Staatsagent Kremers voelde zich bedreigd door KLM na kritsch rapport over noodsteun
Het bestuur van KLM heeft staatsagent Jeroen Kremers 'dreigend bejegend' voor hij een kritisch verslag wilde publiceren. Hij voelde zich zodanig onder druk gezet dat hij zekerheid wilde van het ministerie van Financiën dat KLM hem niet aansprakelijk kon stellen in juridische procedures. Kremers moest in de gaten houden of KLM zich aan de voorwaarden hield voor de coronasteun van de Nederlandse overheid.
KLM zelf houdt het erop dat Kremers is 'verzocht zorgvuldig om te gaan met het publiek maken van informatie'.
Staatsagent
Kremers was door Financiën benoemd om als staatsagent een oogje in het zeil te houden bij KLM. De luchtvaartmaatschappij had van het kabinet Rutte-III een lening gekregen om te voorkomen dat het bedrijf kopje onder zou gaan door de coronacrisis. Daarnaast stond het kabinet garant voor bankleningen aan KLM. In totaal stond er 3,4 miljard euro voor het bedrijf klaar.
Aan deze lening en de garantie waren voorwaarden verbonden. Kremers moest erop toezien dat deze voorwaarden door KLM werden nageleefd. Hij deed daarvan periodiek verslag, in voortgangsrapportages. Voordat deze openbaar werden gemaakt, kregen betrokken partijen, waaronder KLM, voorinzage, om feitelijke onjuistheden te kunnen corrigeren en een reactie voor te kunnen bereiden.
Voorwaarden geschonden
In mei 2023 deelde Kremers het concept van de vijfde, en laatste voortgangsrapportage. Daarin stelde hij vast dat KLM belangrijke voorwaarden van het steunpakket had geschonden. Zo bleven structurele kostenbesparingen achter bij de afspraken, was er winst uitgekeerd terwijl dit niet mocht, en was er nog steeds geen eind gemaakt aan het faciliteren van belastingontwijking voor in het buitenland woonachtige KLM-personeel.
Kremers schreef ook dat het jaarverslag en de jaarrekening van KLM over 2022 'feiten met betrekking tot de naleving van de voorwaarden verbloemt en verdraait', waarmee 'het jaarverslag in zijn uitwerking misleidend is'. Dat was tegen het zere been van het toenmalige bestuur van KLM. In een gesprek over de conceptrapportage werd Kremers 'zodanig dreigend bejegend' dat hij 'zich genoodzaakt voelde zich te verdiepen in de juridische risico's die hij liep' met de afronding van de rapportage, laat Kremers weten aan RTL Z.
Kremers vroeg het Ministerie van Financiën te bevestigen dat de staatsagent, hijzelf dus, gevrijwaard was voor mogelijke juridische procedures en aansprakelijkstelling door KLM. Het ministerie bevestigde dit, waarna Kremers zijn rapportage afrondde en publiceerde.
KLM bevestigt noch ontkent
In deze rapportage noemt hij nog altijd de tekortkomingen van het jaarverslag en de jaarrekening van KLM over 2022, die door KLM stellig worden ontkend. KLM wil niet zeggen of op enig moment door het bestuur druk is uitgeoefend op de staatsagent om bepaalde informatie of bepaalde uitspraken niet te doen of te publiceren.
"KLM heeft de heer Kremers verzocht zorgvuldig om te gaan met het publiek maken van informatie", laat een woordvoerder desgevraagd weten. Of daarbij gedreigd is met een claim, laat KLM ook na aandringen in het midden. "We blijven bij het antwoord dat we hem verzocht hebben zorgvuldig om te gaan met het publiek maken van informatie."
Polariserend
Accountant EY, dat op verzoek van het Ministerie van Financiën de aan KLM verleende steun onderzocht, constateert dat er gedurende de periode waarin KLM onder Kremers' toezicht stond, discussie is ontstaan over het publiek maken van informatie. KLM klaagde daarover bij het ministerie en vroeg Kremers geen publieke uitspraken te doen over piloten, omdat deze polariserend zouden zijn.
Het Ministerie van Financiën stelt in een reactie dat Kremers bij zijn aanstelling al een vrijwaring kreeg voor aansprakelijkheid richting derden. "Tussen de oplevering van de conceptrapportage en de publicatie van de definitieve rapportage heeft de staatsagent hier vragen over gesteld en is vanuit Financiën de vrijwaring herbevestigd", aldus een woordvoerder.