Meer klimaatactie dringend nodig, zegt Nederland voor Internationaal Gerechtshof
Landen zullen meer moeten doen om klimaatverandering tegen te gaan, en zullen zich tegelijkertijd moeten aanpassen aan de gevolgen die sowieso optreden. Als landen nu sneller hun uitstoot verlagen, zullen de kosten van die aanpassingen in de toekomst minder hoog zijn.
Dat betoogde Nederland vandaag voor het Internationale Gerechtshof in Den Haag. Bij het Hof vindt op dit moment een bijzondere rechtszaak plaats, de grootste klimaatzaak ooit. Bijna honderd landen houden er een pleidooi.
De Nederlandse afgevaardigde René Lefeber benadrukte in het pleidooi ook dat er mensen zijn die vanwege klimaatverandering op de vlucht slaan. Die hebben nu geen juridische bescherming, zei hij. "Klimaatmigratie moet daarom op de internationale agenda komen."
Vredespaleis-eiland
In zijn betoog benoemde Lefeber de laaggelegen ligging van Nederland, een land dat al eeuwen een strijd voert tegen het water. Een groot deel van Den Haag ligt onder de zeespiegel, maar de plek van het Internationale Gerechtshof, het Vredespaleis, net niet.
Als de internationale gemeenschap niet meer doet om klimaatverandering tegen te gaan, en als Nederland er niet langer in slaagt om al het overtollige water weg te pompen, zal dit gebouw veranderen in het 'Vredespaleis-eiland', hield hij de rechters voor.
Het initiatief voor de bijzondere rechtszaak komt van het kleine eilandstaatje Vanuatu in de Stille Oceaan. Net als duizenden andere eilanden loopt Vanuatu veel risico als gevolg van de opwaming van de aarde. Laaggelegen eilanden zijn kwetsbaar voor zeespiegelstijging, en lijden nu al geregeld veel schade door weersextremen.
Sterk Nederlands betoog
De Nederlandse juriste Margaretha Wewerinke-Singh leidt het juridische team van Vanuatu in deze rechtszaak. Ze is onder de indruk van het betoog van Nederland.
"In vergelijking met veel andere landen met een grote historische uitstoot, is het Nederlandse betoog relatief sterk. Nederland verschuilt zich niet achter de vrijwillige afspraken uit het Akkoord van Parijs om aansprakelijkheid te vermijden."
De vijftien rechters uit de hele wereld van het Gerechtshof in Den Haag, moeten in deze klimaatzaak de vraag beantwoorden: wat moeten landen volgens het internationaal recht doen om het klimaat te beschermen tegen de uitstoot van broeikasgassen?
Juridische gevolgen
Daarnaast zullen ze ook een antwoord moeten geven op de vraag wat de juridische gevolgen zijn voor landen, als hun daden of juist het uitblijven van voldoende actie, het klimaat en milieu hebben geschaad. Wanneer dat gebeurt, is nog onduidelijk.
Landen als Vanuatu, Fiji, Chili en de Filippijnen willen dat landen als de VS, China en Rusland hun uitstoot verlagen. Ook willen ze financiële hulp om de schadelijke gevolgen van klimaatverandering te verzachten, die volgens hen hun voortbestaan bedreigt.
"Dit is een overlevingscrisis", zei Luke Daunivalu van Fiji eerder. "Fiji draagt 0,004 procent bij aan de mondiale uitstoot, maar onze bevolking wordt de dupe van de gevolgen voor het klimaat. In landen die kwetsbaar zijn voor klimaatverandering, worden gemarginaliseerde groepen - vrouwen, kinderen en armen - onevenredig zwaar getroffen."
Mensenrechten
De honderd landen die naar Den Haag komen om een pleidooi te houden zijn vooral landen uit wat het 'mondiale zuiden' wordt genoemd, maar ook de landen met de grootste uitstoot van broeikasgassen.
De VS benadrukte vorige week dat internationale wetgeving op het gebied van mensenrechten landen nu niet verplicht om hun uitstoot van broeikasgassen te verminderen.
"Ook voorziet dit momenteel niet in een mensenrecht op een gezond milieu. Hoewel de VS open blijven staan voor deelname aan een door de staat geleid proces om zo’n recht te ontwikkelen", zei Margaret Taylor namens de VS.
China
Ook China, het land met de grootste uitstoot van de wereld, laat van zich horen in Den Haag. Het land beklemtoont dat de bestaande verdragen over klimaatverandering, waarin ook veel niet-bindende bepalingen bestaan, de maatstaf moeten blijven voor het bepalen van verplichtingen van staten.
Ma Xinmin, juridisch adviseur bij het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken, zei tegen de rechtbank: "China hoopt dat de rechtbank het onderhandelingsmechanisme van de VN over klimaatverandering zal handhaven als het belangrijkste kanaal voor mondiaal klimaatbeheer."
Klimaatjongere
Namens Nederland werd vandaag ook een betoog gehouden door een klimaatjongere. Mert Kumru van World’s Youth for Climate Justice benadrukte dat de strijd tegen klimaatverandering vooral in het belang is van de jeugd. "De jongeren van nu rekenen op u", hield hij de rechters in Den Haag voor.
