Ruim helft elektriciteit is duurzaam opgewekt en dat is voor het eerst

Dat blijkt uit nieuwe cijfers van statistiekbureau CBS over de eerste zes maanden van dit jaar. 53 procent van de elektriciteit werd duurzaam opgewekt. Dat is bijna vijf keer zoveel als tien jaar geleden. Toen was het maar 10,9 procent.

Overigens bestaat maar zo'n 20 procent van de totale hoeveelheid energie die we gebruiken uit elektriciteit. Verwarmen, bijvoorbeeld, doen we nog vaak met gas.

Windenergie

De stijging is voor een groot deel te danken aan meer windenergie. Er zijn veel nieuwe windmolens gebouwd op land en er kwamen twee grote windmolenparken op zee bij. Daardoor steeg productie van windenergie met een derde ten opzichte van het eerste halfjaar van 2023.

Zonnepanelen leveren ook een flinke bijdrage. Nederland is wereldkampioen zonnepanelen. Nergens ter wereld liggen er zoveel zonnepanelen op de daken per inwoner als in Nederland. Er werd in het eerste halfjaar ruim 7 procent meer zonnestroom opgewekt.

Onder duurzame elektriciteit vallen verder ook waterkracht, energie uit biomassa en buitenluchtwarmte, maar deze nemen in Nederland een veel kleiner deel van de stroomproductie voor hun rekening.

Meer nieuwe windparken

Het gaat nog altijd hard met de ontwikkeling van wind op zee, vertelt René Peters, energie-expert van TNO. "Er komen nog steeds nieuwe windparken op zee bij. Afgelopen jaar werd er een windpark van 4 gigawatt aanbesteed, terwijl er nu ongeveer 5 gigawatt staat." 

Na 2030 moet dat zelfs tot zo'n 20 gigawatt zijn gestegen, vertelt hij. "Op zee is nog heel veel ruimte om windparken te ontwikkelen en daarmee het aandeel duurzame elektriciteit echt significant te laten stijgen."

Volledig duurzaam?

Maar om de volledige energievoorziening duurzaam te maken moet er nog veel gebeuren, aldus Peters. De industrie en het verkeer gebruiken nog veel steenkool, olie(-producten) en aardgas, zegt hij. "Vooral de industrie is de grote uitdaging, deze is ook goed voor bijna de helft van de uitstoot van CO2 in ons land."

Daarvoor zijn volgens Peters twee opties: elektrificeren of overstappen op waterstof. Maar er is nu krapte op het stroomnet, dus dat maakt elektrificeren lastiger. 

Waterstof kan een alternatief zijn voor aardgas, voor industrieën waar een hoge temperatuur moet worden bereikt, maar er moeten dan wel pijpleidingen zijn om waterstof te transporteren en de laatste tijd is er vertraging bij de aanleg daarvan, zegt hij. "Het is dus ingewikkeld voor bedrijven om nu keuzes te maken hoe ze moeten verduurzamen."

'Kernenergie niet dé oplossing'

Doordat het de ene keer harder waait, of de zon meer schijnt, kan de productie van duurzame energie per dag of dagdeel flink verschillen. Er is dus veel meer energie-opslag nodig, aldus Peters. Er komen langzamerhand meer batterijen, maar ze zijn nog best duur, zegt hij.

Ook kun je energie opslaan in de vorm van waterstof, dat kun je opslaan in lege gasvelden of zoutkoepels, legt hij uit. Waterstof kun je maken door water te splitsen in zuurstof en waterstof. Voor dat proces kun je duurzame energie gebruiken. "Maar het gebruik van waterstof staat nog in de kinderschoenen". 

Kernenergie kan een bijdrage leveren aan de leveringszekerheid voor onder meer de industrie, aldus Peters. Maar kerncentrales kun je niet snel even aanzetten, of harder laten draaien, zegt hij. Het gaat dus niet de oplossing zijn om ervoor te zorgen dat er altijd genoeg stroom is, zegt Peters.

In deze video zie je of waterstof de brandstof is van de toekomst: