Ministerie worstelt met rekensommen hinderbeperkende maatregelen voor Schiphol

Er moet een nieuwe balans komen tussen de hinder die Schiphol oplevert voor omwonenden en de bijdrage die de luchthaven levert aan de Nederlandse economie. Het aantal ernstig gehinderden – 113.862 volgens berekeningen van Schiphol zelf – moet daarom per november 2025 met 17 procent omlaag, heeft het kabinet Schoof I zich voorgenomen. 

Pakket maatregelen

Er is een reeks maatregelen die daarvoor moet zorgen. Zo is het de bedoeling dat KLM – grootgebruiker van Schiphol – hun stilste toestellen inzet in de nacht. En dat eigenaren van lawaaiige vliegtuigen meer gaan betalen voor het gebruik van de luchthaven. Ook wordt het aantal mogelijke nachtvluchten verlaagd, van 32.000 naar 27.000.

Omdat deze maatregelen nog niet leiden tot het halen van de 17 procent, blijft een restopgave over. Die zal worden ingevuld door het schrappen van 15.000 tot 25.000 vluchten, liet Madlener de Tweede Kamer eerder weten. Sindsdien is de vraag: worden het 15.000 of 25.000?

Madlener beloofde de Tweede Kamer op 25 oktober zo veel mogelijk transparantie. "We verwachten nu over twee weken", zei hij. Om daaraan toe te voegen dat 'het wel zo netjes is om eerst de ministerraad te informeren'.

Niet op de agenda

De eerste ministerraad twee weken na 25 oktober vond plaats op maandag 11 november. De agenda daarvan kende een twintigtal punten, maar Schiphol was daar geen van. 

Op vrijdag 15 november stond Schiphol wel op de agenda, maar het hamerstuk 2b: het ontwerpbesluit houdende wijziging van het Luchthavenindelingsbesluit Schiphol, werd 'aangehouden tot een volgende vergadering'. Dat was vanwege het opstappen van staatssecretaris Nora Achabar (Toeslagen en Douane) en de crisis die daarop volgde.

Gisteren stond het ontwerpbesluit alsnog op de agenda, maar volgens een woordvoerder van het ministerie 'gaat dat niet over de berekeningen'. Het ministerie zit in 'de afrondende fase daarvan'. Ze zijn 'ingewikkeld' en 'het is belangrijk om alles goed te controleren'.

Volgens een goed ingelichte bron worstelt IenW vooral met de manier waarop berekend kan worden hoe tariefdifferentiatie leidt tot minder ernstig gehinderden. Tariefdifferentiatie is de maatregel waarbij Schiphol lawaaiige vliegtuigen meer laat betalen als ze landen of vertrekken vanaf de luchthaven.

Lawaaiige toestellen

Probleem daarbij is dat niet van tevoren is vast te stellen of en hoeveel lawaaiige toestellen dit scheelt. Want luchtvaartmaatschappijen kunnen er ook voor kiezen om de hogere tarieven te betalen om zo door te blijven vliegen met hun huidige toestellen. En dan is van gehinderdenreductie geen of minder sprake dan aangenomen.

En als dat gebeurt, wordt de restopgave die moet worden ingevuld door vluchten te schappen groter. Luchtvaartmaatschappij KLM maakt zich daar grote zorgen over, zo blijkt uit een bericht dat CEO Marjan Rintel deze week plaatste op LinkedIn.

"Als het ministerie inzet op 466.000 vliegbewegingen is dat heel erg zorgelijk", reageerde Rintel op berichten in De Telegraaf. Die krant noemde dit aantal als onderkant van een nieuwe bandbreedte. En dat zou betekenen dat niet maximaal 25.000 vluchten geschrapt zouden moeten worden, maar 34.000.

Nieuwe ruzies over slots

Daarmee zouden nieuwe ruzies met andere landen op de loer liggen. Eerder roerden landen als Canada en de Verenigde Staten zich, omdat het schrappen van meer dan 17.000 vluchten ten koste zou gaan van historische rechten die luchtvaartmaatschappijen uit die landen hebben om Schiphol aan te doen. Als deze rechten worden afgenomen, loopt KLM het risico slachtoffer te worden van vergeldingsacties.

Het ministerie van IenW durft geen datum te noemen waarop de berekening gereed zullen zijn. En ook inhoudelijke vragen worden verder niet beantwoord.