Lagere stroomprijs zorgt voor verschuiving in energieverbruik
Bijna gratis stroom zorgt ervoor dat klanten hun stroomverbruik verplaatsen naar momenten dat er veel goedkope groene stroom wordt opgewekt. Dat blijkt uit onderzoek van Budget Energie. Deze gedragsverandering is van belang, omdat de energiesector vanaf 2026 meer verschillende energieprijzen gedurende de dag wil invoeren.
Budget Energie bood afgelopen zomer 'gratis' stroom aan aan nieuwe klanten. Deze klanten kregen vanaf april tot en met augustus in de weekenden tussen 12 en 17 uur gratis stroom. De elektriciteit was niet helemaal gratis, want klanten betaalden wél energiebelasting.
In zonnige maanden is er vaak veel aanbod van zon- en windenergie, die deels verloren gaat. Inmiddels is de helft van onze stroom afkomstig uit zon- en windenergie.
Onbalanskosten
Energieleveranciers moeten elke dag voorspellen hoeveel duurzame opwek er is en hoeveel stroom klanten verbruiken. Energiebedrijven betalen hiervoor onbalanskosten aan netbeheerders, omdat het stroomnetwerk op 50 Hertz moeten blijven om storingen te voorkomen. En de consument betaalt via zijn energierekening mee aan deze onbalanskosten.
Budget Energie was benieuwd of klanten hun energiegebruik zouden aanpassen als ze minder moeten betalen. Bovendien snijdt het mes aan meerdere kanten: klanten profiteren van een lage prijs, er zijn minder onbalanskosten en het stroomnetwerk blijft beter in balans.
Besparing van één tot twee wasbeurten per week
En ja, de prijsbewuste Nederlander verplaatst zijn energieverbruik naar de goedkopere weekenden. Budget Energie-klanten gebruikten gemiddeld 0,87 kWh méér stroom tijdens de ‘gratis’ uren en ze gebruikten doordeweeks gemiddeld 1,04 kWh minder. Dat staat gelijk aan één tot twee wasbeurten per week.
Verder blijkt uit het onderzoek van Budget Energie dat klanten met een app, die continu worden herinnerd aan de actie, nog beter opletten. Ze bespaarden doordeweeks gemiddeld 1,38 kWh stroom en gebruikten in de gratis uren gemiddeld 1,32 kWh meer.
Gedragsverandering
Ralph Thoen, directeur Energie Budget Thuis, zegt dat door slimmer energieverbruik iedereen kan profiteren van een betaalbare en toekomstbestendige energierekening. "Hoewel gedragsverandering complex is en niet al het energieverbruik te verplaatsen is, laten de resultaten zien dat bewust omgaan met energie mogelijk is."
Dit experiment sluit aan bij de wens van energieleveranciers om het stroomtarief in meer verschillende prijsblokjes op te delen. Nu hebben consumenten met een variabel of vast energiecontract twee tarieven: een duurder dag- en een goedkoper nachttarief. Het streven is om vanaf 2026 meerdere prijsblokken op de dag in te voeren met verschillende tarieven.
Meer betalen tijdens stroompieken
Je gaat bijvoorbeeld meer betalen tijdens drukke stroompieken tussen 7 en 9 uur ‘s ochtends en tussen 16 en 21 uur ‘s avonds. En in de middaguren - als er veel duurzame stroom is - betalen consumenten minder. Zo worden mensen gestimuleerd om in goedkope uren hun vaatwasser of wasmachine aan te zetten of hun elektrische auto op te laden. Nu doen veel mensen dit zonder na te denken of er voldoende stroom beschikbaar is.
Daarom draaide Greenchoice dit voorjaar al het dag- en nachttarief om. "Zo proberen we vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen en doordat klanten overdag stroom uit wind en zon gebruiken voorkomen we dat ’s avonds de gascentrale aan moet", zegt woordvoerder Lonneke Klijnsmit.
Goedkopere prijsblokken
Ook de branchevereniging van energieleveranciers, Energie-Nederland, hoopt dat mensen hun energieverbruik verschuiven naar de goedkope prijsblokken. "Deze gedragsverandering draagt bij aan het verminderen van netcongestie", zegt Energie-Nederland. Want nu lopen netbeheerders aan tegen de grenzen van een overvol stroomnetwerk.
Slimme meters
Verschillende prijzen gedurende dag is mogelijk, omdat het gros van alle huishoudens een slimme meter heeft. Je kunt volgens Energie-Nederland hierdoor beter het energieverbruik inschatten, klanten kunnen scherpere prijzen krijgen en het stroomnetwerk wordt ontlast. Mensen zonder slimme meter blijven één prijs betalen.
Opvallend is dat toen de actie voorbij was, klanten terugvielen in hun oude gedrag. En mensen gebruikten tijdens de actieperiode niet meer stroom, maar ze verplaatsten hun gebruik om optimaal te profiteren van de lage prijs.
In deze video zie je hoeveel stroom het kost om één vraag te stellen aan ChatGPT: