaste stappen zetten als dat noodzakelijk is", laat zij weten. De woordvoerder reageert niet op vervolgvragen over welke stappen dat kunnen zijn.
"Het Amsterdam UMC heeft vijf jaar lang in woord en geschrift en bij herhaling gesteld dat ik terecht de enige uitvinder ben", laat Plasterk aan RTL Z weten. Koster had volgens Plasterk op zijn 'verzoek en aanwijzing een uitvoerende rol'. "Maar geen uitvindersrol", stelt Plasterk.
Plasterk: UMC draait
"Als het UMC tussen afgelopen maart en nu een 180 graden draai maakt, om welke reden dan ook, kan men zich wenden tot de huidige eigenaar van de patentaanvraag, het bedrijf CureVac", aldus Plasterk, die verder niet wil reageren.
Zo blijft ook onduidelijk hoeveel hij met de deal heeft verdiend. In een eerder interview met het Financieele Dagblad zei hij het als een 'private kwestie' te beschouwen.