Prijzenoorlog supermarkten? 'Dat kunnen de meeste helemaal niet betalen'

"Euro's goedkoper en dit is het bewijs", schreeuwde Jumbo onlangs nog van de daken, waarbij het een eigen kassabon vergeleek met die van marktleider Albert Heijn. Maar wij zijn nóg goedkoper, counterden regionale speler Vomar en discounter Dirk de claim van Jumbo al snel.

Ook Hoogvliet, een andere regionale supermarkt, beweerde goedkoper te zijn dan de Appie.

En andere ketens, zoals Plus, Dekamarkt en Lidl hebben acties met 50 procent korting, 1+1 gratis, of noemen zich de goedkoopste. Ondertussen zet Albert Heijn meer in op het huismerk.

'Alleen AH en Nettorama maken genoeg winst'

Het is hele mooie marketing als de een zegt goedkoper te zijn, en de ander kan zeggen nóg goedkoper te zijn, aldus Dirk Mulder, retailexpert bij ING. Maar bijna alle supermarkten maken te weinig winst om de prijzen flink te verlagen, zegt supermarktexpert Laurens Sloot. "Alleen marktleider Albert Heijn en de relatief kleine discounter Nettorama maken daarvoor genoeg winst."

Maar Albert Heijn heeft het helemaal niet nodig om met prijzen te stunten, aldus Sloot. Het marktaandeel stijgt licht, terwijl dat van Jumbo (de nummer twee) nu juist daalt.

En Albert Heijn heeft met zijn Prijsfavorieten een reeks aan producten van een kwaliteit en een prijs die vergelijkbaar is met die van discounter Lidl, aldus Sloot. Ook heeft Appie volgens hem de meeste en grootste kortingen, zoals 1+1 gratis.

Hogere prijzen niet volledig doorberekend

De prijzen in de supermarkt zijn de afgelopen jaren behoorlijk gestegen, met name door hogere grondstoffenprijzen, zoals graan en zuivel, zegt Sloot.

"Door die hogere grondstoffenprijzen, plus hogere loonkosten en huren, moesten producenten en supermarkten wel hun prijzen verhogen." Sloot schat dat de prijzen in de supermarkt met zo'n 25 procent zijn gestegen.

Inmiddels dalen de prijzen van een aantal grondstoffen wat, maar dat gebruiken supermarkten om wat ze eerder 'te weinig' hebben doorberekend, nu alsnog goed te maken, zegt Sloot. "Het is in niemands belang om een prijzenoorlog te beginnen", beaamt Mulder.

Hoge investeringen nodig

Vergeet ook niet dat supermarkten grote investeringen moeten doen, in onder meer mechanisering en automatisering van distributiecentra, bestelwagentjes om online bestellingen bij klanten te bezorgen, en zelfscankassa's, zegt Sloot.

Een paar jaar geleden zagen de regionale supermarktketen Deen (vooral actief in Noord-Holland) en Jan Linders (vooral actief in Limburg en Noord-Brabant) al die investeringen niet zitten. Deen verkocht de winkels aan Albert Heijn, Vomar en Dekamarkt. Jan Linders werd franchisenemer van Albert Heijn.

'Winsten vaak te laag'

Volgens Sloot moeten supermarkten een winstmarge halen van minstens 3 procent om een redelijk rendement te kunnen halen. Daarbij houdt hij de Ebit-winst aan, dat is de winst vóór aftrek van rente en belastingen. Als je minder winstgevend bent, dan loop je uiteindelijk achter de supermarkten die zich die investeringen wel kunnen veroorloven aan, zegt hij.

Winstmarges van supermarkten zijn al laag, vergeleken met andere sectoren. Maar veel supermarkten halen die grens van 3 eurocent winst op elke euro omzet niet eens, aldus Sloot.

'Maar AH doet het wel goed'

Ahold Delhaize publiceert geen aparte cijfers van dochter Albert Heijn, maar in 2023 was de operationele winstmarge voor de Europese activiteiten, waar Albert Heijn onder valt, 3,3 procent. Sloot denkt dat Albert Heijn wat hoger zit, op 4 tot 5 procent.

Het helpt als je groter bent, want dan kun je investeringen uitsmeren over meer winkels, waardoor de kosten per winkel, of per klant, lager zijn dan bij kleinere ketens, legt Sloot uit.

Nettorama, Vomar, Dirk

Een andere mogelijkheid om voldoende winst te maken als supermarkt is volgens hem om de kosten heel laag te houden, mede door maar een beperkt assortiment te hebben.

Nettorama doet dat goed, zegt Sloot. In een recente blog zei Sloot dat Nettorama, vóór de overname van Boni, een winstmarge van maar liefst 6 tot 7 procent had. Nettorama deed dat met slechts 32 winkels, maar het haalde een hoge omzet per vierkante meter, wat volgens Sloot betekent dat je niet per se groot hoeft te zijn om voldoende winst te maken.

Vomar en Dirk proberen het volgens Sloot net als Nettorama te doen. Uit de jaarrekening over 2023 blijkt dat de ebitmarge van Vomar met ruim 2 procent enigszins in de buurt kwam van de norm van Sloot. Dirk scoorde minder goed.

Kleine winstjes, of zelfs verlies

Andere supermarktketens in ons land doen het volgens hem nog veel minder goed. Zo was Jumbo, ver na Albert Heijn de nummer twee in Nederland, nauwelijks winstgevend. De nettowinst kelderde in 2023 tot een magere 22 miljoen euro, op een omzet van 11 miljard euro.

Plus, de derde landelijke supermarktketen, maakt al twee jaar verlies. Dat komt ook doordat het Coop overneemt en winkels ombouwt en flink wat reorganisatiekosten heeft.

Veel regionale supermarktketens, met uitzondering van Vomar, maken volgens Sloot ook te weinig winst. En Aldi maakt al vier jaar verlies, zocht hij uit. Alleen van Lidl is de winstgevendheid volgens Sloot niet te achterhalen. In een blog van eind augustus zei hij dat als hij een gok moest doen, de winstmarge van Lidl op 2 tot 3 procent ligt.